اسلامي تمدن در علوم و كتب منبع الفهرست ،
اميني علامه و الغدير
اسلامي تمدن در علوم و كتب منبع الفهرست ،
انتشار مناسبت به نصر سيدحسين دكتر با گفت‌وگويي
انگليسي زبان به نديم ابن "الفهرست"
اسلام ، دين درباره متنوعي بسيار كتابهاي اسلام ، جهان در *
داشته وجود...و اسكندر داستانهاي حتي افسانه‌ها ، علوم ،
بغداد در ميلادي هزار سال حدود كه ،"الفهرست" كتاب.است
است مزبور كتابهاي از بسياري گوياي است ، شده نوشته
هنر از تفكر بدون استفاده به صرفا واقع در ابن‌نديم *
و كنجكاو بسيار فردي او.نمي‌پرداخت كتابپردازي و صحافي
و چيست آثار آن محتواي بداند كه داشت تمايل و بود هوشمند
تحرير رشته به را چيزهايي چه مسلمان دانشوران
درآورده‌اند
از يكي ابن‌نديم ، بي‌همتاي اثر "الفهرست" :جستارگشايي
همواره و بوده اسلامي تمدن حوزه در آثار برجسته‌ترين
مسلمان علماي تاليفات و كتب جستجوي در اول درجه ماخذ
عربي از ميلادي سال 1910 در اثر اين.است مي‌شده محسوب
و مستشرقان از بسياري و شد ترجمه انگليسي به
.گرفته‌اند بهره‌ها آن از اسلام‌شناسان
انگليسي زبان به كتاب اين از مجددي ترجمه نيز اخيرا
و كتب و منابع به روزافزون توجه نشانگر كه شده منتشر
كه پنداشت مي‌توان واقع ، در.است غرب در مسلمانان علوم
و اسلام تمدني بنيادهاي درك براي تازه‌اي گامهاي
دكتر.مي‌شود برداشته مسلمان علماي اصيل انديشه‌هاي
و فرهنگ درباره انديشه‌هايش و كه‌آثار نصر ، سيدحسين
پيشگفتار مي‌باشد ، توجه مورد اسلام جهان و اسلام مسائل
.نگاشته‌اند ترجمه اين بر فاضلانه‌اي
انجام نصر استاد با گفت‌وگويي مناسبت همين به ذيل ، در
و دلايل و "الفهرست" اهميت درباره اختصار به كه گرفته
توجه ايشان از تشكر ضمناست شده بحث اخير ترجمه تاثيرات
.مي‌كنيم جلب گفت‌وگو اين به را گرامي خوانندگان
معارف گروه
توضيح ابن‌نديم ارجمند اثر "الفهرست" درباره است ممكن *
بفرماييد؟
دين درباره متنوعي بسيار كتابهاي اسلام ، جهان در بله ، *
وجود...و اسكندر داستانهاي حتي افسانه‌ها ، علوم ، اسلام ،
در ميلادي هزار سال حدود كه ،"الفهرست" كتاب.است داشته
.است مزبور كتابهاي از بسياري گوياي است ، شده نوشته بغداد
پدرش مغازه در كه بود (صحاف) فروش كتاب يك پسر نديم ، ابن
به مربوط كه كرده ثبت را كتاب هزار صدها او.مي‌كرد كار
كتاب وي تا كشيد طول دهه دو حدود.است اسلام دنياي سراسر
.نمايد تدوين و تهيه را "الفهرست" مشهور
است؟ شده شناخته حد چه تا غرب در كتاب اين *
شده شناخته غرب دنياي در نيز قبلا "الفهرست" چه اگر *
و است شده چاپ انگليسي زبان به دوباره اخيرا ولي بود ،
كتاب اهميت و محتوا ابن‌نديم ، درباره پيشگفتاري نيز من
اين زيرا نوشته‌ام آن انگليسي ترجمه بالاخره و "الفهرست"
و هنر و انديشه گستردگي و اسلامي تمدن اهميت بيانگر اثر
.مي‌باشد تمدن اين در فنون و دانش
است؟ بوده چگونه ابن‌نديم زمان در اسلام جهان *
مركز و بود مطرح اسلام جهان پايتخت منزله به بغداد *
معماري ، موسيقي ، شعر ، هنر ، براي ارزشمندي و عظيم بسيار
محسوب خود زمان هنر و علم ديگر شاخه‌هاي همه و فلسفه
در فكري كانون يك بزرگ ، مركز اين حال ، عين در.مي‌شد
در اسلامي برجسته انديشمندان از بسياري.بود اسلام جهان
رفت‌وآمد تمدن بزرگ مركز اين به يا و مي‌زيستند بغداد
.مي‌نمودند
و آثار گستردگي به توجه با ابن‌نديم كه مي‌رسد نظر به *
به دسترسي مشكلات و خود زمان دانشوران و علما تاليفات
مربوط كتابهاي همه كه افتاده فكر اين به آنها ، همه آثار
جمع‌آوري بود شده شناخته زمان آن در كه را بشر دانش به
...كند
هنر از تفكر بدون استفاده به صرفا واقع در ابن‌نديم *
و كنجكاو بسيار فردي او.نمي‌پرداخت كتابپردازي و صحافي
و چيست آثار آن محتواي بداند كه داشت تمايل و بود هوشمند
تحرير رشته به را چيزهايي چه مسلمان دانشوران
مي‌گرفت قرار دسترسش در كه را كتابهايي اودرآوردهاند
كالايي فقط كتاب او براي.مي‌داد قرار تامل مورد دقت با
و پرداخته بايستي اوراق از مجموعه‌اي عنوان به كه نبود
يا علم از شاخه‌اي حاوي بود اثري كتاب ، بلكه.شود صحافي
.گوناگون مهارتهاي به مربوط اطلاعات
مترجمان و مولفان دانشوران ، از خيلي با ابن‌نديم *
مقداري هم رهگذر اين از شايد و داشت برخورد نيز كتابها
.مي‌كرد كسب اطلاعات
مورد مختلف جنبه‌هاي از كتابها كه مي‌رسد نظر به.بله *
.موافقم شما نظر با هم من و است مي‌گرفته قرار او توجه
ملاقات دانشمندان اين از تعدادي با او كه مي‌كنم فكر
از آثار اين پديدآورندگان با كه بوده قادر و است مي‌كرده
شايد.مي‌آمدند پدرش مغازه به آنها چون.شود آشنا نزديك
.است كرده ملاقات را آنها بغداد در ديگري جاهاي در هم
آمازون" مشابه شبكه يك تنهايي به او كه گفت بتوان شايد *
به جهاني سطح در كه اطلاعاتي پايگاههاي از يكي) "كام دات
روي امروزي اصطلاح به و (مي‌پردازد كتاب فروش و خريد
خودش را !كنگره كتابخانه ثبت كارهاي يا بوده اينترنت
كتابهاي موضوعات ابعاد به توجه با.است مي‌داده انجام
نسبت مردم سليقه‌هاي چقدر كه مي‌كردم فكر من ،"الفهرست"
.است كرده تغيير كم كتابها عناوين به
امراض كبوتران ، زندگي مثل برمي‌خوريم عناويني به مثلا
.و حقوقي مسائل جن‌ها ، و فرشتگان آشپزي ، اسب ، پرورش سينه ،
"تايمز نيويورك" در مي‌توان هم امروزه را چيزها اين..
!ديد
هميشه ما.نيست تازه آفتاب زير چيز هيچ مي‌گويد ارسطو *
مسائل از بسياري كه اين و هستيم جديد چقدر كه اين درباره
.مي‌كنيم مبالغه است ، بي‌معني ديگر تاريخي
در هم شما شايد كه كرده جلب مرا توجه اينجا در كتاب يك *
خواب تعبير به مربوط و كرده‌ايد اشاره بدان مقدمه‌تان
.است
اهميت از هميشه خواب تعبير مساله اسلامي ، تمدن در *
مهم مساله يك همواره خواب ، .است بوده برخوردار زيادي
به بلكه روان‌شناختي ، لحاظ از نه‌تنها است ، مي‌شده تلقي
وجود روياها انواع.درون دنياي درك سوي به كليدي صورت
روياهاي ما ، داخلي ساختارهاي به مربوط روياهاي:دارد
.ديگر روياهاي انواع همه و خودمان نيات و اميال به مربوط
تمدن و هنر در مهم بسيار هنر يك خواب ، تعبير و تفسير
تعابير و تفاسير اين (سنتي) كلاسيك نوع.است بوده اسلامي
به وي كتاب.است شده نوشته مصري "سيرين ابن" توسط
بازديد محل قاهره ، در هم او مقبره و شده ترجمه انگليسي
كه او نوادگان از يكي هم هم‌اكنون.است افراد از بسياري
.است كار همين مشغول هم هنوز دارد ، را خواب تعبير استعداد
دسته‌بندي "الفهرست" در كه را كتابهايي مي‌توان آيا *
كرد؟ پيدا اكنون است ، شده
شده‌اند ، گم و رفته بين از آنها از برخي البته بله ، *
در كه فلسفي و علمي كتابهاي خصوصا آنها ، از بسياري ولي
چندين عرض در و هستند دسترس در شده‌اند ، ذكر "الفهرست"
نوين انديشمندان فعاليتهاي كه زماني.شده‌اند پيدا قرن
شده گم كه آنچه براي بود راهنما يك "الفهرست" شد ، شروع
بدانيم بايستي ابتدا چيزي ، كردن پيدا براي اصولا.است
.است شده گم چيزي چه كه
كتابفروشي و كتابپردازي مغازه در كه كنيد فرض اگر *
ما بر و دور كتاب چقدر بوديم ، نشسته پدرش و نديم ابن
بيشتر؟ يا اتاق چندين.داشت قرار
اسلامي ، تمدن.بزرگ خيلي سالن يك شايد و متعدد اتاقهاي *
.است كرده عرضه كتاب ميليون دو حدود جديد ، دوران از پيش
زبانهاي ساير احتساب با يا ميليون دو عربي زبان به *
...اسلام جهان
به كتاب ميليون نيم و يك حدود.است كلي آمار يك اين *
و فارسي زبان به كتاب هزار چهارصد حدود در عربي ، زبان
.اسلامي ملل زبانهاي ساير به نيز بقيه
در قلم بويژه و كتاب و علم اهميت به مقدمه در شما *
پيامبر كه را ويژه‌اي اهميت جمله از و كرده اشاره اسلام
قرار توجه مورد بوده‌اند قائل قلم قدرت براي (ص)اكرم
.داده‌ايد
قلم جوهر" كه فرموده‌اند (ص)پيامبر.است طور همين بله ، *
و دانش از انگاره اين ".است مهم‌تر شهيدان خون از عالمان
دانش ، براي اسلام كه است اهميتي عمق نشانگر قلم
.است قائل كتاب و دانشمندان
و هستيد قائل "الفهرست" براي اهميتي چه شما نهايت در *
چه غرب در اسلام‌شناسي پژوهشهاي در آن انگليسي ترجمه
داشت؟ خواهد اثري
آثار ، شناخت در بي‌نظيري دائره‌المعارف "الفهرست" *
علمي فعاليتهاي بزرگ ابعاد و مسلمان مترجمان و مولفان
اسلامي تمدن در كه مي‌دهد نشان ما به الفهرست.آنهاست
علمي روح و بوده توجه مورد علمي صورت به موضوعات همه
داشته رسوخ مسائل ريزترين تا علوم درك و حقايق كشف براي
فرهنگي و علمي لايه‌هاي كتاب اين مطالعه با غربيان.است
آنها نگرش.يافت خواهند در اسلام جهان قلب در را نويني
و شد خواهد دقيق‌تر اسلامي تمدن در كتاب و علم به نسبت
بيشتري عدالت و احترام با علمي ، درخشش و عظمت اين درك با
قرار ملاحظه مورد را اسلامي تمدن دستاوردهاي و اسلام
.مي‌دهند
زمينه اين در اسلام جهان معاصر دانشمندان و مسلمانان *
دارند؟ وظايفي چه
عمومي افكار به را اسلام از متفاوتي درك بايد ما *
اخلاق و علم و عقل پيام‌آور اسلام.كنيم ارائه غربيان
با مجيد قرآن و است كتاب اسلام معجزه.است عدالت و حسنه
مي‌خورد سوگند قلم به خداوند.مي‌شود آغاز خواندن به امر
به گور تا گهواره از را دانش جستجوي نيز (ص)پيامبر و
فرموده‌اند نيز و آموخته‌اند مسلمانان به وظيفه يك عنوان
دورترين به اشاره تمثيل اينچين در حتي بياموزيد علم كه
نقاط اقصي در علم آموزاندن و آموختن.دارد جهان نقاط
اين اسلام تاريخ در ما همه.است مسلمانان همه وظيفه جهان
شرط بدر ، جنگ از پس (ص)پيامبر كه خوانده‌ايم را موضوع
از تن ده به نوشتن و خواندن آموختن ، را اسيران آزادي
مي‌توانيم مسائل ، اين به توجه با.كردند قيد مسلمانان
و فرهنگ و علم بر را ديني پيشوايان و اسلام عظيم تاكيد
است ، زمينه همين در نيز "الفهرست" اهميت و دريابيم كتاب
اسلامي ، درخشان تمدن در حد چه تا مي‌دهد نشان كه چرا
و علوم و كتاب به اسلام جهان مومنان و دانشوران
.داشته‌اند اهتمام مختلف انديشه‌هاي
رضوي.م كوشش به
اميني علامه و الغدير
سالگرد سي‌امين با مصادف ربيع‌الثاني ، هشتم و بيست
.است اميني علامه درگذشت
در الغدير معروف كتاب صاحب اميني عبدالحسين شيخ علامه
علوم مقدمات و متولد تبريز در (قمري 1320) شمسي سال 1281
مصباح صاحب) - مولانا سيدمحمد همچون بزرگاني محضر در را
و (حديث‌الغدير مولف) خسروشاهي مرتضي سيد - (السالكين
.گرفت فرا (هديه‌الانام مولف) حسين شيخ
علمي بلند مدارج سرعت به جواني اوان همان در اميني علامه
اصفهاني ، سيدابوالحسن چون بزرگي مراجع از و كرده طي را
شيخ و يزدي حائري عبدالكريم شيخ و نائيني محمدحسين ميرزا
.نمود دريافت اجتهاد اجازه اصفهاني كمپاني محمدحسين
تاليفات صاحب الغدير ارزشمند كتاب از غير به اميني علامه
تحقيق سالها طي در ايشان پربار عمر ماحصل كه است بسياري
مجموع 20 از.است عصر آن بزرگ كتابخانه‌هاي در پژوهش و
تعدادي و شده منتشر آنها از برخي ايشان گرانقدر تاليف
را مندان علاقه عموم استفاده و انتشار مجال تاكنون نيز
.است نيافته هنوز
در گرانبها مجموعه‌اي خود تنهايي به الغدير گرانسنگ كتاب
از بيش آن تاليف منظور به اميني علامه كه است شيعه تاريخ
به و تهيه اسلام جهان نقاط اقصي از را كتاب جلد هزار 10
.است نموده مداقه و تفحص آنها در و مطالعه دقت
و تحقيق كار در طاقت‌فرسا رنج سالها از پس اميني علامه
تيرماه روز 12 در تشيع مكتوم تاريخ پنهان زواياي شكافتن
مهر بيمارستان در (ربيع‌الثاني 1390 با 28 مصادف) 1349
سالگرد سي‌امين بزرگداشت منظور به.بست جهان از چشم تهران
شناخت بزرگ همايش آينده سال فرزانه ، علامه اين گذشت در
و صاحبنظران شركت با اميني علامه بزرگداشت و الغدير
.شد خواهد برگزار تهران در جهان ، سراسر در دانشمندان
ميربهريسي سيدحسين
|
