تكنولوژيك انقلاب دو
محيطزيست و ارتباطات تكنولوژي ، به پديدارشناسانه نگاهي
(پاياني بخش)
علل پايدار ، توسعه مقاله نخست شماره در :اشاره
با عقبماندگي بررسي گروه چهار ديدگاه از توسعه‌نيافتگي
رويكرد به توجه با عقبماندگي خارجي ، استعمار به توجه
خارجي و داخلي عوامل به توجه با عقبماندگي بررسي داخلي ،
توجه با عقبماندگي بررسي سپس و خارجي عوامل بر تاكيد با
داخلي ، عوامل بر تاكيد با خارجي و داخلي عوامل به
توسعه واضلاع ابعاد و گوندرفرانك نگاه از عقبماندگي
پيرامون مباحثي شماره اين در گرفت ، قرار بررسي مورد
نظرتان از..و توسعه و ارتباطات توسعه ، تكنولوژي
.مي‌گذرد
انديشه گروه
توسعه و تكنولوژي
تاثيرگذار و مهم عامل يك عنوان به تكنولوژي كه آنجا از
در آن تاثيرگذاري مي‌باشد ، جامعه‌اي هر مختلف ابعاد در
بسيار نيافته توسعه كشورهاي در آن وجود عدم يا و توسعه
.است شگرف و مهم
كننده تعيين مسايل در كه اقتصاد در تنها نه تكنولوژي
انقلاب دو.است موثر بسيار نيز فرهنگ و جمعيت مثل ديگر
انقلاب يعني است ، داده روي تاريخ در كه تكنولوژيك بزرگ
كدام هر صنعتي ، انقلاب و (Neolighic Revolution) نوسنگي
و بوده‌اند جمعيتي انفجار دو پديدآوردن موجب خود نوبه به
محسوسي نحو به موجود آمار طبق بر بشري زندگي در تحول
(12).است داشته درپي را جمعيت چشمگير ازدياد
بسيار بحث خود فرهنگ و تكنولوژي ميان تعامل و ارتباط
اما نيست آن به پرداختن مجال اينجا كه است مهمي و وسيع
خلاقيت بر جامعه فرهنگي ارزشهاي كه همانطور شك بدون
تاثير (آن خاص مفهوم به) تكنولوژي مخترعين و طراحان
جوامع فرهنگ در نيز تكنولوژيك دستاوردهاي مي‌گذارد ،
چنانكه ديگر نگاه يك در چند هر.دارند محسوسي تاثيرگذاري
"پراتيك تكنولوژي" كرده‌اند تقسيم‌بندي محققين از برخي
دربردارنده است ، تكنولوژي وسيع مفهوم از بخشي كه
(13).مي‌باشد (اخلاقي قواعد و ارزشها مثل)فرهنگي جنبه‌هاي
جنوب ، از شمال كشورهاي تمايز وجوه از يكي توسعه مباحث در
آن وجود عدم و سو يك از شمال كشورهاي در تكنولوژي وجود
بروك پل.مي‌باشد جنوب كشورهاي در تكنولوژي وابستگي يا
به سوم جهان كشورهاي توسعه و رشد موانع مهمترين برشمردن
قرن او.مي‌كند نظر ويژه‌اي و خاص طور به تكنولوژي مانع
قرن و متخصصين تربيت و دانش‌آموختگان قرن را بيستم
و نبود علت به كه نكته اين ذكر با وي.مي‌داند تكنولوژي
ناگزير كشورها اين سوم ، جهان كشورهاي در تكنولوژي فقدان
حساس امور در خارجي متخصصين و تكنسين‌ها از استفاده به
و گراني باعث مطلب همين كه مي‌كند اشاره مي‌شوند ، توليدي
تادر مي‌شود موجب و گشته توليدشده كالاهاي قيمت افزوني
از.بمانند ناموفق كشورها اين صادرات جهاني رقابت
مستقيمي ارتباط نيافته توسعه كشورهاي وابستگي "بروك"نظر
تكنولوژي چه هر و دارد تكنولوژي بودن پيچيده با
كشورهاي به عقبمانده كشورهاي وابستگي باشد پيچيده‌تر
(14).مي‌شود بيشتر و بيشتر پيشرفته تكنولوژي صاحب
دانشجويان آنكه از پس و بعد به بيستم قرن اواسط از البته
فراگيري براي عقبمانده كشورهاي تيزهوش و استعداد خوش
كردند مهاجرت پيشرفته كشورهاي به جديد تكنولوژي و علوم
كشورهاي در خود تكنولوژيك آموخته‌هاي اين بتواننداز تا
و افتاد تازه‌اي اتفاق بهره‌جويند ، خود عقبمانده و بومي
به.بود تكنولوژي معكوس انتقال يا و فرارمغزها مساله آن
زندگي و كار مطلوب شرايط جهت به افراد اين كه توضيح اين
در اقامت سياسي اجتماعي امنيت و رفاه بالاي سطح و
و داده ترجيح خود موطن به بازگشت بر را پيشرفته كشورهاي
كه بودند پيشرفته كشورهاي اين باز كار ، انجام در درحقيقت
كشورهاي درخشان استعدادهاي و مستعد انساني نيروي از
تكنولوژيك پيچيدگي و پيشرفت به و مي‌بردند سود عقبمانده
در نمونه عنوان به.مي‌كردند كمك يافته توسعه كشورهاي
كه مي‌بينيم آمريكا جويي تابعيت سرويس سالانه گزارش
خاورميانه نيافته توسعه كشورهاي از كه افرادي تعداد
مجموع در سال هر داشته‌اند را آمريكا در اقامت درخواست
(جدول مطابق).است داشته محسوسي رشد
هر در آن خاص معناي به تكنولوژي كه داشت توجه بايد البته
توسعه روند در را خود خاص تاثيرگذاري علوم از حوزه‌اي
نقل ، و حمل تكنولوژي پزشكي ، تكنولوژي مانند)دارد
ميان اين در اما (...و صنعتي تكنولوژي آموزشي ، تكنولوژي
امر در فرد به منحصر و شگرف تاثيري تكنولوژي بخش يك
تكنولوژي يا ارتباطي پيچيده تكنولوژي وآن دارد توسعه
ارتباطات جايگاه و نقش اهميت جهت به كه مي‌باشد ارتباطي
آن به جدا عنواني در توسعه امر در ارتباطات معادله و
.مي‌پردازيم
توسعه و ارتباطات
بزرگ انقلابي با مواجه بشري تاريخ صنعتي انقلاب از پس
پژوهشگران از برخي البته.بود اطلاعات انقلاب به‌نام
كه مي‌دانند صنعتي انقلاب منطقي نتيجه را اطلاعات انقلاب
(16).است شده منجر عقلاني تكنولوژيك جامعه پديدآمدن به
الكترونيك حقيقت در امروزه ارتباطات و اطلاعات تكنولوژي
از نيز روزنامه‌ها مثل نوشتاري رسانه‌هاي حتي و بوده
طريق از يا و اينترنت جهاني شبكه صفحات بر نمايش طريق
طريق از كيلومتر هزاران فواصل با كشورهايي در همزمان چاپ
و كامپيوتر وسيله به روزنامه صفحات از گرفتن فيلم
اين.دارند سروكار الكترونيك با نوعي به باز اينترنت ،
قطعات آن مدار اساس كه اطلاعات الكترونيكي تكنولوژي
اول گروه:مي‌شود تقسيم عمده گروه دو به است سيليكون
ماهواره ، مانند هستند بزرگ رسانه‌هاي يا ماتيكها تله گروه
بر علاوه كه راديو ويدئو ، تلفن ، تلويزيون ، كامپيوتر ،
گسترده بستر و روند به اطلاعات مبادله براي سخت‌افزار
اتنوترونيك گروه دوم گروه و دارند نياز هم پيام انتقال
صوت ، ضبط چون وسايلي.هستند كوچك رسانه‌هاي يا
و تحرير ماشين حساب ، ماشين كپي ، ماشينهاي فاكسي‌مايل ،
.دارند قرار گروه اين در ديجيتال ساعتهاي
به كدام هر بيستم قرن پاياني دهه‌هاي محققان و پژوهشگران
سخن توسعه‌يافتگي در ارتباطي تكنولوژيهاي اهميت از نوعي
سايه در لوهان مك جهاني دهكده معروف فرضيه.گفته‌اند
كلارك‌در.آرتورسي.است اطلاعاتي امپراتوري سيطره همين
تكنولوژيهاي:مي‌گويد (سال 1981 در)مشابه تعبيري
جهاني پراكنده جامعه اينكه براي هستند عاملي جديدارتباطي
رايج اختلافات از عاري كه "حراف بزرگ خانواده" يك به را
(17).كنند تبديل است ايدئولوژيك و سياسي
آن با توسعه حال در كشورهاي كه مساله‌اي مهمترين
چه تا ارتباطي جديد تكنولوژيهاي كه است اين مواجهند
كشور افراد فني مهارتهاي و امكانات نيازها ، با ميزان
بايد ارتباطي مختلف سيستمهاي ميان از چراكه.دارد تناسب
و باشد صرفه به مقرون اولا كه شود انتخاب تكنولوژي‌اي
.باشد كردن پياده قابل ثانيا
تا 1973 از 1965 شده تنظيم درخواستهاي و فرمها تعداد
متحده ايالات در دائم اقامت وضعيت براي
سرويس" سي.دي واشنگتن نماينده سالانه گزارش :ماخذ
جان مقاله از نقل به) "متحده ايالات توطن و جويي تابعيت
(15) (متحده ايالات و خاورميانه :كامينگز توماس
به و ارتباطي سيستمهاي ارتقاء خصوص اين در ديگر مساله
خدمات تلفن ، تلگراف ، مثل است موجود سيستمهاي كردن روز
كشورهاي پيشرفت روند در مي‌بايد قطعا كه راديو و پستي
و پيچيده تكنولوژي وجود.گيرد قرار نظر مد توسعه حال در
است يافته توسعه كشورهاي مشخصه‌هاي از ارتباطي مدرن
رشد در ارتباطات وسريع مستقيم تاثير به توجه با شك وبدون
استفاده ;اجتماعي و فرهنگي تحولات و ملي امنيت اقتصادي ،
توسعه حال در كشورهاي در ارتباطات متناسب تكنولوژي از
اين در توسعه روند در خارق‌العاده‌اي تاثير مي‌تواند
سوم جهان كشورهاي توسعه برنامه‌هاي درباشد داشته كشورها
ارتباطي سيستمهاي تقويت و توسعه جايگاه بارزي صورت به
پنجم برنامه در سعودي عربستان دولت مثلا رامي‌بينيم ،
شماره هزار افزايش 250 (تا 1991 از 1985)خود ملي توسعه
كرده پيش‌بيني خود مخابرات جديد مشتركين براي را تلفن
سيستم ورود و روزافزون رواج و استفاده.(18)است
خاورميانه كشورهاي در (همراه تلفنهاي)تلفن ماهواره‌اي
حجم افزايش داشتن نظر در و عربي وكشورهاي ايران مانند
ذكر مطلب بر ديگر مويدي سيستمها قبيل اين از بهره‌گيري
.است شده
توسعه و زيست محيط
مختلف كارخانجات ازدياد و صنعتي رشد كنار در مي‌دانيم
و بي‌رويه بهره‌برداري دليل به نيز و هسته‌اي و شيميايي
قرن پاياني دهه‌هاي در طبيعي منابع از غيراصولي استفاده
محيط و طبيعي منابع رفتن بين از براي خطري زنگهاي بيستم
.درآمد صدا به جدي طور به زيست
اهميت و شده ايجاد مشكلات اين حساسيت و ضرورت جهت به
سال 1992 در بين‌الملل ، سطح در محيطزيست از حفاظت
معروف "زيست محيط و توسعه" بين‌المللي كنفرانس ميلادي ،
ماده‌اي بيانيه 27 و شد تشكيل "زمين سران" اجلاس به
-ايران جمله از -شركت‌كنندگان تصويب به اجلاس اين پايان
براي جهاني الگويي ترسيم كنفرانس اين اصلي مقصود.رسيد
مسائل تلفيق جهت در نظر مورد اهداف به دستيابي
پايدار توسعه به رسيدن و توسعه برنامه‌هاي در زيست‌محيطي
عليرغم كه است توسعه‌اي پايدار توسعه نگاه اين در.بود
.كند تضمين نيز آنرا بقاي زيست ، محيط از بهره‌برداري
براندت توسط بار نخستين براي كه "پايدار توسعه" اصطلاح
گزارش در) توسعه در زيست محيط به توجه با رابطه در و لند
يك عنوان به اكنون شد گرفته كار به ("ما مشترك آينده"
.است مطرح توسعه مساله در مهم پارادايم
مشكلات با يافته توسعه كشورهاي زيست‌محيطي مشكلات البته
و است بوده متفاوت يافته توسعه كمتر كشورهاي زيست‌محيطي
كدام هر خاص زاويه‌اي با نيز زيست محيط و توسعه محققين
عنوان به.داده‌اند قرار بررسي مورد را مسائل اين از
كشورهاي و 70 دهه‌هاي 60 در كه زيستي محيط مشكلات مثال
هوا ، آلودگي صورت به عمدتا مي‌كرد تهديد را ثروتمند شمال
در كه حالي در.بود صنعتي و شيميايي ضايعات و دود
در كه آب آلودگي و كشت قابل زمينهاي تخريب جنوب كشورهاي
سائوپائولو و مكزيكو لاگوس ، قاهره ، بمبئي ، چون شهرهايي
.است زيست‌محيطي عمده مشكلات و موارد از مي‌شود ، ديده
و هوا آلودگي كاهش نظير زيست‌محيطي مناسب طرحهاي ارائه
مسائلي عمده‌ترين از زباله‌ها بازيافت و تخليه در تسريع
به.شود لحاظ مي‌بايست پايدار توسعه تحقق روند در كه است
شدن پياده و اجرا و توسعه در زيست محيط مساله اهميت جهت
پيشرفته از اعم مختلف كشورهاي براي شروطي پايدار ، توسعه
شروط اين در اصلي نكته كه است شده عنوان پيشرفت حال در و
پژوهشگران از يكي چنانكه.مي‌باشد زيست محيط حفظ به توجه
صورت پايدار رشد اينكه براي لازم شرط":مي‌نويسد توسعه
كيفيت و طبيعي منابع موجودي در غيرمنفي تغيير يك گيرد ،
گفتن وسيله به مي‌تواند بودن پايدار شرط.است زيست محيط
شود ، بدتر نبايد اين از بيشتر زيست محيط" كه جمله اين
خلاصه "مي‌كنيم استقبال تلاشي هر از آن بهبود براي اما
بايد" كه است شده پيشنهاد شروط اين تحقق براي و شود
استفاده را منابع طرحها بهره‌ورترين كه شود داده اجازه
(19)".كنند
نگرانيهاي كه هنگامي حتي داشت توجه بايد البته
آوردن در اجرا به مي‌شود ، گرفته جدي زيست‌محيطي ،
قطعا راه اين در و نيست آساني كار زيست‌محيطي سياستهاي
به.است مانع بزرگترين اقتصادي و مادي پيشرفتهاي اشتهاي
گروه يك زيست‌محيطي سياستهاي اجراي بودن مشكل همين جهت
محيط مساله مورد در كلي به‌طور كه است آمده بوجود عمده
بدبين مورد اين در بين‌المللي بحث‌هاي و سمينارها و زيست
يك در توسعه و زيست محيط مشكل رمزحل مي‌گويند و هستند
در فكري انقلاب كه زماني تا و است جهاني و فكري انقلاب
مثبتي نتيجه نشود حاصل جنوب يا شمال انديشه‌هاي و تفكر
برخي نيز گروه اين مقابل در البته.شد نخواهد عايد
يك منتظر توسعه مناسب الگوهاي مورد در ما كه معتقدند
مهم شروع يك براي آغازي مباحث ، اين وليكن نيستيم معجزه
تلاشهاي و فعاليتها تاكنون منظر دو همين از.است
محيط بين‌المللي كنفرانس مانند -زمينه اين در بين‌المللي
(20).است گرفته قرار ارزيابي و نقد مورد -ريو در زيست
حال در كشورهاي فعاليت و برنامه‌ريزي چگونگي صورت هر در
مهم بسيار بين‌المللي زيست محيط بر تاثيرگذاري در توسعه
شده اعلام زيست محيط درخصوص كه مسائلي بحراني‌ترين.است
انباشت كاهش -اوزون 2 لايه از حفاظت -از1 عبارتند است
حيات و اقيانوسها حفظ -آتمسفر 3 در گلخانه‌اي گازهاي
(21).زيستي گونه‌هاي ساير حيات حفظ -و 4 آبزيان
توسعه اساسي هدفهاي به پايدار توسعه تحقق با اميدواريم
.يابيم دست آينده و امروزين نسلهاي براي
سياسي علوم دكتراي دانشجوي - تقوي محمدناصر
:پانوشتها
،"سوم جهان كشورهاي جامعه‌شناسي" گلدتورپ ، .اي.جي -12
ص 3969 قدس ، 1370 ، آستان انتشارات طهوريان ، جواد ترجمه
بهرام ترجمه ،"فرهنگ و تكنولوژي" پيسي ، آرنولد.ك.ن -13
صص 811 مركز ، 1367 ، نشر شالگوني ،
اميرحسين ترجمه ،"بن‌بست در سوم جهان" بروك ، پل -14
صص 246252 تهران 1353 ، خوارزمي ، انتشارات جهانبگلو ،
،"مغزها فرار" ديگران ، و شيائوهانگ كامينگز ، :ك.ر -15
ص 26 تهران 1376 قطره ، نشر محمدي ، مجيد ترجمه
ارتباطي جديد تكنولوژيهاي" اومانارولا ، -هنسون جريس -16
مركز نشر حيدري ، داود مترجم ،"توسعه حال در كشورهاي در
ص 12 تهران 1373 ، رسانه‌ها ، تحقيقات و مطالعات
ص 17 منبع ، همان -17
ص 216 منبع ، همان -18
،"اقتصادي توسعه گوناگون راههاي" يومفرت ، ريچارد -19
طباطبايي ، علامه دانشگاه انتشارات مجتهد ، احمد دكتر ترجمه
ص 286 1376 ،
زيست محيط بين‌المللي كنفرانس" لواساني ، احمد.ك.ر -20
امور وزارت بين‌المللي و سياسي مطالعات دفتر ،"ريو در
صص 2224 تهران ، 1372 ، خارجه ،
،"زيست محيط و اقتصادي توسعه" ميكسل ، .اف ريموند -21
بودجه ، و برنامه سازمان انتشارات ارباب ، حميدرضا مترجم
ص 177 تهران 1376 ،
|
