چهارم ، شماره 1134 دسامبر 1996 ، سال آذر 1375 ، 1 يكشنبه 11
ايجادسامانه‌هاي براي مساعد زمينه‌هاي
جاده‌هاي‌ابريشم در جديد
جهاني روابط در ابريشم جاده احياي اهميت
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
نام‌جاده تعيين زمينه‌ساز امر دربدو ابريشم تجارت كه حالي در
اين در كه بود كالاهايي از يكي تنها ابريشم حال اين با گرديد ، ابريشم
مي‌شد بدل و رد مسير
توجه ابريشم ، كانون جاده‌هاي چگونگي‌احياء بررسي و مطالعه اگرچه
جامعه‌شناسي ، اعم‌ازمعماري ، مختلف دررشته‌هاي كارشناسان
مطالعات اين تاكنون ليكن است بوده قوم‌شناسي و جغرافيا زبان‌شناسي ،
.است درنيامده جامع به‌شكل
بايستي‌بتواند هرچيز از قبل زمينه اين در اقدامي هرگونه ترديد بدون
بشريت ، براي‌شكوفايي غني و سرشار منبعي فراهم‌نمودن بر علاوه نوعي به
و باشد تاثيرگذار بالفعل به جهاني جامعه اهرم‌هاي‌بالقوه تبديل در
نقش بين‌المللي‌ايفاي همكاري‌هاي راستاي در فعال واسطه‌اي به‌مثابه
.نمايد
سازمانهاي توان و عهده از امر تحقق‌اين كه ازآنجا است بديهي
جامعه مساعي تشريك لزوم و بوده خارج جهاني واحد ملتهاي حتي و منفرد
اين در يونسكو جهاني سازمان نقش براين‌اساس مي‌نمايد ايجاب را جهاني
.باشد تعيين‌كننده و راهگشا زيادي بسيار مقدار به راستامي‌تواند
صحنه در فيمابين تسهيل‌كننده‌تعاملات پل ابريشم‌به‌عنوان جاده‌هاي
رسومات و سرزمين ، فرهنگ مسائل بعد رادر جالب تصاويري بين‌الملل
آنها كارساز و عميق تاثيرات و مي‌سازند متبادر ذهن به منطقه‌اي و قومي
پوشيده كسي بر يكديگر با مختلف اقوام و ملل بيشتر نزديكي تحقق در
.نيست
و عقايد انديشه‌ها ، برخورد پرتوآن در و كالاها تجاري تبادلات اصولا
مجزاي منطقه‌اي حوزه‌هاي از فراتر و وسيعتر دنياي ايجاد در فرهنگها
.است داشته بسزايي تاثيرات و نقش ازهم
جاده‌ابريشم نام تعيين زمينه‌ساز امر بدو در ابريشم تجارت درحالي‌كه
رد مسير اين كه‌در بود كالاهايي از يكي تنها ابريشم حال اين با گرديد
تبادل پي در فرهنگها و ارزشها انتقال و نقل مي‌شد ، به‌تدريج بدل و
مهمترين از يكي زمره در جاده‌ها اين تا شد اين به منجر تجاري كالاهاي
مختلف جوامع بين دوجانبه روابط برقراري كانالهاي كارسازترين و
.كند خودنمايي
كه اين‌جاده‌ها حيات تاريخ حساس ومقطع مرحله پنج به اينجا در
شد ، ارتباطات‌منطقه‌اي و جهاني جامعه زمينه‌هاي‌ايجاد همواركننده
.مي‌پردازيم
گسترده برمي‌گرددمهاجرت تاريخ از پيش دوران به كه مرحله نخستين در
را تبادلات‌تجاري فيمابين ، تحت‌تاثيرروابط همچنين ملل‌و و اقوام
شاهد زمينه اين ومشخصي‌در روشن روش و سبك بدون‌وجود البته
.هستيم
و شروع نقطه بدوي‌شهرنشين جوامع ظهور اوليه‌و شكل به كشاورزي نمود
است‌با همزمان همچنين دوره اين.مي‌رود به‌شمار دوم مرحله حركت
كه چين و بين‌النهرين ، هند مصر ، مانند تمدن‌هاي‌عظيمي تشكيل و ظهور
.گرفتند شكل هم از مجزاي به‌صورت هركدام
تدريجي افزايش وهمچنين جوامع بين در ساختارهاي‌سياسي شكل‌گيري
تاريخ‌حيات سومين‌مقطع به شد منتهي تجاري‌سرانجام فعاليتهاي حجم
.ابريشم جاده‌هاي
به‌صورت گذرگاههاي‌اصلي به‌عنوان جاده‌هاي‌ابريشم دوره اين در
به‌طول سال از 1500 كه‌بيش دوره اين طي در.مطرح‌شدند جدي‌تري
متحد يكديگر با را مسير سرتاسر عظيم ، نواحي امپراطوريهاي انجاميد
در و ساخته متحد يكديگر با را مديترانه نواحي روميها غرب در.نمودند
غرب و جنوب تا شمالي دره‌هاي از را خود گسترش و رشد چين تمدن دور شرق
و خاورميانه عظيم امپراطوريهاي چين مديترانه‌و بين داد ، امتداد
.داشتند قرار مركزي آسياي همچنين و جنوب
مقدونيه از اسكندر لشكريان هجوم با ميلاد از قبل چهارم قرن در
وفرهنگ عقايد هند شمال و مركزي آسياي داخل به و خاورميانه به‌طرف
مديترانه دنياي دروازه‌هاي عوض در و يافت گسترش نواحي اين به يوناني
برهه اينشد گشوده شرق از جديد محصولات همچنين و جديد عقايد به‌سوي
بين اقتصادي اجتماعي ، فرهنگي ، مناسبات و تعاملات عطف نقطه مي‌توان را
بسي حائز ميلاد از پيش دوم قرن در نيز چين نقش.برشمرد شرق و غرب
امپراطور اقدامات و سياستها كه مي‌شود اغلبگفته كه آنجا تا است اهميت
بود حكمفرما ميلاد از تا 87قبل سال 141 از كه سلسله‌هان از ووا
را خود امپراطوري نفوذ دامنه وي.گشت ابريشم جاده رسمي گشايش سببساز
در موجود مسيرهاي تا گرديد باعث و داد گسترش مركزي آسياي به‌داخل
.بخورند به‌هم‌پيوند خاورميانه در موجود باجاده‌هاي امپراطوري‌اش حوزه
ميانه‌ازطريق شرق در دولتهاي‌فارسي كه كرد اذعان بايستي
كنترل در سپس‌ساسانيان و پارتيان يعني آن‌زمان كهن امپراطوريهاي
نقش زمان آن تجارت وشبكه مسير طول در كالا مناسبات‌دلالي
تجاري كالاهاي به‌همراه اجتماعي آداب و عقايد و داشتند تعيين‌كننده‌اي
انتقال و انتشار حال در دائما منطقه اين قضات و بازرگانان ازطريق
تحولات و عميق‌ترين‌تغييرات و موثرترين دوره اين پاياني قرن در.بود
گرفت ، شكل اسلام ظهور با جديد اتحاد كه جايي يعني مياني نواحي در
آسياي تا آتلانتيك شبه‌جزيره از اسلام نفوذ دامنه به‌تدريج و گشت پديدار
كارساز تدابير و تجارب سايه در هفتم قرن در.يافت امتداد مركزي
تاثير همچنين و بازرگاني و تجارت زمينه در (ص)محمد حضرت اسلام پيامبر
و اتحاد اكرم ، رسول متعالي انديشه‌هاي و ديدگاهها معنوي نفوذ و
نفوذ گسترش با به‌تدريج و گرفت به‌خود عملي صورت مياني همبستگي‌نواحي
باورهاي و عقايد تجاري ، كالاهاي با همراه مسلمان تجار منطقه در اسلام
.مي‌دادند اشاعه نيز را خود ديني
.مي‌شود شروع سيزدهم قرن از كهن‌جاده‌ابريشم تاريخ از مرحله چهارمين
عظيم تمدن‌هاي فيمابين روابط بيشتر هرچه افزايش شاهد دوره اين در
روابط اين‌گونه سايه در جوامع فرهنگ و انديشه سطح كه به‌گونه‌اي هستيم ،
و جغرافيايي مرزهاي فرهنگها و عقايد نفوذ دامنه و يافته گسترش
روم به خاورميانه در اسلام ظهور.مي‌نورديد هم در را ملل بين منطقه‌اي
هند از بودائيسم مذهبي انديشه‌هاي همچنين و يافت گسترش هند و باستان
شكوه و مجد طلايي روزهاي به‌تدريج.گشت منتقل ژاپن سپس و چين به
.گرائيد سكون و خاموشي به شانزده قرن به ورود با ابريشم جاده‌هاي
بخار كشتيهاي گسترش‌ساخت و سوئز گشايش‌كانال با نوزده قرن در
اين‌جاده‌ها.شدند خود حيات مرحله‌از پنجمين وارد جاده‌هاي‌ابريشم
مطالعه جستجوي صرفادر كه افرادي از براي‌آن‌دسته شدند سوژه‌هايي
اين محدوده در ماجراهاي‌گذشته‌حادث و وقايع پيرامون‌چگونگي
در آنها تاثيرگذاري چگونگي بررسي به پرداختن بدون شدند جاده‌ها
و تجار كه است قرن يك از بيش هم‌اكنون و جهاني تجارت الگوي و اقتصاد
و نشانه‌ها ابريشم جاده بر حادث تاريخي مسائل به علاقه‌مند سياحان
زمينه‌ساز بعدا كه ارزشمند تجاربي وجود بر دال يافته‌اند را سوابقي
مدرنيته دنياي در تجاري ترابري مسائل بعد در مدرن سامانه‌هاي ايجاد
.گشت كنوني
جعفرپيشه خليل