چهارم ، شماره 1097 اكتبر 1996 ، سال مهر 1375 ، 17 پنجشنبه 26
|
|
مشكل حل در سيستمي رويكرد
(آخر بخش) دانشگاه رمضاني‌استاد دكتر با گو و گفت
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
با.دارد وديناميزم وضعيت نادرست شناخت ريشه‌در گذرا و دفعي روش
تحقيقات و صنايع علوم ، و داد سامان را وضعيت نمي‌توان اقدامات‌مقطعي
كرد نهادينه را
اشاره
نحوه‌نگرش و روش درباره رمضاني دكتررضا با گفت‌وگو اول بخش در
تبيين‌پديده‌ها ، در تحول و سيستمي چون‌نگرش موضوعاتي به سيستمي
توسعه ، بر سيستمي نگرش تاثير علوم ، در سيستمي نگرش از حاصل تحول
گفت‌وگو ، اين دوم بخش در گذشت ، نظرتان از مشكل‌يابي و طريق ارائه
تحليلي و سيستمي روش تفاوت‌آثار مشكل ، درك در بدفهمي موضوع‌هاي
روش و تحليلي روش با ما توليدي سامان نسبت مشكل ، به درپرداختن
علمي روش از تاريخي جهش انجام براي جامعه تاريخي زمينه‌هاي سيستمي ،
نظرتان از كه شده واقع بررسي مورد سيستمي نوين روش به سنتي
.مي‌گذرد
هستند چيزهايي چه ما مشكل ، نبايدهاي به چنين‌رويكردي با:همشهري
شده‌اند؟ تشكيل عناصري چه از و
و معادل‌بدفهمي‌ها ما بحث در كه‌نبايدها بگويم بايد مقدمه در
ظاهر شناخت عرصه در كه است عوارضي بدفهمي‌ها.است مشكل‌زا اقدامات
مي‌شود ، ظاهر عمل ميدان بلكه‌در نمي‌ماند ، ذهن محدوده در فقط ولي مي‌شود
در مختلف سطوح در مديران تصميم‌گيري در رايج بدفهمي‌هاي از بعضي
:مي‌گيرد شكل زير محورهاي
نادرست شناخت در گذرا و دفعي روشودفعي گذرا اقدامات وجود -1
سامان را وضعيت نمي‌توان مقطعي اقدامات با.وديناميزم‌دارد وضعيت
در اقدام و آينده‌نگري كرد ، نهادينه را تحقيقات و صنايع علوم ، و داد
.است علمي حركت اركان جزء درازمدت حركت پرتو
كه‌شخص مي‌شود سبب ديناميزم ، وضعيت‌و درك.انفعال وجود -2
اين وقتي ببيند ، مستمر تحولات مقابل در را خود همواره تصميم‌گيرنده
يك ميان در را خود آدمي مي‌شود ، توام مشكل از پيشنهادي تعريف با درك
در هوشمندانه شناكردن جز چاره‌اي مي‌بيند ، واشياء حوادث از شتابان رود
كردن‌يا مهار سپس و نشستن انتظارحوادث به فضايي چنين در رودنيست ، اين
جلوگيري برروي حساسيت امروزه همچنين.ركوداست عين دادن ، نشان بازتاب
عنوان به مي‌تواند موفقيت زيرا است ، مطرح جهاني درشركت‌هاي انفعال از
موفق شركت يا فرد يعني شود ، تبديل پيشرفت راه سه به انفعالي عامل يك
.شود گرفتار موفقيت نشئه از ناشي مستي و خرگوشي خواب به است ممكن
پاسخ پرسش اين به مي‌كوشند تخدير و انفعال از شركت‌ها كردن مصون براي
مكان و زمان براي اصلي سوال البته نبودند؟ موفق‌تر كه‌چرا بدهند
ما مديران كف از عنان چندي از هر حوادث هجوم كه‌چرا است اين ايران
مي‌ربايد؟
نگاه‌ها ، از چنبره‌اي در ما متاسفانه.روش‌هاي‌مرسوم در شدن گرفتار -3
كه است اين بر بحث.شده‌ايم گرفتار مرسوم روش‌هاي و پندارها افكارها ،
تكنولوژي ، علم ، دنياي در اخير دهه سه داريم ، نوبه‌آنچه نگاه
پهنه‌هاي‌تصميم‌گيري در موسوم وروش‌هاي افكار نگاه ، كه داد مديريت‌نشان
.است جوامع راه‌شكوفايي سر بر عظيم مانع وخدمات توليد مديريت ،
ما شهرهاي و كارخانه‌ها آفت‌اداره‌ها ، فقط مرسوم ، شيوه‌هاي پاي‌بندي‌به
شده‌اند ، گرفتار مرسوم شيوه‌هاي از چنبره‌اي در هم ما دانشگاههاي نيست ،
دانشگاههاي در تحليلي نگرش ناتواني زمزمه‌هاي كه است دهه يك از بيش
كه دريافته‌است غرب دانشگاه نمونه براي مي‌رسد ، گوش به صنعتي كشورهاي
كند رفع را آن مي‌تواند مكانيك متخصص نه كه است مشكلاتي عمل ميدان در
ايجاد مكاترونيك رشته مشكل ، رفع طر خا به.الكترونيك متخصص نه و
نرسيده اينجا به موجش هنوز ولي است نامرسوم نگاه يك اين كرده‌اند ،
را تازه جان و نگرفتيم را كلام جان رسيده ، كه هم موارد بعضي در است ،
بدفهمي‌ها همان از پاره‌اي اينها كرده‌ايم ، بيجان مرسوم قوالب در
.است
كنيم ، متمركز حل‌آن نحوه و مشكل درك برمحور را بحث اگر:همشهري
كدامند؟ تحليلي و سيستمي نتايج‌روش آثارو تفاوت
روش ، دو مهم تفاوت‌هاي‌بسيار ازجمله اشاره‌كرديد ، مهمي مساله به
تعدادرشته‌ها چه هر شد بحث ازاين پيش چنانچه.است پيامدسنجي در
ناشناخته توي در دورهاي‌تو امكان يابد ، مشكل‌افزايش يك حل براي
متون در.مي‌شود كمتر رشته‌ها از يك هر توسط مشكل رفع احتمال و بيشتر
در.است آمده مدعا اين دادن نشان براي جالبي مثال‌هاي سيستمي نگرش
زمان -مشكل ، 2 رفع هزينه -از1 عبارتند مهم بسيار نكته مشكل 3 رفع
بنابر.به‌آن مربوط مشكلات يا مشكل بازگشت‌همان زمان -مشكل ، 3 رفع براي
است مربوط مشكلات يا همان‌مشكل برگشت مهم‌زمان نكات‌بسيار از يكي اين
و رويكردسيستمي دو هر البته.مشكل‌مي‌باشد رفع پيامدهاي واقع كه‌در
يا اقدام يك سنجش‌پيامدهاي و ارزيابي قبال‌پيش‌بيني ، در تحليلي
ارزيابي در آدمي كه شود است‌گفته بهتر هستند ، مشكلاتي تصميم‌دچار
در است ، ابهام و بي‌دقتي خطا ، دچار خود تصميمات و اقدامات كماهوحقه
در نارسايي خاطر به شود ، استمداد مجزا رشته‌هاي از چه هر ميان اين
دايره‌هاي و كوچك حيطه‌هاي در گرفتاري و داوري نادرستي‌در شناخت ،
هزينه ميان اين درميشود بيشتر ناگوار پيامدهاي اتفاق احتمال تنگ ،
.مي‌شود بيشتر منفرد رشته‌هاي به بردن پناه با نيز داوري‌ها و تصميم‌ها
جهاني سطح در را گرايشي چنين فاجعه خود آمارهاي در ملل سازمان
صرف بايد را هزينه و است كلان هزينه واقع در فاجعهاست گردآورده
يك رفتن دست از مساوي و ارزش يك معادل انسان ، يك مرگ پنداشت ، منبع
كشورهاي در سيستمي غير برخورد براثر هزينه‌اي چنين.است خلاق منبع
كه شهري در.مي‌دهد رخ بي‌صدا گاه فاجعهميدهد رخ لحظه هر سوم جهان
بايد 8 و مي‌مانند ترافيك در ساعت يك روزانه مردم و دارد پزشك 8000
.مي‌شود خارج خدمات‌رساني گردونه از پزشك اصل 1000 در كنند ، كار ساعت
.مي‌شود سپرده به‌گور ترافيك معضل در عده توان‌اين و توش واقع در
.است آرام فاجعه‌هاي از صدهامورد آبستن روز هر توسعه‌نيافته جهان
.است چنين‌فاجعه‌ها كاستن براي روزنه‌اميد يك سيستمي رويكرد
رسد چه تا ناآشنايند رويكردسيستمي با اغلب علمي متاسفانه‌محافل
.محافل ساير به
جاي نگرش‌فوق دو از كداميك در توليدي‌ما شما نظر از:همشهري
دارد؟
قبول ماهنوز.است عوارضي دچار خدماتي‌ما و توليدي سامان‌يابي
از وقتي البته رفع‌كنيم ، بايد تخصص با را مشكل‌خود كه نكرده‌ايم
به ذيربط تخصص‌هاي از مجموعه‌اي يعني است ، عام منظور مي‌شود ، گفته تخصص
فرهنگي خلاء يك تخصص ، ياري به مشكل رفع به نرسيدن معين ، شكل يك
براي همه‌جانبه تلاش مبرم ، و فوري اقدامات جمله از است ، تباه‌كننده
ترديدي تخصص به مراجعه صنعتي‌در كشورهاي.است وتخصص علم به باور
به تخصص‌هاي‌مربوط تركيب سر بر اكنون‌بحث و نمي‌دهند ، راه خود به
صنعتي فرهنگ‌كشورهاي در كه باور همين به‌خاطر.است مساله يك
بايد كه مي‌كنند نگاه يك‌زمين مانند تحقيقات به شده‌است ، نهادينه
درختي شايد تا كرد تجهيز مختلف امكانات با و پاشيد مشكلات بذر آن در
به مشكلات هجوم دوران در اغلب ما اما بزند ، شكوفه و جوانه و كند رشد
و شدت دوران براي فقط تحقيق اينكه از غافل مي‌آوريم ، رو تحقيق
سوي‌تحقيق به بايد اوضاع از ورضايت پيروزي اوج در ناگواري‌نيست ،
سبب ناباوري‌ها همين.شود سپري سرعت به روزهاي‌خوش مبادا تا رفت
مانده‌و عقب كشورهاي به مانسبت كشور در تحقيقات كه‌سهم شده
دور به كشور واقعي و عيني مسائل از دانشگاه‌ها.باشد اسفبار پيشرفته
تاكنون زيرا نيستند ، برخوردار مشكل رفع براي لازم بنيه از و هستند
در اين.نداده‌اند انجام شدن بلند و خوردن زمين براي تمريني هيچگونه
جمله از غرب دانشگاههاي بهترين در ايرانيان خلاقيت و هوش كه است حالي
سامان.مي‌شود ياد هم موازات به هند و چيني پژوهشگران رديف در آمريكا
ميان اين در.است نهفته توان‌ها اين از بهره‌گيري به مشروط ما توليدي
ابر تلفيق عنوان به سيستمي نگرش و رشته‌اي قوت عنوان به تحليلي نگرش
و عالم‌صنعت در امروزه.عمل‌مي‌شوند وارد هم مكمل و رشته‌اي‌متمم
توسعه و خلاقيت وخدمات ، توليد تكيه‌گاه و محور دريافته‌اندكه خدمات
سرعت به انسان‌هاي‌ناتوان دست در سرمايه‌عظيم است ، انساني منابع
و دانا انسان‌هاي توانمندي پرتو در اندك سرمايه اما نابودمي‌شود ،
حساب به عظيم تحولات مواد كمتر سرمايه امروزه.مي‌يابد رشد كارآ
نتيجه اين به خود علمي تجارب و تحقيقات در هوندا و تويوتا.مي‌آيد
اگر.است وتوسعه سرمايه‌زايي نوآوري ، عظيم منبع انسان كه رسيده‌اند
بدهيم شكفتن عرضه به‌انسان‌ها بايد برسيم ، درستي به‌سامان مي‌خواهيم
ادارات‌موجد در مهره‌ها نيستند ، اداره‌مهره و كارخانه يك در تادريابند
.نيستند جديد عمل و نو فكر
سوال فراهم‌است؟ جهشي چنين تاريخي‌زمينه‌هاي نظر در آيا:همشهري
عقبافتادگي وضعيت از مي‌توانيم آيا كه كرد تعبير چنين مي‌توان را شما
مطابق جديد وضعيت به علم ساز كار و تحقيق چاره‌سازي به نسبت فرهنگي
تاريخي جبر به ارتدكس ماركسيست‌هاي بشويم؟ وارد يافته توسعه وضعيت با
را جهشي نوع هر اميد و دارند تاكيد تاريخي مرحله پنج از گذار و
حضور عمل ميدان در كه ماركسيست‌ها از دسته آن البتهميدانند پيموده
شرايط درباره وجود اين با بودند ، بي‌اعتنا تحليل‌هايي چنين به داشتند
مي‌توان ولي نيست فراهم تمامه به اجتماعي زمينه‌هاي كه گفت بايد كنوني
ساختن زمينه‌هانهادينه اين از يكي ساخت ، فراهم را قبول قابل شرايط
اهداف به يافتن دست در تحقيقات اگر حتي جامعه اركان تمام در تحقيق
.مي‌كند طي مشكل رفع براي را تحقيق راه محقق.شود ناكام شده تعيين
بن‌بست نرويد ، راه اين از كه مي‌كند اعلان واقع در نرسيد ، نتيجه به اگر
يك پشت بر لامپ يك و اديسون از تصويري.است پيروزي يك خود همين است ،
وجود راه بود2560 نوشته اديسون قول از آن زير و چاپ بارها مجله
صنعتي كشورهاي كلام جان قول نقل اين ساخت لامپ نمي‌توان كه دارد
به راه فلان كه نكنند پيدا امروز اگر.است تحقيق قبال در پيشرفته
از كه است خوب چه پس كنند ، چنين بايد فردا نمي‌شود ، منتهي موفقيت
زمان اتلاف است ، منبع زمان كه باشيم داشته ياد به.شود شروع امروز
كه است نگرش همين اساس بر هزينه ، قبول يعني منبع صرف است ، منبع صرف
نتيجه به ولي كرد سعي نهايت در خود دكتراي رساله در دانشجويي اگر
درون به چالاك و چست دانشجو اگر مي‌كنند ، توجه وي تلاش شيوه به نرسيد ،
پرآب را خود مشك تا نيست چاه در آب ولي درمي‌آيد ، و رود مي مشكلات چاه
.مي‌دهند دكترا درجه وي به كند ،
منفي ويژگي‌هاي پرهيزاز براي و چيست ما مديريت‌فعلي ويژگي:همشهري
بكنيم؟ مي‌توانيم چه
و دولتي از خدماتي‌اعم و توليدي مديريت‌واحدهاي مقايسه‌اي مطالعه
براي‌رفع مديريت:مي‌كند رامطرح فرضيه يك مختلف درسطوح خصوصي
اينكه.مي‌گيرد بهره ومرسوم آسان ملموس ، شيوه‌هاي‌نزديك ، از مشكلات
شود اين‌ويژگي‌ها داراي مديريت كه شده‌است سبب عواملي و علل چه
يا مطلوب درست ، راه بسا نزديك‌اي راه مي‌طلبد ، بررسي‌گسترده‌اي خود
ملموس مديرمعين براي معين دوره دريك نتايج اينكه نيست ، كارآ
بگنجد ، وي ذهني چارچوب در حتما اقدامات از زيرمرحله هر يا و شود
خطرناكي امر انسان‌ها قبال در ويژه به گزيني آسان.نيست صحت بر دال
اسارت بالاخره دارد ، انسان از بدفهمي و مكانيستي نگرش در ريشه كه است
ذاتا كه نگريستن به عادت و مرسوم پندارهاي و تفكرات زنجيرهاي در
مشكلات رفع در نه و مي‌يابد توفيق كهنه مشكلات ديدن در نه است ، تقليدي
از آگاهي و آموزش نوظهور ، مشكلات رفع در نه و مي‌يابد توفيق كهنه
براي اوليه قدم‌هاي از شده ياد بدفهمي‌هاي عواقب و ابعاد و ويژگي‌ها
.است اصلاح
