عباس زارع‌نژاد، مدیرکل روابط عمومی و سخنگوی وزارت بهداشت افزود: تا زمانی که با تصویب مجلس، سازمان غذا و داروی کشور تشکیل شود، برای ارتقای جایگاه مدیریتی موضوع تغذیه ایرانیان با تجمیع مسئولیت‌های معاونت‌های مختلف وزارت بهداشت از جمله معاونت غذا و دارو و معاونت سلامت، یک ستاد یا کمیته واحد کشوری برای به‌عهده گرفتن مسئولیت ارتقای تغذیه ایرانیان و سیاستگذاری و نظارت در این زمینه زیر نظر مستقیم وزیر بهداشت تشکیل شود.
مشاور وزیر بهداشت اضافه کرد: تا زمانی که سازمان غذا و دارو تشکیل شود، مسائل بین بخشی مرتبط باتغذیه که مثلاً به وزارت جهاد کشاورزی، صنایع یا بازرگانی مربوط می‌شود در شورای‌عالی سلامت و امنیت غذا زیر نظر مستقیم رئیس‌جمهوری پیگیری می‌شود.
تنها 30درصد افراد جامعه تغذیه مناسب دارند!
نایب رئیس انجمن تغذیه ایران عنوان کرد: از مجموع جمعیت کشور، 50درصد بیش از نیاز و20درصد کمتر از حد تعیین‌شده کالری مصرف می‌کنند و در این میان تنها 30درصد افراد جامعه دارای تغذیه مناسب هستند.
دکتر آرش رشیدی با اشاره به اینکه تغذیه نامناسب یکی از چالش‌های مهم در کشور است، افزود: نداشتن برنامه‌ای مشخص در تغذیه مدارس از معضلات اصلی است. شیوه تغذیه در مدارس برای همه دانش‌آموزان مشابه است و ممکن است کودکانی که زمینه چاقی دارند را تحریک کند.
وی با بیان اینکه مصرف چربی و قند در ایران بسیار زیاد است، به کمبود برخی ویتامین‌ها در سبد غذایی خانوار ایرانی اشاره کرد و گفت: این در حالی است که بیش از 70درصد جمعیت تهران از ویتامینD کمتربهره می‌برند.
رشیدی، مصرف قرص برای رفع کمبود آهن را مؤثر ندانست و با اشاره به اینکه از هر دو مادر باردار در ایران یکی از آنها دچار کمبود آهن است، افزود: آزمایشات نشان داده آمار فقدان آهن در میان کودکان و زنان یک به3 است که برای جبران آن باید از الگوی غذایی مناسب استفاده شود و آهن به‌طور دائم در زنجیره غذایی قرار گیرد.
نایب رئیس انجمن تغذیه ایران، کم غذایی در دوره جنینی را از عوامل مهم سوء تغذیه در سنین بالا عنوان کرد و افزود: عامل بسیاری از بیماریهایی نظیر سکته و دیابت به سوء‌تغذیه برمی‌گردد. اگر بخواهیم دیابت را کنترل کنیم باید ابتدا تغذیه مادران باردار هدایت شود.
وی با بیان اینکه غذا خوردن یک فرایند اقتصادی و اجتماعی است، تصریح کرد: تعامل بین بخشی دستگاه‌ها برای ارتقای فرهنگ تغذیه ایرانیان بسیار مؤثر است.از سوی دیگر انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور در گزارشی اعلام کرد: 40درصد خانوارهای ایرانی بیش از 120درصد نیاز، انرژی دریافت می‌کنند.
پایه الگوی غذای مصرفی خانوارهای ایرانی براساس مواد غذایی گیاهی است و گروه نان و غلات به‌ویژه نان، یک سوم وزن سبد غذایی را تشکیل می‌دهد.ارزیابی الگوی غذای مصرفی، وضعیت سبد و سفره غذایی خانوارهای ایرانی و در نتیجه وضعیت تأمین نسبی مواد مغذی مورد نیاز در سطح سلولی و تأمین سلامت تغذیه‌ای را نشان می‌دهد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که نیمی از مردم کشور از نظر تأمین سلامت تغذیه‌ای دچار مشکل هستند ؛ به‌طوری که وزن گوشت، لبنیات، سبزی و میوه کاهش یافته و جای خود را به کالاهای نشاسته‌ای، چربی و قندی داده است.
این جابه‌جایی در حقیقت از نظر کیفیت غذا و تأمین نیازهای سلولی جنبه منفی داشته و سیری شکمی، جای سیری سلولی را گرفته است. سیری شکم عبارت است از مرتفع کردن حالت گرسنگی در حالی که سیری سلولی، تأمین واقعی نیازهای غذایی و فیزیولوژیک بدن و تأمین سلامت تغذیه‌ای است.
مقایسه مصرف نان در مناطق شهری و روستایی نشان می‌دهد که متوسط مصرف در سطح روستاها 5/1برابر بیشتر از مناطق شهری است و متوسط مصرف گوشت و تخم مرغ در شهرها بالاتر گزارش شده است. این در حالی است که مصرف برنج، حبوبات، لبنیات، سبزی‌ها، ماکارونی و چربی، تفاوت عمده‌ای بین شهر و روستا ندارد.
تعیین ارزش تغذیه‌ای سفره خانوارهای ایرانی نشان می‌دهد که ویتامینB2 تنها ماده مغذی کلیدی است که در کل کشور کمبود دریافت ندارد و کمبود ویتامینA در مناطق روستایی دیده می‌شود (در سطح میانگین کل) میزان دریافت سرانه انرژی و سایر مواد مغذی از نیاز متوسط بالاتر است. نتایج این بررسی نشان می‌دهد که مواد مغذی کلیدی در سفره مردم ایران، انرژی، پروتئین، کلسیم، ویتامینA و B2 هستند. به عبارت دیگر خطر کمبود این مواد در سفره مردم از سایر مواد مغذی بیشتر بوده و ارزیابی تغذیه‌ای روی این 5 ماده مغذی متمرکز شده است.
در یک جمع‌بندی می‌توان گفت الگوی غذای مصرفی خانوار ایرانی به‌ویژه از نظر تأمین ریزمغذی‌ها کیفیت مناسبی ندارد. آهن، ریزمغذی‌ای است که جامعه ایرانی از نظر دسترسی سلولی به آن مشکل دارد. آهن در عملکرد طبیعی مغز، قدرت یادگیری، توان یادگیری و کار جسمی و مصونیت در مقابل بیماری‌ها نقش عمده‌ای دارد.
تغذیه‌نادرست دردوران بلوغ منشأ بسیاری از بیماری ها
مدیر گروه تغذیه دانشگاه تهران گفت: به‌طور کلی بیماریهایی مانند پوکی استخوان، بیماری‌های قلبی عروقی، فشارخون و دیابت، ناشی از بدخوری و سوء تغذیه در دوران بلوغ است.
علی کشاورز در گفت‌و‌گو با فارس، افزود: یک فرد در 6ماه اول زندگی و دوران بلوغ رشد سریع را تجربه می‌کند. نیازهای تغذیه‌ای در طول نوجوانی بیش از هر زمان دیگر افزایش می‌یابد. مقدار این نیاز عموماً از دوران کودکی به نوجوانی زیاد می‌شود اما با حرکت به سمت بزرگسالی این نیازها کاهش پیدا می‌کند.
وی گفت: شیر، ماست، پنیر، تخم مرغ، گوشت، ماهی، جگر، سبزی‌ها و میوه‌های مختلف از جمله غذاهای مناسب در دوره بلوغ به شمار می‌آیند. نیاز به مواد مغذی در نوجوانان به موازات سرعت رشد افزایش می‌یابد، به‌طوری که بالاترین میزان نیاز در زمان حداکثر سرعت رشد، مشاهده می‌شود.
مدیر گروه تغذیه دانشگاه تهران گفت: بلوغ مرحله مهمی از دوران رشد و تکامل است. در این مرحله از رشد کودک از نظر فیزیکی، اجتماعی و فکری تکامل می‌یابد. تغییرات مربوط به بلوغ در کودکان، در سنین مختلف دیده می‌شود. ممکن است فرد در این دوران10 تا 15 سانتی‌متر افزایش قد داشته باشد و به تناسب آن نیز وزن افزایش پیدا می‌کند.
کشاورز افزود: یک کودک در ضمن بلوغ ممکن است، ابتدا فقط از یک جنبه تکاملی، مثلاً از نظر جسمی رشد کند و جنبه‌های دیگر رشد و تکامل مثلاً رشد فکری و اجتماعی را در سال‌های بعد نشان دهد.
مدیر گروه تغذیه دانشگاه تهران گفت: برنامه غذایی نوجوانان باید شامل ترکیبی از غذاهای مختلف در گروه‌های اصلی غذایی باشد. 3 وعده اصلی غذایی با تأکید بر مصرف صبحانه و 2 میان وعده توصیه می‌شود.
در میان وعده‌ها به‌جای استفاده از مواد غیرمغذی و مواد کالری‌زا مثل نوشابه‌ها، چیپس و کیک‌ها از مواد غذایی مغذی مانند شیر، نان، پنیر، خشکبار، میوه‌ها و مغزها نیز باید استفاده شود.
