پیامبر بسیار به حسنین به خصوص امام حسن(ع) علاقه‌مند بودند و نامگذاری مبارک ایشان هم توسط پیامبر است و 7 سال از عمر شریف امام حسن(ع) نیز در زمان پیامبر است. لیالی اضافه کرد: شاید تاثیرپذیری امام حسن(ع) از پیامبر بوده است که باعث شده پیامبر در مورد ایشان بفرمایند «شبیه‌ترین مردم به من، امام حسن(ع) است.»
از اصحاب مباهله
وی با بیان اینکه براساس آیات قرآنی امام حسن(ع) از اصحاب مباهله است، گفت: در آیه 61 سوره آل عمران که به بحث مباهله اشاره دارد در سال 9 هجری همه احزاب، گروه‌ها و جریان‌ها برای عهد و پیمان با پیامبر(ص) آمدند که در راستای این مباهله پیامبر اکرم(ص) امام علی(ع)، فاطمه زهرا(س)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) با نصارای نجران شرکت داشتند.
لیالی با اشاره به آیه دوم آیه تطهیر گفت: این آیه در شان اهل بیت است که در شان امام حسن مجتبی(ع) نیز هست و در سوره دهر آیه «هل عطی» آیه جالبی است که معروف به آیه نذر است و مربوط به زمانی است که امام حسن(ع) و امام حسین(ع) بیمار شده بودند و فاطمه زهرا(س) و امام علی(ع) نذر می‌کنند که اگر دو فرزندشان شفا یابند، سه روز روزه بگیرند.
وی تصریح کرد: پیامبر آنقدر به امام حسن(ع) علاقه‌مند بود که کمتر روزی اتفاق می‌افتاد که امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را زیارت نکنند و بر همین اساس تعلیم و تربیت امام حسن(ع) متاثر از پیامبر(ص) است.
حسن سیرت و صورت، راستگویی
این پژوهشگر مسائل دینی با اشاره به ویژگی‌ها و فضایل برجسته امام حسن(ع) گفت: برخی از ویژگی‌های امام حسن(ع) که در روایات اهل تسنن و شیعه به آن اشاره شده است، حسن سیرت و صورت، راستگویی، پارسایی، سخی(سخاوتمند)، عابد، زاهد، حلیم و بردبار، عالم و اندیشمند، خاشع و خاضع است.
وی افزود: امام حسین(ع) بسیار بخشنده و کریم بودند به طوری که در روایاتی نقل شده است ایشان یا سالی دو بار و یا دو بار در عمرشان تمامی اموالشان را بخشیدند و از همین جهت یکی از مهمترین صفاتی که نسبت به ایشان وجود دارد، کریم اهل بیت بودن است.لیالی با بیان اینکه امام حسن(ع) اهل مناظره بودند، گفت: امام حسن(ع) به خصوص با اصحاب شام و معاویه مناظره می‌کردند و نیز در ایام عمر مبارکشان بیش از 15 بار با پای پیاده به حج رفتند.
سه دوره زندگی
وی در بخش دوم سخنان خود با تحلیلی بر زندگانی امام حسن(ع) بیان داشت: زندگانی امام حسن(ع) را باید به چند دوران تقسیم کرد که دوره اول زندگانی امام حسن(ع) در عصر پیامبر(ص) است و این دوران 7 سال بود که امام حسن(ع) در دامان پرمهر پیامبر(ص) تعلیم و تربیت یافتند و با وفات پیامبر و به خصوص با شهادت غم‌انگیز مادرشان این دوران پایان یافت.
این کارشناس مسائل دینی با بیان اینکه دوره دوم حیات امام حسن(ع) دوران خانه‌نشینی امام علی(ع) است، گفت: این دوران تقریبا 25 سال به طول می‌انجامد و امام حسن(ع) در این دوران پیرو امام علی(ع) است یعنی همان شیوه‌ها و روش‌هایی را که امام علی(ع) در برخورد با خلفا در پیش گرفت، امام حسن(ع) نیز همان شیوه و روش را در پیش گرفت و همراه و مشاور پدر است.
لیالی دوران سوم زندگی امام حسن(ع) را برای نحوه ارتباط ایشان با امام علی(ع) قابل توجه و تامل دانست و افزود: وظایف و مسئولیت‌هایی که امام حسن(ع) در این دوران برعهده می‌گیرد وظایف و مسئولیت‌های مهمی است که از آن جمله تولیت موقوفات و صدقات حکومت اسلامی است که امام علی(ع) آن را به امام حسن(ع) واگذار کردند.
وی در ادامه اضافه کرد: در زمانی که امام علی(ع) کسالت و یا بیماری داشتند و یا سفر می‌رفتند یا در جلسه‌ای حضور داشتند، نمازها را امام حسن(ع) برگزار می‌کرد و حل و فصل بخشی از نزاع‌ها و اختلافات و پرداختن به امور قضایی را امیر المومنین(ع) به امام حسن(ع) واگذار می‌کردند.
مشاور پدر
وی با بیان اینکه در این دوران امام حسن(ع) مشاور و همراه پدر بودند، گفت: پس از بیعت مردم با امام علی(ع) یکی از حوادثی که اتفاق افتاد، جنگ جمل بود که امام علی(ع) فرماندهی سپاه را در این جنگ به عهده امام حسن(ع) گذاشتند و در متون تاریخی ذکر شده است که کسی که توانست شتر عایشه را از پا درآورد و فتنه جمل را پایان دهد، امام حسن(ع) بود.
لیالی افزود: پس از پایان جنگ جمل در بصره در حضور امام علی(ع) امام حسن(ع) برای مردم اقامه نماز کردند. وی در ادامه اضافه کرد: پس از جنگ جمل امام علی(ع) به کوفه می‌آید و داستان مردم کوفه از اینجا آغاز می‌شود و جنگ صفین یا جنگ سپاه معاویه با سپاه کوفه در این دوران اتفاق می‌افتد و امام حسن(ع) بخشی از فرماندهی جنگ را در این نبرد به عهده گرفتند.
این کارشناس مسائل دینی گفت: در جنگ نهروان و پدیده خوارج باز امام حسن(ع) در کنار امام علی(ع) قرار می‌گیرد و در تمامی این دوران امام حسن(ع) در کنار پدر بزرگوارشان حضور دارند و مشاور ایشان هستند.
وی افزود: در کنار بستر شهادت امام علی(ع) امام حسن(ع) هدایت جامعه اسلامی را برعهده گرفت و اگر به نهج‌البلاغه امیر مومنان نگاه کنید، بسیاری از وصایای ایشان خطاب به امام حسن(ع) است و در واقع وصی مومنان است و وصی ایشان برای جامعه اسلامی پس از امام علی(ع) است.
وی افزود: امام حسن(ع) برای بیعت با مردم شرط می‌گذارد، چنانکه امام علی(ع) نیز برای مردم شرط گذاشتند و شرط امام حسن(ع) برای بیعت با مردم چنین است که به کتاب خدا و سنت پیامبر عمل خواهد کرد و بسیاری از مردم و اصحاب همانند عبیدالله بن عباس با امام حسن(ع) بیعت کردند و امام حسن(ع) رسما امامت جامعه را پس از امام علی(ع) برای مردم کوفه به عهده گرفت.
شبهات در مورد امام
لیالی در ادامه سخنان خود با اشاره به برخی شبهات که در مورد زندگی امام حسن(ع) وجود دارد، گفت: از شبهاتی که در مورد امام حسن(ع) وجود دارد بحث ازدواج و طلاق زنان امام است و اینگونه گفته می‌شود که امام حسن(ع) با زنان بسیاری ازدواج می‌کردند و زنان بسیاری را طلاق می‌دادند.
وی اظهار داشت: وقتی به مباحث تاریخی نگاه می‌کنیم می‌بینیم این مسائل تهمت‌هایی است که از طرف بنی‌امیه و بنی‌مروان نسبت به ساحت مقدس اهل بیت‌به خصوص امام حسن‌مجتبی(ع) مطرح می‌شود و جالب است این مباحث در متون و منابع تاریخی قرن اول یا مشاهده نمی‌شود یا کمتر مشاهده می‌شود.
لیالی بیان داشت: این مباحث معمولا از زمان منصور دوانیقی وجود دارد. لیالی شبهه دیگر نسبت به زندگی امام حسن(ع) را در مورد صلح‌نامه و مسائل مالی آن دانست و گفت: بعضی می‌گویند امام حسن(ع) بعد از صلح‌نامه شرایط مالی گذاشتند که بیت‌المال کوفه در اختیار امام حسن(ع) باشد و معاویه سالی 1000 یا 2000 درهم یا چند هزار درهم به امام حسن(ع) بپردازد و مالیات داراب فارس نیز در اختیار امام حسن(ع) بود و این نیز شایعاتی بود که سپاه شام نسبت به امام مطرح کرده بودند.
وی از دیگر شبهات مطرح شده در مورد امام حسن(ع) را در بحث فتوحات عنوان کرد و افزود: یکی از شبهاتی که وجود دارد نسبت به بحث فتوحات است که آیا امام حسن(ع) در زمان خلفا با خلفا همراهی کرد و فراتر از این در جنگ‌ها همراه با خلفا شرکت کرد که باید گفت ایشان حتی در فتوحات طبرستان و شمال آفریقا نیز شرکت نکردند و همان شیوه‌ای را که امام علی(ع) در برخورد با خلفا داشتند، در پیش گرفتند.
همشهری جمعه
