بدین‌ترتیب طرحی که گمان می‌رفت قادر است هزینه دوبرابری پیامک فارسی برای مشترکان همراه اول را به نصف کاهش دهد عملا با شکست مواجه شده است.
نرخ پیامک فارسی از اسفندماه سال 86 به 89 ریال کاهش یافت و افزایش ناگهانی قیمت پیامک‌های لاتین نیز از اول تیرماه سال87 اعمال و اجرایی شد و تعرفه‌ها از 146ریال به 222ریال افزایش یافت.
اگر چه ظاهر این مصوبه حکایت از کاهش نرخ پیامک فارسی داشت اما با توجه به دوبرابر محاسبه شدن تعرفه پیامک‌های فارسی به لحاظ کاراکترهای آن، عملا پیامک‌های فارسی به نرخ پیامک لاتین محاسبه می‌شود.
مشکل این بود که تعداد کاراکترهایی که در یک پیامک فارسی گنجانده می‌شد، نهایتا 70کاراکتر بود و اگر پیامک حتی 72 کاراکتر می‌بود هزینه ارسال آن دو برابر؛ یعنی 178ریال و اگر بیشتر از 140کاراکتر بود، هزینه ارسال آن 267ریال می‌شد.
راه‌حلی که برای کاهش تعداد کاراکترهای پیامک فارسی ارائه شد استفاده از یک نرم‌افزار خاص در شبکه همراه اول بود.
این نرم‌افزار توسط مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات دانشگاه شریف (آزمایشگاه خدمات ارزش افزوده همراه اول) و یک شرکت نرم‌افزاری طراحی و پیاده‌سازی شد اما از همان ابتدا و فاز یک تاکنون امکانات حرفه‌ای برای کاربران نداشته است.
در واقع می‌توان گفت با استفاده از نرم‌افزار پیام‌رسان فارسی مشترکان می‌توانند پیامک‌های فارسی با حجم حدود 200 کاراکتر را ارسال و تنها هزینه یک پیامک را پرداخت کنند و این درحالی است که در حالت عادی و بدون استفاده از این نرم‌افزار، پیامک‌های فارسی با حجم بیش از 70 کاراکتر به چندین پیامک شکسته می‌شوند و این مسئله هزینه مضاعفی را بر مشترک تحمیل می‌کند؛
بنابراین استفاده از این نرم‌افزار نه تنها امکانات فارسی را برای ارسال پیامک‌های مشترکان فراهم می‌سازد، بلکه باعث صرفه‌جویی قابل توجهی در هزینه‌های آنان نیز می‌شود.
اما نکته مهم و بحث‌برانگیز این است که این نرم‌افزار زمانی قابل استفاده است که هم در گوشی فرستنده و هم در گوشی گیرنده نصب شده باشد، این در حالی است که در بسیاری از گوشی‌ها نمی‌توان این نرم‌افزار را نصب کرد و این دوطرفه بودن یکی از مهم‌ترین دلایل استقبال نشدن از این نرم‌افزار است.
از سویی به اعتقاد بسیاری از مشترکان همراه اول اطلاع‌رسانی شفاف و کاملی از این نرم‌افزار از سوی پیمانکار و کارفرما (همراه اول) نشد به‌عنوان نمونه مشترکان می‌توانستند از طریق بلوتوث نیز این فایل‌که توسط مشترکی از سایت ارتباطات سیار دانلود شده را دریافت کنند.
ظاهرا مرکز ICT پیشرفته شریف به‌عنوان پیمانکار پروژه نرم‌افزار پیام‌رسان فارسی همراه اول، در حال جمع‌آوری نظرات و رفع حفره‌های این نرم‌افزار است که از سوی کاربران اعلام می‌شود.
اما به گفته جعفرمحمدی - مدیر فنی پروژه نرم‌افزار پیام‌رسان فارسی همراه اول- بیشترین مشکل مشترکان تلفن همراه در استفاده از نرم‌افزار پیامک فارسی، مربوط به دریافت نکردن گزارش ارسال (delivery report) پیامک‌ها است؛
البته همراه اول اعلام کرده است ارائه این قابلیت در نرم‌افزار تعبیه شده ولی نیازمند تغییراتی در سرورهای مراکز پیامک (SMSC) است. درصورت انجام این تغییرات توسط شرکت‌های نگهداری سرورهای مراکز پیامک همراه اول، این ویژگی، بلافاصله در نرم‌افزار فعال خواهد شد.
مشکلات فنی نرم افزار
عدم‌تطابق نرم‌افزار پیامک فارسی با برخی گوشی‌های خاص از دیگر مشکلاتی است که مشترکان اپراتور اول پس از آزمایش این نرم‌افزار روی گوشی‌های خود اعلام کرده‌اند.
نرم‌افزار پیام‌رسان همراه اول تاکنون روی 117 مدل گوشی موجود در بازار توسط آزمایشگاه موبایل دانشگاه صنعتی شریف تست شده است و از سویی این نرم‌افزار روی بیش از 210 گوشی موجود در بازار توسط کاربران تست غیررسمی شده است و پس از این مرحله و با توجه به بازخوردهای ویرایش دوم این نرم‌افزار، ویرایش سوم نرم‌افزار پیامک فارسی ارائه خواهد شد.
به گفته مدیر فنی پروژه نرم‌افزار پیام رسان فارسی همراه اول، نسخه اول و دوم این نرم‌افزار، صفحه کلید لمسی گوشی‌های تلفن همراه را پشتیبانی نمی‌کند؛ عمده مشکلات فعلی کاربرانی که موفق به دانلود نرم‌افزار پیام‌رسان فارسی شده‌اند به گوشی‌هایی مربوط است که دارای صفحه کلید لمسی هستند چرا که این نرم‌افزار کی‌بوردهای معمولی را پشتیبانی می‌کند.
برخی از مشکلات دیگری که کاربران با آن مواجهند به نقل از سایت همراه اول mci.ir چنین است:برنامه با دریافت پیامک، نرم‌افزار زنگ نمی‌زند و به‌صورت خودکار اجرا نمی‌شود و منتظر است تا کاربر به آن اجازه اجرا شدن بدهد؛ یعنی باید همیشه چشمش به صفحه گوشی باشد که آیا پیامی دریافت کرده است یا نه.
ظاهرا مشکلی برای برطرف کردن مشکلات فعلی این نرم‌افزار وجود ندارد اما ارائه نسخه‌های بعدی آن نیازمند درخواست از سوی همراه اول به‌عنوان کارفرماست.
به گفته مسئولان شرکت ارتباطات سیار ایران نمی‌توان آمار دقیقی در رابطه با استفاده و دانلود این نرم‌افزار ارائه داد چون علاوه بر سایت شرکت ارتباطات سیار ایران برخی سایت‌ها نیز این نرم‌افزار را دانلود کرده و برای کاربران قابل استفاده کرده‌اند.
از ایرادات اساسی دیگر این نرم‌افزار عدم‌ارتباط با دفترچه تلفن گوشی تلفن همراه بود. در این نرم‌افزار کاربر نمی‌تواند به دفترچه تلفن همراه رجوع و شماره مشخص را انتخاب کند.
کاربر باید دارای حافظه قوی برای حفظ شماره‌های موردنظر خود باشد! کاربر تلفن همراه با استفاده از این نرم‌افزار نمی‌تواند به راحتی جمله پیش فرض را اصلاح یا پاک کند. کاربر حتما باید دکمه گزینه را فعال و سپس گزینه پاک کردن را انتخاب و دوباره به صفحه تایپ وارد شود.
متأسفانه یکی دیگر از بزرگ‌ترین ضعف‌های نرم‌افزار پیامک فارسی عدم‌کاربرد آن برای سیم‌کارت‌های اعتباری دولتی بود که با توجه به‌وجود 11میلیون مشترک تلفن همراه این مورد از ایراداتی است که نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد.
یکی دیگر از اشکالات دیگر این نرم‌افزار پیاده نشدن نرم‌افزار روی گزینه ارسال پیام کوتاه در گوشی‌ها بود. کاربر برای استفاده از این نرم‌افزار باید به‌دنبال آن در فایل‌های دیگر چون بازی و اینستال بگردد.
پیامک‌های حاوی تصویر به‌عنوان پیام لاتین محسوب می‌شوند زیرا فرمت آنها لاتین است مگر اینکه در نرم‌افزار پیامک فارسی این امکان وجود داشته باشد که تصاویر و عکس‌ها را با فرمت فارسی محاسبه کند که در آن صورت وضعیت تعرفه‌ها تغییر می‌کند
کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که بهتر بود به جای افزایش تعرفه پیامک لاتین برای برخی از مشترکانی که گوشی آنها امکان ارسال پیامک فارسی ندارد و فاقد حافظه برای دانلود نرم‌افزار پیامک فارسی است، میزان کاراکترها کاهش می‌یافت به این معنا که در حال حاضر که در پیامک لاتین 160 کاراکتر به‌عنوان یک پیامک محاسبه می‌شود، این میزان را 80 کاراکتر می‌کردند که در این صورت مشکل این گوشی‌ها نیز حل می‌شد تا این دسته از مشترکان مجبور نشوند به‌عنوان مثال برای ارسال پیام یک کلمه‌ای هزینه 222 ریالی پرداخت کنند.
تمام این موارد درحالی است که با گذشت ماه‌ها از ارائه نسخه دوم این نرم‌افزار دانلود و استفاده از این نرم‌افزار ملی برای برخی مشترکان همچنان مشکل‌ساز بوده به‌گونه‌ای که در حال حاضر برخی از مشترکان که نرم‌افزار مذکور را دانلود کرده‌اند و بعضا گوشی آنها نیز امکان ارسال پیام با فونت فارسی را ندارد به پرداخت 222ریال برای ارسال پیامک لاتین تن داده و در واقع پرداخت هزینه اضافی را ترجیح می‌دهند.
مشکل گوشی‌ها
هنوز بخش عمده‌ای از گوشی‌های وارداتی به کشور از حروف فارسی پشتیبانی نمی‌کنند. این یکی از بخش‌های مغفول مصوبه حمایت از خط و زبان فارسی بود که براساس آن مقرر شده بود که طی مهلتی از واردکنندگان گوشی‌ها خواسته شود که صرفا اقدام به واردات گوشی‌هایی کنند که از خط فارسی پشتیبانی می‌کند و طبیعی است زمانی که 90درصد گوشی‌ها از مبادی قاچاق وارد کشور می‌شود، کسی نیز کنترلی روی این موارد نداشته باشد.
از سوی دیگر هم‌اکنون گوشی‌هایی در کشور وجود دارند که نه تنها فاقد زبان فارسی حتی عربی را نیز پشتیبانی نمی‌کنند و بر همین اساس اصلا پیامک‌های فارسی را به درستی دریافت نکرده و نمایان نمی‌کنند.
جا داشت تا سازمان بازرسی در حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان قبل از فشار برای کاهش تعرفه پیامک فارسی در گام اول به تحقق موضوع واردات گوشی‌های منطبق با خط فارسی اقدام می‌کرد و چنانچه در این خصوص به موفقیتی دست نمی‌یافت، حداقل دولت را مجبور به کاهش تعرفه پیامک لاتین تا زمان کنترل واردات گوشی‌های متناسب با خط و زبان کشور می‌کرد.
اگرچه همراه اول اعلام کرده 80 درصد پیامک‌ها به زبان فارسی ارسال می‌شود اما مشخص نیست چه تعداد از این پیامک‌ها از طریق نرم‌افزار فشرده‌سازی پیامک فارسی و چه تعداد به وسیله گوشی‌ها ارسال شده است.
ضمن اینکه نگاهی به وضعیت استفاده کاربران سایر اپراتورهای مختلف تلفن همراه یعنی همان‌هایی که قادر به استفاده از نرم‌افزار همراه اول نیستند نشان می‌دهد که این سیستم حداکثر توانسته بخشی از انبوه پیامک‌های ارسالی کاربران ایرانی را پوشش دهد.
بدین ترتیب می‌توان گفت طرحی که قرار بود در جهت حمایت از زبان فارسی در محیط تلفن همراه به اجرا در بیاید عملا با شکست مواجه شده و کاربران ترجیح داده‌اند از سیستم‌های فارسی نویسی گوشی‌های خود استفاده کنند.
مصوبه هیئت وزیران در باره تعرفه پیامک فارسی
بسمه تعالی
با صلوات بر محمد‌و‌آل‌محمد
تصویب‌نامه هیئت وزیران
هیئت وزیران در جلسه مورخ 28/11/86 موافقت نمود:
به‌منظور حمایت عملی از گسترش و ترویج خط و زبان فارسی در فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال، تعرفه پیامک فارسی و انگلیسی به شرح زیر تعیین می‌شود:
1- نرخ هر پیامک به زبان فارسی در سیم کارت دائمی، مبلغ 89ریال (2 پالس) تعیین و از تاریخ ابلاغ این تصمیم نامه اعمال می‌شود.
2 - نرخ هر پیامک به حروف انگلیسی در سیم کارت دائمی مبلغ 222 ریال (5پالس) تعیین و از تیر ماه 87 اعمال خواهد شد.
3 - نرخ هر پیامک در سیم‌کارت اعتباری 20درصد بیش از سیم کارت دائمی است.
4 - کلیه دستگاه‌های اجرایی بانک‌ها، نهاد‌ها و مؤسسات عمومی دولتی و غیردولتی و شرکت‌های دولتی موظفند پیامک‌های خود را با حروف فارسی ارسال کنند.
5 - وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اقدام لازم را جهت رعایت مفاد کلی این تصویب‌نامه توسط اپراتورهای غیردولتی به عمل آورد.
این مصوبه در تاریخ 13/12/1386 با شماره 202898/39246 از سوی معاون اول رئیس‌جمهور برای اجرا ابلاغ شده است.
پرویز داوودی - معاون اول رئیس‌جمهور
