او گفت به همین دلیل مرکز مطالعات بین‌المللی دینی وابسته به دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران قصد دارد با به‌کارگیری محققان و پژوهشگران حوزه ارتباطات، تأثیر دین بر حوادث جهانی را بررسی کند.
به گزارش همشهری‌آنلاین به نقل از خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) یونس نوربخش رئیس مرکز مطالعات بین‌المللی دینی ضمن تبریک هفته معلم به اساتید و دانشجویان حاضر در مراسم افتتاحیه این مرکز گفت:
در جهانی زندگی می‌کنیم که همه به هر نحوی با یکدیگر در ارتباط هستند و ضرورت مرکزی که بتواند این ارتباط را در سطح بالا در میان مردمانی با ادیان مختلف ایجاد کند بیش از پیش احساس می‌شد، همین امر باعث شد تا مرکز مطالعات بین‌المللی دینی را به منظور برقراری ارتباط با ادیان و بررسی آن‌ها ایجاد کنیم، در واقع هدف این مرکز بررسی علوم الهیات نیست بلکه می‌خواهیم تأثیر دین در حوادث و وقایع تاریخی جهان را مورد مطالعه قرار دهیم.
نوربخش به تحولات چهار سده اخیر جهان اشاره و اظهار کرد: قرن هیجدهم قرن جنبش‌های جمهوری‌خواهانه در مقابل سلطنت‌طلبان، قرن نوزدهم قرن ملی‌گرایی، قرن بیستم قرن ایدئولوژی بود اما قرن بیست و یکم عصر ظهور مجدد دین در عرصه‌های جهانی است و به همین خاطر است که تأسیس این مرکز از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
وی در ادامه تأکید کرد: پایان جنگ سرد آغاز دنیایی است که در آن ایدئولوژی‌های قدیمی دیگر طرفداری ندارند و دین بار دیگر در عرصه جهانی قدعلم کرده است؛ با توجه به نقش‌آفرینی مذهب در مسائل روز نباید از تأثیر آن در تحولات جهانی غافل بود چراکه غرب بازگشت دین به جامعه را خطری برای حاکمیت خود می‌داند و به هر نحو ممکن سعی دارد از آن رهایی یابد.
رئیس مرکز مطالعات بین‌المللی دینی، صلح جهانی را در گرو ظهور مجدد ادیان در جوامع بشری دانسته و بیان کرد: ادیان می‌توانند نقش مهمی در صلح جهانی داشته باشند و بررسی چگونگی این امر و راه‌های دستیابی به این صلح از جمله کارهایی است که باید در این مرکز مورد مطالعه قرار بگیرد.
در ادامه مراسم، غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در نخستین جملات خود گفت: من سال گذشته در همین روزها دانشکده مطالعات جهان را افتتاح کردم و اکنون نیز مرکز مطالعات بین‌المللی دینی را افتتاح می‌کنیم و این نشان می‌دهد که دکتر رهبر رئیس دانشگاه تهران دارند به آرامی مسیر توسعه مثبت دانشگاه تهران را دنبال می‌کنند.
وی سپس شناخت دیگران را گامی برای ایجاد روابط دوستانه عنوان کرده و گفت: جوامعی که با دیگر فرهنگ‌ها در ارتباط نیستند نمی‌توانند توسعه یابند و گفت‌وگوی بین ادیان مختلف یکی از راه‌های ایجاد ارتباط مستمر با دیگر تمدن‌ها و فرهنگ‌ها است. وی افزود:
قرن نوزدهم عصر دین‌ستیزی و مبارزه با گسترش تعالیم معنوی بود چراکه اندیشمندان گمان می‌کردند یافته‌های علمی به تنهایی می‌تواند راه سعادت را به بشر نشان دهد اما امروز همگان به این امر پی‌برده‌اند که دین بستر جامعه است و بدون وجود این مهم هیچ راهی به مقصد مطلوب نمی‌رسد.
حداد عادل دین را لازمه هر حکومتی دانسته و تصریح کرد: بدون دین دنیا به صورت صحیح اداره نمی‌شود البته باید این قضیه را بدون درنظر گرفتن جوامعی مطرح کرد که به نام دین حکومت‌های استبدادی به وجود آورده‌اند؛ دنیای معاصر آمادگی پذیرش حکومت‌های دینی را دارد و باید از فرصت به دست‌آمده برای گسترش امور دینی استفاده کرد.
سعیدرضا عاملی رئیس دانشکده مطالعات جهان دین را عاملی مهم در حل معضلات جهان عنوان و اضافه کرد: جنگ و صلح یکی از مهم‌ترین مسائلی است که می‌توان آن را از نقطه‌نظر دینی بررسی کرد؛ امروز دنیا به سمت جهانی شدن پیش می‌رود و با توجه به آیات قرآن می‌بینیم که این کتاب الهی نیز کتابی جهانی است چرا که اغلب آیات خطاب به جهانیان نازل شده است و مخصوص قوم خاصی نیست.
وی افزود: هرم مختصات جنگ رو به رشد است و این امر ناشی از دخالت سیاست و تجارت جنگ است که بازار جهان را در اختیار گرفته است؛ در واقع از دست رفتن شاخص‌های سیاسی و افزایش زیاده‌طلبان در دنیا باعث شده که فرهنگ‌ها تعامل و تسامح را فراموش کنند و به جنگ با یکدیگر روی بیاورند.
عاملی هدف تأسیس مرکز بین‌المللی مطالعات دینی را کاهش دردهای انسان امروز دانسته و تأکید کرد: این مرکز قصد دارد با بررسی ادیان و نقش آن‌ها در جوامع بشری از آلام انسان‌ها بکاهد و راه حقیقی را برای آن‌ها ترسیم کند و این موضوع میسر نمی‌شود مگر با توجه به ابعاد مختلف ادیان الهی.
وی به فلسفه مهم دین اشاره و اظهار کرد: دین سه فلسفه مهم دارد: کاهش دردهای انسان، توسعه سلامت اجتماعی و ارتقای ارزش‌های انسانی؛ در واقع دین بنیانی است که مسائل جهانی را می‌تواند حل کند.
عاملی رسانه‌ها را اصلی مهم در افزایش موج اسلام‌هراسی در غرب معرفی کرده و گفت: دلیل اصلی روند رو به رشد پدیده اسلام‌هراسی در غرب تبلیغات رسانه‌ای است البته نباید نقش ارتباطات بین‌فرهنگی مرتبط با قومیت‌ها را نیز فراموش کرد چراکه انگاره‌ها به انسان اجازه تفکر نمی‌دهند و انسان‌ها با توجه به همین انگاره‌هایی که خود از آن‌ها بی‌خبر هستند به قضاوت درباره افراد دیگر می‌پردازند.
در ادامه این مراسم محمدرضا سعیدآبادی دبیر کمیسیون ملی یونسکو هدف این سازمان را تغییر دین‌ستیزی به دین‌جویی عنوان و اظهار کرد: یونسکو آزمایشگاه عقاید و افکار است و نهادها و دولت‌هایی که در همایش‌های این سازمان جهانی شرکت می‌کنند به ارائه آراء و نظرات خود در زمینه ایجاد تعاملات انسانی می‌پردازند.
وی افزود: نقش دین در حاکمیت جهانی از موضوعاتی است که در سال‌های اخیر سازمان یونسکو توجه زیادی به آن می‌کند و این امر به دلیل مطرح شدن دین به عنوان راه‌حل مشکلات موجود در جهان است بنابراین یونسکو محورهای فرهنگ، آموزش و علوم طبیعی و اجتماعی را نیز به محورهای اصلی سازمان ملل یعنی هویت، ملت و سیاست افزود تا راهگشای مسائل جهانی باشد.
همچنین در نشستی که با حضور چند تن از اساتید دانشگاهی در حوزه ارتباطات و دین برگزار شد، یونس شکرخواه رئیس مؤسسه مطالعات آمریکای شمالی و اروپا در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران، مفاهمه را راه‌حل اصلی خاتمه جنگ میان فرهنگ‌ها عنوان و بیان کرد: امروز زمان آن رسیده است که از واژه‌ها و لغات بگذریم و به محتوا برسیم یعنی مفاهمه را جایگزین تفاهم کنیم.
وی افزود: ما نیاز داریم تا همدیگر را بشناسیم و درک کنیم نه اینکه مفاهیم را برای هم تکرار نماییم؛ در جهان امروز داشتن صدای برتر به عنوان صدای حق مطرح می‌شود در حالی که این مسأله به کلی نادرست است و یکی از راه‌های عبور از این خلاء توجه به امر پژوهش‌های بین‌رشته‌ای است چراکه بدون ارتباط نمی‌توان درک متقابل داشت.
در ادامه این نشست، فتح‌الله مجتبایی مدیر گروه ادیان و عرفان واحد علوم و تحقیقات و نیز از اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی طی سخنانی به تعریف معانی دین در زیان‌های مختلف پرداخته و گفت: کلمه دین در تمامی ادیان معنای واحدی دارد: دین یعنی به هم‌پیوستن، بنیاد نهادن و همین مفهوم کافی است تا به ارزش این موضوع در زندگی بشری پی ببریم.
وی افزود: به واسطه دین، انسان‌ها با خدا و با یکدیگر در ارتباط هستند؛ اسلام دینی است که از ابتدا تعامل با دیگر ادیان را سفارش کرده و آیه «لکم دینکم و لی دین» دلیلی بر این ادعا است؛ هیچ دینی به اندازه اسلام از رحمت برخوردار نیست چراکه تمام سوره‌های قرآن به جز سوره توبه با آیه «بسم‌الله الرحمن الرحیم» آغاز می‌شود که رحمت و مهر الهی را به انسان گوشزد می‌کند.
مجتبایی حقیقت ادیان را واحد دانسته و تأکید کرد: همه ادیان حقایق یکسانی را به بشر ارائه می‌کنند اما هر دینی این حقایق را به گونه‌ای دیگر معرفی می‌کند؛ اگر امروز چیزی به نام اسلام‌هراسی سر از خاک بیرون آورده به این دلیل است که کسانی به نام دین در جاهایی مانند افغانستان به کشتار بی‌گناهان روی آورده‌اند و همین باعث شده تا استعمار از این موضوع سوء استفاده کند و جنگ میان ادیان را شعله‌ور سازد.
وی در ادامه اظهار کرد: فطرت گویایی انسان از بارزه‌های اصلی او است و تفکر نیز لازمه گویایی است بنابراین همه فطرت گویایی را دارند و فکر می‌کنند اما هرکس به یک زبان خاص حقیقت را بیان می‌کند؛ باطن قرآن نیز با محتوای دیگر ادیان یکی است و ما فقط وظیفه داریم تا هماهنگی بین ادیان را بیابیم و از آن برای توسعه روابط انسانی بهره‌برداری کنیم.
مجتبایی در خاتمه سخنان خود خاطرنشان کرد: گاهی برخی از انسان‌ها حتی ممکن است وجود خدا را نیز منکر شوند اما با این افراد چگونه باید رفتار کنیم؟ به نظر من این افراد فقط نیاز دارند که خدا را با زبانی نو و با بیانی دیگر برایشان تعریف کنیم چراکه هیچ‌کس در ذات خود نمی‌تواند بی‌دین باشد و فقط دین و خدا را با تعاریفی که ما ارائه می‌دهیم قبول نکرده است.
یادآوری می‌شود مرکز بین‌المللی مطالعات دینی امروز سه‌شنبه پانزدهم اردیبهشت با حضور فرهاد رهبر، رئیس دانشگاه تهران، غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، سعیدرضا عاملی، رئیس دانشکده مطالعات جهان، یونس نوربخش، رئیس مرکز مطالعات بین‌المللی دینی و محمدرضا سعیدآبادی، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو و جمعی از اساتید دانشگاهی افتتاح شد.
