تعداد زیادی از این آبزیان که در نوع خود زیباترین موجودات دریایی نیز هستند، به دلایلی همچون حوادث مختلف و مسائل زیستی به این پناهگاه آرام و گرم پناه آورده‌اند و از هزاران سال پیش در آن به زندگی خویش ادامه می‌دهند.
قباد (شاه ماهی)، شوریده، حلوا سیاه، سرخو، شعری، سبیتی، خاور و دختر ناخدا از مهمترین ماهی‌های خــوراکی و اره‌ماهی، بمبک، ماهی لقمه و اسب‌ماهی از ماهی‌های غیرخوراکی خلیج‌فارس محسوب می‌شوند
که علاوه بر این صدها گونه ماهی تزئینی نیز در این خلیج زندگی می‌کنند که از میان آنها می‌توان به جراح دم زرد، آنتن‌دار، دلقک آبی، کاردینال، هامور، سقماهی، دم گاوی، نئون، آرایشگر، صندوق ماهی و شاخدار اشاره کرد.علاوه بر این ماهیان، در آب‌های خلیج فارس می‌توان کوسه‌های کولی را نیز یافت کوسه‌های از تیره Carcharias menisorrah که از انواع ماهیان، نرمتنان و میگوها تغذیه می‌کنند.
صید کوسه ماهیان، رعب انگیز اما همیشگی
تا چند سال پیش هر شنونده‌ای که نامی از کوسه می‌شنید، اول دچار ترس و دلهره می‌شد و سپس مرگ‌آفرینی این حیوان را به یاد می‌آورد و سریعا به این ایده در ذهن خود می‌رسید که اگر حّیوانی خطرناک و دردسرآفرین است پس باید به هر طریقی شده از بین برود
پس با صید اتفاقی و بعضا تفننی کار خود را آغاز کرد به‌طوری که طی سالیان اخیر با راه‌اندازی کارخانه‌های عمل‌آوری پیشرفته در کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس و حتی در کشورمان و گرایش و علاقه صیادان به لحاظ گرانی قیمت کوسه در مقابل دیگر ماهیان خلیج فارس، نسل این گونه ارزشمند دریایی به‌طور جدی در معرض خطر انقراض قرار گرفته است.
این در حالی است که با گران شدن هزینه‌های سوخت، هزینه تعمیر و نگهداری موتور و افت محصول در میان صیادان جنوب کشور، صیادان با صید بی‌رویه کوسه‌ها به دنبال جبران هزینه‌های خود هستند تا به حدی که متاسفانه برخی از صیادان جنوب کشورمان با مجهز کردن شناورهای خود به فن‌آوری و تکنیک‌های متنوع و مخرب به صید کوسه ماهیان روی آورده‌اند.
حمید عالی حسینی کارشناس شیلات استان بوشهر در این خصوص به خبرگزاری مهر می‌گوید: «به گفته محققان کوسه‌ها، قدیمی‌ترین گونه آبزی در جهان هستند که بیش از ۴۰۰ میلیون سال پیش شکل گرفتند و در ۱۰۰ میلیون سال اخیر به ندرت دستخوش تغییر و دگرگونی شده‌اند.» امروزه این گونه در خلیج فارس همانند دیگر ماهیان با خطر انقراض روبرو شده‌اند.
زیرا در گذشته در خلیج فارس صید کوسه به‌صورت اتفاقی و بعضا تفننی صورت می‌گرفت اما متاسفانه طی سالیان اخیر برخی صیادان صید کوسه‌ها را به‌عنوان صید هدف مورد نظر قرار داده‌اند. صیادان ما گرایشی عجیب به صید کردن آبزیان در هر شرایط و با هر وسیله‌ای دارند و با این کار خود به انقراض گونه‌های آبزی کمک می‌کنند همانطور که گونه‌های ذی قیمتی مثل «حلوا سفید، راشگو و ذخایر میگو» رو به نابودی است.
فواید درمانی گونه‌های مختلف کوسه ماهیان
نرسی نصیرآبادی استاد دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در مورد مصارف کوسه ماهیان می‌گوید: «کوسه ماهیان علاوه بر تعادل اکولوژیکی دریاها، مصارف مختلفی در جهان دارند. پوست کوسه در برخی کشورها به عنوان غذا خورده می‌شود اما بیشتر پوست کوسه ماهی (دباغی نشده) در تهیه چرم استفاده می‌شود. در گذشته از پوست کوسه برای تهیه سنباده و صیقل دادن وسایل چوبی استفاده می‌شد.
از چرم کوسه ماهی نیز، در تهیه وسایل لوکس مانند کیف دستی، کفش، چکمه، کیف زنانه و مردانه، بند ساعت، کمربند، جاکلیدی، جلد هفت‌تیر و دسته چاقو استفاده
می‌شود.
همچنین از کبد این آبزی علاوه بر استخراج ویتامین A برای تهیه روغن استفاده می‌شود. تعدادی از کوسه‌های Ginglymostoma cirratum پوست باارزشی دارند، در حالی که گوشت آنها بی‌ارزش است.
از طرف دیگر گوشت کوسه باله کوتاه Isurus oxyrinchus ممکن است در بازار از ارزش زیادی برخوردار باشند.»وی ادامه می‌دهد: «از دندان کوسه استفاده تزئینی و از غضروف آن استفاده دارویی می‌شود.
باله کوسه صادراتی است و در ژاپن از آن سوپ تهیه می‌کنند. به علاوه ارزش غذایی کوسه زمانی آشکار می‌شود که سوپ باله‌های کوسه در زمره گران‌ترین غذای مردمان جنوب شرق آسیا است که این نوع غذا به‌عنوان غذای اختصاصی ملی آنها محسوب می‌شود.
همچنین جالب است بدانید که هرگونه آسیب فیزیکی و خشک شدن سطح پوست در کاهش کیفیت پوست کوسه اثر داشته و احتمالا موجب اکسید شدن آن نیز می‌شود. استخراج مواد چربی خاصی از یک نوع کوسه برای تهیه مواد آرایشی و یا تهیه نخ جراحی از باله‌های کوسه از دیگر کاربرد آن در صنعت است.
بهروز انواری محقق و کارشناس رفتارشناسی کوسه‌های خلیج فارس نیز می‌گوید: متاسفانه خواص درمانی، صنعتی و بهداشتی کوسه‌ها عاملی برای به خطر افتادن نسل شان شده است. کوسه ماهیان علاوه بر تعادل اکولوژیکی در دریاها، مصارف مختلفی در جهان دارند.
در گذشته از پوست کوسه برای تهیه سنباده و صیقل دادن وسایل چوبی استفاده می‌شده است. امروزه پوست کوسه در برخی کشورها به عنوان غذا خورده می‌شود اما همچنان بیشتر پوست کوسه ماهی در تهیه چرم و در تهیه وسایل لوکس استفاده می‌شود.
علی طیاری یکی دیگر از کارشناسان شیلات نیز در این باره می‌گوید: برای جلوگیری از انقراض کوسه ماهیان در سال‌های قبل دیدگاه ترویج لانگ‌لاین (رشته قلاب) این گونه‌های باارزش توسط شیلات مورد توجه قرار گرفت زیرا این روش علاوه بر انتخابی بودن روش صید، هیچ گونه ضرری نیز متوجه بستر دریا نمی‌کند.
طیاری با بیان آنکه مسئولیت حفظ کوسه ماهیان و جلوگیری از کاهش این گونه‌ها و انقراض آنها متوجه مسئولان شیلاتی است، می‌افزاید: بهره‌برداران نیز باید به‌طور مسئولانه در حفظ این گونه‌ها کوشا باشند به علاوه به‌رغم حساسیت‌های به وجود آمده چند سالی است شیلات، در جهت قانونمند شدن صید و صیادی و همچنین اعمال مدیریت صید بهینه ممنوعیت صید کوسه ماهیان را اجرا کرده است که می‌توان تا حدودی گفت اعمال ممنوعیت‌های شیلاتی در صید کوسه‌ها تاثیرگذار نبوده است.
زیرا راه‌اندازی کارخانه‌های عمل‌آوری پیشرفته در حوزه خلیج فارس (کشورهای عربی) و قیمت بالای کوسه از یک طرف و ارتباطاتی که برخی صیادان ما با آن کشورها برقرار کرده‌اند باعث شده تا تلاش صیادی در منطقه جنوب افزایش چشمگیری پیدا کند. تا جایی که باله‌های کوسه خشک شده بین 25 الی30 هزار تومان و باله تر آنها 5 الی 7 هزار تومان خرید و فروش می‌شود.
همانطور که قبلا گفته شد امروزه صیادان با استفاده از روش‌های صید غیرمرسوم و با وارد کردن ادوات صید مخرب عملا به جنگ کوسه‌ها شتافته‌اند زیرا صیادان ما گرایشی عجیب به صید گسترده آبزیان در هر شرایط و با هر وسیله‌ای می‌کنند و با این کار خود تا حد انقراض یا نزدیک به انقراض گونه‌های آبزی پیش می‌روند و درک نمی‌کنند
که یک موجود زنده یک منبع غیرقابل تجدید است که حامل اطلاعات با ارزش ژنتیکی بوده که طی هزاران سال یا میلیون‌ها سال تکامل یافته است و هنگامی که این موجود منقرض شود؛ این اطلاعات برای همیشه از بین می‌رود.
همشهری استانها
