غالب خوانندگان ادبیات او را با ترجمه‌های خوبی که از برخی رمان‌هایش نظیر ماه شش پنی و لبه تیغ شده است، می‌شناسند. مجموعه داستان بادبادک که به‌تازگی با ترجمه شهرزاد بیات موحد از سوی نشر فرزان روز روانه بازار کتاب شده است انگیزه‌ای شد تا با مترجم این اثر گفت‌وگو کنیم.
- موآم نویسنده نوظهوری نیست و داستان‌های او تقریبا جزء کلاسیک‌های داستان کوتاه به شمار می‌آید؛ چه شد که سراغ ترجمه آثار او رفتید؟
آشنایی من با موآم خیلی اتفاقی شکل گرفت. حدودا 15سال قبل بود که وزارت ارشاد یک مسابقه ترجمه برگزار کرد و من هم در آن شرکت کردم. در آنجا داستانی که برای ترجمه در اختیار من گذاشتند همین داستان بادبادک موآم بود که بعد از خواندن آن خیلی به سبک نویسنده‌اش علاقه‌مند شدم و به‌دنبال دیگر آثارش گشتم تا اینکه مجموعه داستان بادبادک را پیدا کردم. با خواندن این مجموعه آن‌قدر مجذوب داستان‌ها شدم که تصمیم گرفتم زمینه کارم را عوض کنم و به جای ترجمه متون روان‌شناسی به‌صورت اختصاصی به ترجمه رمان و آثار ادبی بپردازم.
- داستان‌های مجموعه بادباک عمدتا روایت خطی و ساده‌ای دارند و این چندان با حال‌و‌هوای داستان‌های امروزی سازگار نیست؛ به‌نظر شما مخاطب امروز هم می‌تواند از این داستان‌ها لذت ببرد؟
درست است که این داستان‌ها ساده روایت می‌شوند و فاقد پیچیدگی و ابهام داستان‌های امروزی هستند اما موآم به درون شخصیت‌های داستانی‌اش نفوذ می‌کند و تحلیل‌های بسیار دقیقی از درون آنها ارائه می‌دهد اگرچه هیچ وقت ادعای روان‌شناس‌بودن ندارد. در آثار او سادگی شخصیت انسان در عین پیچیدگی و چندلایه‌بودن آن نمایش داده می‌شوند و این جنبه روان‌شناسانه در داستان‌هایش به‌شدت به چشم می‌خورد و این همان چیزی است که در داستان‌های امروزی نمود فراوانی دارد و شاید به همین دلیل هم هست که کتاب‌های او هنوز در سطح دنیا جزو پرفروش‌ترین کتاب‌ها هستند.
- جدا از داستان کوتاه؛ موآم در زمینه رمان هم چندین کتاب دارد و بعضی از آنها به فارسی هم ترجمه شده است؛ به نظر شما او در داستان کوتاه موفق‌تر بوده است یا در رمان؟
بسیاری از منتقدان، موآم را رمان‌نویسی درجه دو می‌دانند؛ با این حال رمان‌های اسارت بشری، لبه تیغ و ماه شش پنی که به فارسی هم ترجمه شده‌اند کتاب‌های خوبی هستند و استقبالی هم که از آنها شده است بد نبوده اما در زمینه داستان کوتاه، موآم موج جدیدی به راه انداخته و شیوه و سبک تازه‌ای پدید آورده که مختص به‌خود اوست. اگرچه در همین زمینه هم باز منتقدانی هستند که سادگی و وضوح داستان‌های او را نمی‌پسندند.
- شما در مقدمه بادبادک اشاره کرده‌اید که موآم در جنگ جهانی اول مدتی به‌عنوان مامور مخفی انگلیسی‌ها خدمت کرده است؛ آیا این مسئله بر کیفیت ادبی آثار او تأثیر سویی نگذاشته و نگاه بی‌طرف او را به‌عنوان یک نویسنده خدشه‌دار نکرده است؟
نه! به هیچ وجه. درست است که او به نفع انگلیسی‌ها جاسوسی کرده اما در این زمینه تعصبی به خرج نمی‌دهد و اصراری ندارد که بگوید متفقین همیشه و همه‌جا خوب بوده‌اند و آلمانی‌ها همیشه بد هستند. او از وجه انسانی به مسائل نگاه می‌کند و موضع‌گیری سیاسی ندارد.
