هر ساله در این روز در سراسر جهان برنامه‌های مختلفی برگزار و در آنها نسبت به خطرات سیگار هشدار داده می‌شود. به گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO) سیگارنه تنها برای سیگاری‌ها بلکه برای افرادی هم که سیگاری نیستند اما در معرض دود سیگار دیگران قرار می‌گیرند بسیار خطرناک است.
براساس آمار این سازمان، سالانه نزدیک به 200هزار نفر بر اثر عواقب دود سیگار در محل کار جان می‌بازند. به همین دلیل این سازمان از همه کشورها خواسته است با ایجاد قوانین جدید، مصرف دخانیات در محیط‌های عمومی و ادارات را ممنوع کنند. اما در ایران نه تنها کسی توصیه‌های سازمان جهانی بهداشت را جدی نمی‌گیرد بلکه هر روز اخبار تازه‌ای به گوش می‌رسد که نشان از افزایش تعداد سیگاری‌ها در ایران دارد. در آخرین خبر که هفته گذشته از سوی معاون سابق سلامت وزارت بهداشت و درمان منتشر شده، آمده است: 10 میلیون ایرانی 15 تا 64 ساله سیگاری‌اند.
سید مؤید علویان با اشاره به مصرف 14 درصدی مواد دخانی در جمعیت 15 تا 64 ساله کشور، 10میلیون از این افراد را مصرف‌کننده مواد دیگر دخانی برشمرد و اعلام کرد: میزان مصرف دخانیات در جمعیت دانش‌آموز کشور نگران‌کننده است. معاون سلامت وزیر بهداشت با بیان اینکه در سال‌های اخیر گرایش زنان هم به مصرف دخانیات افزایش یافته، گفت: در 4 سال اخیر، درصد افراد سیگاری از 2 به 3 درصد در جهان افزایش پیدا کرده است.
وی افزود: 3 درصد نوجوانان 13 تا 15 ساله سیگار مصرف می‌کنند و حدود 7/8 درصد این گروه سنی نیز مستعد به مصرف دیگر مواد دخانی هستند و این در شرایطی است که بر اثر مصرف دخانیات سالانه بیش از 70 هزار نفر در ایران جان خود را از دست می‌دهند و 15 درصد ابتلا به بیماری‌های سرطان، دیابت و قلب و عروق در کشور ناشی از افزایش مصرف دخانیات و کم تحرکی است. آمارجهانی مرگ و میر ناشی از مصرف دخانیات نیزسالانه بیش از 5 میلیون نفراعلام شده است.درحال حاضر بسیاری ازکشورها درحال ممنوع کردن کشیدن سیگار درمجامع عمومی هستند و راه‌های دیگری را نیز برای رسیدن به این روز آزمایش می‌کنند.آیا در ایران نیز روزی شاهد ممنوعیت کشیدن سیگار در اماکن عمومی خواهیم بود؟
یک تحقیق بزرگ در اروپا نشان می‌دهد در کشورهایی که قوانین سختگیرانه ضد‌دخانیات اعمال شده، مردم کمتر در معرض آلودگی ناشی از مصرف دخانیات قرار گر فته‌اند.در این تحقیق که در ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا صورت گرفته، ۲۰۰ هزار نفر شرکت کرده‌اند. این تحقیق، وسیع‌ترین تحقیقی است که تا کنون برای بررسی آلودگی ناشی از دود دخانیات صورت گرفته است.
مونو اکسید کربن، گاز خطرناکی است که مانع انتقال اکسیژن به خون می‌شود. این گاز ازسوخت خودروهای بنزینی یا هنگام مصرف دخانیات تولید می‌شود.
در اروپا قانونی به اجرا گذاشته شده که میزان مونواکسید کربن تولید شده توسط خودروها را محدود می‌کند. در مقایسه با این قانون، یک فرد سیگاری که در روز 5 نخ سیگار می‌کشد، به نسبت، مونواکسید کربن بیشتری از یک خودرو تولید می‌کند.
کمیسیون اروپا سال ۲۰۰۶ یک کارگاه تحقیقی به راه انداخت تا جوانان را نسبت به مضار مصرف دخانیات حساس کند. با وجود اینکه تحقیق صورت‌گرفته هدف علمی نداشت، اما این امکان را فراهم کرد تا برخی نتایج مشخص از آن به دست آید.در قالب این کارگاه، غرفه‌هایی در میادین، بیمارستان‌ها، دانشگاه‌ها و دیگر اماکن عمومی شهرهای بزرگ اروپا برپا شد تا میزان مونواکسید کربن موجود در بدن عابران اندازه‌گیری شود.
این آزمایش نشان داد که میزان مونو اکسید کربن سیگاری‌ها به‌مراتب بیش از میزان قابل‌قبول بوده است. یکی از مسئولان این کارگاه می‌گوید: برخی از سیگاری‌ها، هنگام کشف میزان مونواکسید کربن بدنشان وحشت‌زده شدند. به خانمی برخوردم که به محض اطلاع از نتیجه آزمایش، گفت: «همین لحظه سیگار را ترک می‌کنم.»این تحقیق از جمله نشان می‌دهد که یک فرد غیرسیگاری، بسته به کشوری که در آن زندگی می‌کند، در معرض میزان متفاوتی از مونواکسید کربن قرار می‌گیرد. به‌عنوان مثال آلودگی ریه‌ها در کشورهایی که مصرف دخانیات را در محیط‌های بسته ممنوع کرده‌اند، دو برابر کمتر است.
مرگ و میری برابر زلزله بم
آیا می‌دانستید سالانه تعداد افرادی که بر اثر سیگار جان خود را از دست می‌دهند، بیش از تعداد کشته‌های زلزله بم است. این در حالی است که 10 میلیون سیگاری در کشور، روزانه 4میلیارد تومان را دود می‌کنند! بسیاری از اتفاقات هم از جمله چیزهای بسیار کوچکی که شاید اصلا به آن توجه نکنیم مانند فندک و زیرسیگاری موجود در خودروها و پخش تصاویر کشیدن سیگار در تلویزیون و دیگر رسانه‌ها به افزایش مصرف سیگار دامن زده‌اند.
بعضی شرکت‌های تولید دخانیات درسطح جهان تفاله‌ها و پسماندهای سیگار را که پس از مصرف باید مدفون شوند توسط برخی کارخانه‌های تولید سیگار در 12 طعم با اسانس‌های مختلف فرآوری و به نام توتون قلیان، به سیگاری‌ها عرضه می‌کنند.
درآمد برخی از این شرکت‌ها که درسطح جهان مشتری دارند سالانه معادل 300 میلیارد دلار یعنی تقریبا برابر با 15سال فروش نفت ایران است. دولت ایران روزانه 8 میلیارد تومان به‌صورت نامحسوس، صرف درمان افراد سیگاری می‌کند؛ به عبارت دیگر، روزانه 12 میلیارد تومان در کشور برای سیگار هزینه می‌شود که البته نباید از تبعات اجتماعی و فرهنگی آن غافل ماند. براساس تحقیقات صورت گرفته، در یکی از زندان‌های کشور، 99 درصد افرادی که هروئین، حشیش و تریاک مصرف کرده و مبتلا به ایدز و هپاتیت شده‌اند، 20 سال پیش، با یک نخ سیگار شروع کرده بودند.
الحاق ایران به کنوانسیون جهانی منع دخانیات
مجمع تشخیص مصلحت نظام، الحاق ایران به کنوانسیون جهانی منع دخانیات را در آبان ماه 1384تصویب کرد.
با تصویب این الحاقیه ایران رسما به عضویت کنوانسیون جهانی منع دخانیات در ژنو در آمد و توانست در اجلاس این کنوانسیون که 19 آبان 1384(10 نوامبر) برگزار شد، شرکت کند و حق اظهار‌نظر و رای داشته باشد. براساس یکی از بندهای این کنوانسیون درصورت طرح دعوا و شکایت علیه یکی از مواد‌دخانی خارجی، این شکایت باید در یک مرجع قضائی تحت نظر سازمان ملل رسیدگی شود درصورتی که براساس قانون اساسی ایران، طرح هر نوع دعوا باید در مراجع قضائی داخلی رسیدگی شود.
تاکنون 85 کشور از مجموع 167 کشور جهان به کنوانسیون جهانی منع دخانیات پیوسته‌اند و کشور مالزی آخرین کشوری بوده که در تاریخ 16سپتامبر به این کنوانسیون ملحق شده است. ایران نیز جزو 6 کشور اول امضا‌کننده متن این کنوانسیون و سخنگوی کشورهای منطقه مدیترانه شرقی بوده است.
قانونی برای کاهش مصرف دخانیات درایران
پس از تصویب قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات در کشور از سوی مجلس شورای اسلامی، در 12 مهرماه سال 1386 آیین نامه اجرایی این قانون از سوی پرویز داوودی، معاون اول رئیس‌جمهوری برای اجرا به دستگاه‌های مربوطه ابلاغ شد.
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت صنایع و معادن و شرکت دخانیات ایران مسئول اجرای این آیین نامه هستند. در یکی از مواد آیین نامه اجرایی قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات آمده است: فروش و عرضه محصولات دخانی توسط عاملین مجاز نباید به نحوی باشد که نمایانگر تبلیغ محصولات دخانی برای عموم باشد.
ماده 5 این آیین نامه صراحت دارد: اعطای هر گونه کمک، اعانه و حمایت اعم از مادی و غیرمادی توسط تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی که تبلیغ محصولات دخانی محسوب شود، ممنوع است.
در ماده دیگری از این آیین‌نامه نیز ورود، تولید، توزیع، خرید و فروش هر نوع وسایل و کالای تبلیغی محصولات دخانی ممنوع شده است.
همچنین به‌منظور حفظ سلامت عمومی به ویژه محافظت در مقابل استنشاق تحمیلی دود محصولات دخانی، استعمال این مواد در اماکن عمومی ممنوع است.
در ماده دیگری از این آیین‌نامه، مسئولیت اجرای ممنوعیت استعمال دخانیات در اماکن عمومی و سایر اماکن مندرج در قانون با مدیران، کارفرمایان یا متصدیان اماکن مربوط است.
