در این فصل ناراحتی‌های تنفسی و حملات آسم بیشتر خودشان را نشان می‌دهند.
به گفته کارشناسان هم‌اکنون 20 درصد مردم کشور از آلرژی فصلی رنج می‌برند. همچنین آمارها نشان می‌دهد که از هر ۱۰فرد مبتلا به آسم 8 نفر مبتلا به آلرژی فصلی هستند.
التهاب بینی ناشی از آلرژی یکی از شایعترین انواع آلرژی‌ها است. به گفته کارشناسان این بیماری ناشی از استنشاق گرده‌های گیاهی و نیز وارد شدن آن‌ها به چشم است.
البته متخصصان می‌گویند زمان بروز علائم این بیماری ممکن است از اوایل بهار تا اواخر تابستان بر حسب گرده گیاهی که به آن حساسیت وجود دارد و زمان معین گرده افشانی آن گیاه متفاوت باشد.
دکتر مصطفی قانعی، فوق تخصص ریه و معاون پژوهشی دانشکده علوم پزشکی بقیه‌الله در مورد علت حساسیت نسبت به گرده این گیاهان توضیح می‌دهد: این گیاهان از جنس مواد زنده و آلی هستند و وقتی فرد با این مواد آلی تماس پیدا می‌کند، سیستم ایمنی بدن نسبت به آن‌ها واکنش نشان می‌دهد. به عقیده این متخصص، این واکنش در افراد سالم طبیعی است ولی در مبتلایان به آلرژی فصلی بیش از حد است.
دکتر قانعی ضمن اشاره به علائم این بیماری می‌گوید: علایم اصلی این بیماری حملات مکرر عطسه، آب‌ریزش بینی، خارش و آب ریزش چشم‌ها، احساس خارش در گلو، سقف دهان و گوش‌ها، کاهش تمرکز و احساس ناخوشی کلی است .
با سرماخوردگی اشتباه نگیرید!
دکتر قانعی با تاکید بر این که افراد مبتلا به این بیماری برای جلوگیری از شروع علائم آن باید در تمام شرایط درها و پنجره‌های خانه و اتومبیل خود را ببندند، می‌گوید: همچنین اگر افراد در محیطی باشند که احتمال نفوذ گرده‌ها در لابه‌لای موها و لباس‌ها وجود دارد، قبل از رفتن به رختخواب حمام کرده، لباس‌های خود را عوض کنند و از حیوانات کوچک اهلی نیز دوری کنند. هرچند با وجود تمام این مراقبت‌ها شاید باز هم دوری کامل از مواد آلرژی‌زا غیرممکن باشد.
در عین حال به عقیده معاون پژوهشی دانشکده علوم پزشکی بقیه‌الله مهمترین نکته در مورد این بیماری تمایز آن با سرماخوردگی است: افراد مبتلا به آلرژی باید کلا این بیماری را از سرماخوردگی افتراق دهند و سعی نکنند با آنتی‌بیوتیک یا دیگر داروهای سرماخوردگی علائم آلرژی را از بین ببرند.
دکتر حمید سهراب‌پور، متخصص بیماری‌های داخلی، فوق تخصص بیماری‌های ریوی و رئیس بیمارستان لبافی‌نژاد نیز در توضیح نحوه پیشگیری و درمان آلرژی فصلی هشدار می‌دهد: افراد مبتلا برای کنترل بیماری خود باید از داروهای استنشاقی داخل بینی و آنتی‌هیستامین‌ها و گشاد‌کننده‌های برونش استفاده کنند.
وی ادامه می‌دهد: استفاده از کورتیزون استنشاقی (بکلومتازون) نیز می‌تواند التهاب مجاری بینی و برونشیت‌ها را کاهش دهد و درمان موثری باشد .
دکتر سهراب پور تاکید می‌کند: بهتر است برای جلوگیری از حساسیت، داخل بینی را با سرم نمکی (نرمال سالین) شستشو دهیم و یا با اندکی وازلین داخل بینی را چرب کنیم .
وی با اشاره به این که اسپری‌ها یا قطره‌های بینی ضد آلرژی مانع اثر عامل آلرژی‌زا می‌شوند، توضیح می‌دهد: همچنین در موارد مقاوم از اسپری‌های بینی کرومولین سدیم استفاده می‌شود که با جلوگیری از آزاد شدن هیستامین در بدن از بروز علایم آلرژی ممانعت می‌کند؛ ولی اگر گرفتگی بینی باعث ناراحتی چندانی نشود، قرص یا اسپری‌ها خیلی مفید نیستند.
توصیه این متخصص به کسانی که علاوه بر آلرژی از بیماری‌های دیگری نیز رنج می‌برند، این است: بیماران چشمی، زنان باردار و یا شیرده، بیماران تشنجی، بیماران تیروئیدی، بیماران قلبی-عروقی و بیماران دچار فشارخون بالا، دیابت و آسم باید به دقت مراقب مصرف این داروها باشند و بدون تجویز پزشک معالج هرگز اقدام به مصرف آن نکنند. اما افراد مبتلا به آسم باید همیشه این داروها را به همراه داشته باشند تا هنگام شروع علائم دچار تنگی نفس شدید نشوند. کسانی هم که سابقه بیماری را دارند، باید در محل‌های سربسته از دستگاه تهویه استفاده کنند چون این دستگاه‌ها از طریق صافی ذرات معلق هوا را جذب می‌کنند.
ماسک‌ها بی‌فایده‌اند
استفاده از ماسک هیچ تاثیری در بهبود علائم آلرژی ندارد. در حالی‌که تصور اغلب مبتلایان به آلرژی فصلی این است که با استفاده از ماسک می‌توانند جلوی بروز علائم این بیماری را بگیرند، دکتر قانعی استفاده از این وسیله را در بهبود علائم کاملا بی‌تاثیر می‌داند و معتقد است که نقش ماسک در این خصوص به هیچ وجه پایه علمی ندارد.
به گفته دکتر سهراب‌پور نیز ماسک‌های معمولی که در بازار و یا داروخانه‌ها هستند، در پیشگیری از علائم آلرژی تاثیر زیادی ندارند. وی توضیح می‌دهد: الان در بازارهای جهانی ماسک‌های مخصوص گرده گیاهان به فروش می‌روند که به صورت کلاه موتورسواران تمام سر و گردن را می‌پوشانند، داخل این ماسک‌ها هم موتورهایی تعبیه شده که هوای داخل ماسک را عوض می‌کند، این ماسک‌ها هنوز به ایران نیامده‌اند.
درگیری سالانه
اما آیا مبتلایان به آلرژی فصلی فقط در بهار و تابستان باید منتظر این بیماری باشند؟
به عقیده دکتر سهراب‌پور آلرژی فصلی در تمام فصول وجود دارد چون در هر منطقه‌ای با توجه به شرایط جغرافیایی ذرات آلرژن همیشه هستند منتها مقدار این ذرات بر حسب فصول مختلف فرق می‌کند.
در بعضی از افراد هم این حساسیت‌ها دائمی است بخصوص در فصل زمستان و درگیر شدن با ویروس سرماخوردگی علائم آلرژی هم تشدید می‌شوند. در این میان تحقیقات نشان می‌دهد التهاب مخاط بینی ناشی از آلرژی‌های فصلی می‌تواند در طول همه ماه‌های سال ایجاد شود و افراد را با مشکل مواجه کند.
اما به غیر از گرده گل‌ها و گیاهان که شایعترین علت ایجاد آلرژی فصلی هستند، دود سیگار و آلاینده‌های زیست محیطی نیز از عواملی هستند که به عقیده متخصصان در بروز علائم آلرژی بی‌تاثیر نیستند؛ حتی مصرف مواد خوراکی مثل ادویه‌های تند و رنگ‌های مصنوعی و حتی غذاهای کنسرو‌شده نیز در بزرگسالانی که سابقه این بیماری را دارند، توصیه نمی‌شود.
البته به عقیده دکتر سهراب‌پور آلرژی فصلی همیشه علائم خود را به صورت حملات تنفسی و عطسه‌های مکرر نشان نمی‌دهد بلکه بخصوص در کودکان به صورت حساسیت‌های پوستی و اگزما نیز خود را نشان خواهد داد.
بهبود فقط تا ۲۰ درصد!
با این وجود تا به حال برای رفع علائم آلرژی به غیر از روش‌های پیشگیری و دارودرمانی سعی شده از روش حساسیت‌زدایی (Allergy Shot) هم استفاده شود.
به عقیده متخصصان این کار از نظر تئوری قابل انجام است ولی در عمل مشکلاتی را به همراه دارد چون گیاهان انواع مختلف دارند که شناسایی آن‌ها کار آسانی نیست و میزان حساسیت‌زداییشان هم در افراد مختلف متفاوت است.
پس روش حساسیت‌زدایی در این شرایط برای هر فردی متفاوت خواهد بود و تنها در 10تا20درصد موارد موفقیت‌آمیز است. دکتر سهراب‌پور ضمن توضیح این روش می‌گوید: با انجام روش درمانی Allergy Shot سیستم ایمنی بدن را در مسیر صحیح قرار می دهند.
در این روش مقادیر کمی از ماده آلرژن را به طور هفتگی به بدن تزریق می‌کنند. کم‌کم سیستم ایمنی بدن فرد با این ماده خاص سازش پیدا می‌کند و به طور تدریجی پاسخ دفاعی نسبت به آن متوقف می‌شود.
به گفته سهراب‌پور پس از 3 سال یا بیشتر فرد با انجام این روش بهبود می‌یابد البته همه کسانی که از آلرژی فصلی رنج می‌برند، نیاز به انجام این روش ندارند.
با این حال کارشناسان معتقدند درمان عوارضی که بر اثر آلرژی ایجاد می‌شود، به هزینه و وقت زیادی نیاز دارد و چه بسا که هیچ وقت هم درمان نشود، پس بهبود موقت به معنای ریشه‌کن شدن بیماری نیست و سال بعد هم ممکن است عوامل آلرژی‌زا دوباره سبب بروز اختلال شود.
