و در کمتر از 2 سال پس از اختراع بل، سیم‌های تلفن بین نقاط مختلف همچون تار عنکبوت درهم پیچید. تنها در آن زمان بود که به عقل بشر خطور کرد شبکه مخابرات نیز مانند هر شبکه دیگری نیاز به مدیریت دارد، هرچند مدتی طول کشید تا این مدیریت کامل و یکپارچه شود.
برای روشن شدن این مطلب که TMN یا مدیریت شبکه مخابراتی چیست و چه تأثیری در بهبود شبکه ارتباطی مردم خصوصا مکالمات تلفنی یا ارتباطات دیتا مانند اینترانت را دارد، بهتر است ابتدا اندکی درمورد ساختار شبکه مخابرات توضیح دهیم تا مفهوم مدیریت بر این شبکه عظیم مشخص شود.
سال 1876 میلادی الکساندر گراهام بل اختراع خود، تلفن را به ثبت رساند. به فاصله 2 سال از این اختراع و پس از آنکه تداخل سیم‌های تلفن بین نقاط مختلف مشکلات بسیاری برای مردم به‌وجود آورد، بل با تأسیس شرکت تلفن بل در سال 1878 میلادی یک مرکز سوئیچ اپراتوری راه اندازی کرد.
به این ترتیب مردم با چرخاندن دستگیره تلفن به اپراتور در مرکز اپراتوری اطلاع می‌دادند که نیاز به ارتباط با تلفن دیگری دارند و اپراتور با اتصال دستی سیم‌ها به یکدیگر این ارتباط را فراهم می‌ساخت.
به این ترتیب اولین توپولوژی ارتباطی به شکل ستاره‌ای به‌وجود آمد و از حجم سیم‌های ارتباطی به میزان قابل توجهی کاسته شد. بعدها این مراکز اپراتوری نسل به نسل تبدیل به سوئیچ‌های مکانیکی، الکترو مکانیکی و الکترونیکی گشتند و اتصال بین تلفن‌های مختلف از دست بشر خارج و به تجهیزات پیشرفته اتوماتیک سپرده شد.
اینک با گذشت بیش از 130 سال از اختراع تلفن، ارتباط بین مراکز سوئیچینگ از کابل‌های مسی به فیبر نوری با ظرفیت‌های بسیار بالا تبدیل گشته است. شرکت‌های مختلف با استفاده از فناوری‌های جدید انواع مراکز سوئیچینگ را تهیه و در بازار جهانی توزیع کردند.
حال این سؤال اساسی پیش می‌آید که باتوجه به تنوع تجهیزات موجود مخابراتی و گستردگی جغرافیایی شبکه کنونی مخابرات مسئولیت نگهداری و کنترل این تجهیزات با کیست؟
چه مجموعه‌ای می‌تواند نظارت دائم بر عملکرد این تجهیزات داشته باشد و درصورت هرگونه خرابی یا خارج از سرویس شدن تجهیزات مذکور سریعا وارد عمل شود تا سرویس دهی به مشترکان مختل نگردد؟
بدیهی است با توجه به پیشرفته بودن تجهیزات، و گوناگونی و پراکندی جغرافیایی منصوبات، اعمال نظارت دائم توسط نفرات در محل امری بسیار دشوار است.
لذا سازمان جهانی مخابرات ITU-T برای رفع این معضل و افزایش کیفیت سرویس دهی، استانداردهایی را به همین منظور تحت عنوان توصیه‌نامه M3000 تهیه و تدوین نمود و به تدریج آن را تکمیل کرده است.
مطابق این استانداردها، شرکت‌ها موظفند حین تولید تجهیزات پورت‌ها (درگاه) و واسطه‌های مناسب برای مدیریت متمرکز تجهیزات فوق طراحی و نصب کنند. (سری Q و F در شبکه انتقال) حال کافی‌است از طریق یک شبکه محلی( LAN) با استفاده از واسطه‌های مذکور به تجهیزات مورد نظر متصل و شبکه فوق را که بنام شبکه مخابراتی موسوم است نظارت و مدیریت کرد.
ابزاری برای کنترل ترافیک مکالمه
در مخابرات به تجهیزاتی که محل تلاقی چند خط ارتباطی یا اطلاعاتی است و در مورد مسیر‌یابی خطوط مذکور تصمیم می‌گیرد.
یک گره شبکه (Network Node) یا عنصر شبکه (Network Element) می‌گویند. با توجه به مفاهیم قید شده می‌توان TMN را این‌گونه تعریف کرد: TMN مجموعه‌ای است از رایانه‌ها، دیتابیس‌ها، ترمینال‌ها، شبکه‌های ارتباطی و توابع عملیاتی که ارتباط بین عنصر شبکه (NE) و مراکز کنترل را با استفاده از یک معماری سازمان یافته که متشکل از واسطه‌ها و پروتکل‌های استاندارد است برقرار می‌کند.
TMN از لحاظ اندازه و گستردگی متغیر است و از ارتباط بین یک مرکز کنترل با یک عنصر شبکه (NE) گرفته تا ارتباط مجموعه‌ای از مراکز کنترل با NE های متعدد را شامل می‌شود.
شاید تا کنون بارها نام کنترل ترافیک تهران را شنیده‌اید؛ آنها توسط نمایشگرهای مختلف ترافیک شاهراه‌های اصلی تهران را کنترل و درصورت بروز هرگونه حادثه در هر یک از اتوبان‌ها که منجر به ازدحام ترافیکی شود به پلیس جهت رفع انسداد ترافیکی اطلاع می‌دهند، همچنین به مردم اطلاع می‌دهند که می‌توانند از چه راه‌های جایگزینی برای رسیدن به هدف استفاده کنند.
مدیریت شبکه مخابراتی همان وظائف را در ارتباط با ترافیک مکالمات اعمال می‌کند. نظارت دائم بر تجهیزات مختلف مخابراتی توسط مرکز کنترل متمرکز انجام می‌شود و درصورت بروز مشکل در هر گره شبکه آن‌را به مراجع ذی‌ربط ارجاع و رفع مشکل فوق را تا حصول نتیجه پیگیری می‌کند.
در این میان اداره کل کنترل و مدیریت شبکه مخابراتی شرکت مخابرات استان تهران وظیفه مدیریت و نظارت بر 640گره شبکه با ظرفیت 78هزار سامانه 2 مگابیت بر ثانیه (معادل 000/340/2 = 30 × 78000 کانال صحبت) را به عهده دارد.
از جمله فعالیت‌های این مرکز می‌توان به شناسایی و رفع بیش از هزار مورد خرابی در طول سال اشاره کرد که حدود 80 مورد از این اشکال‌ها در زمانی کمتر از یک ساعت رفع می‌شود.
همچنین درصورتی که یکی از ادارات کل تابعه شرکت مخابرات استان تهران بخواهد روی شبکه مخابراتی عملیات اجرایی انجام دهد، TMN تهران پس از بررسی درخواست کار و اطمینان از صحت عملکرد مسیرهای جایگزین، مجوز لازم را که به Time Down (مجوز قطع سامانه) مشهور است صادر می‌کند.
