به گزارش ايرنا، چند ماه پیش بود که محسن روشن پژوه برای اولین بار خبر راه اندازی اتاق تزریق را نزد رسانه‌ها مطرح کرد و هرچند فورا مورد تکذیب قرار گرفت اما ظرف مدت کمی دوباره بطور رسمی این خبر تائید شد.
اتاقی که قرار است معتادان در آنجا به راحتی تزریق مواد خود را انجام دهند و امکانات آن در اختیارشان قرار گیرد.
- اختصاصي همشهري آنلاين: اعتياد چيست؟
این مساله بحث و ظن و شائبه‌های زیادی در اذهان عمومی و حتی برخی مسئولان به وجود آورد که در این صورت آیا وجهه قانونی به اعتیاد در کشور داده نمی‌شود؛ آیا همه معتادان می‌توانند از اتاق تزریق استفاده کنند و اصلا اتاق تزریق و شرایط استفاده از آن در ایران چیست.
محسن روشن پژوه معاون پیشگیری و اعتیاد سازمان بهزیستی در اين خصوص به پرسش‌ها پاسخ داده است:
- اتاق تزریق چیست؟
اتاق تزریق در حقیقت همان اتاق‌های مصرف مدیریت شده (Drug consumtion room یا همان DCR ) هستند. در این اتاق‌ها امکاناتی وجود دارد که مصرف مواد تحت نظارت کارشناسان آموزش دیده انجام می‌شود.
این اتاق‌ها با این هدف راه اندازی می‌شود که کسی که می‌خواهد مواد مصرف کند، بیش از حد مصرف نداشته باشد و به اصطلاح «اور دوز» نکند یا اینکه مواد آلوده نباشد.
استفاده از این اتاق‌ها موجب کاهش خطرات ناشی از انتقال بیماری از طریق تزریق غیربهداشتی، جلوگیری از مرگ و میر براثر مصرف بیش از حد مواد و اتصال مصرف کنندگان مواد مخدر در معرض خطر بالا با خدمات درمان اعتیاد و دیگر خدمات اجتماعی خواهد شد.
- آیا طرح اتاق تزریق قبلا در جای دیگر مورد آزمایش و تجربه قرار گرفته است؟
ما براساس تفکر علمی و مبتنی بر داده‌های علمی و تجربه جهانی این کار را انجام دادیم . کشورهای پیشرفته‌ای مانند آلمان و سوئیس و بسیاری از کشورهای دیگر این اتاق‌های تزریق را دارند.
- چرا باید برای تزریق معتادان امکانات و یک اتاق خاص درنظر گرفته شود و امکانات اعتیاد را در اختیار آنان قرار داد؟
در برنامه‌های فراگیری همچون برنامه کاهش اعتیاد مانند برنامه ایدز و سرخچه و سرخک و آبله مرغان، پوشش و استقرار کامل برنامه با تمام ابعادش از جمله ضرورت‌های اثربخشی آن است؛ به آن معنا که اگر برنامه‌ای بطور کامل اجرا نشده و به جمعیت گروه هدف، پوشش کافی ارائه نشود ممکن است نتایج اثربخشی خوبی نداشته باشد.
در برنامه کاهش آسیب، لازم است که طیفی از مداخلات در قالب یک جورچین، استفاده شود. فلسفه اجرای برنامه کاهش آسیب این است که عوارض مصرف موارد را کنترل کند؛ اعتیاد، صرف نظر از نوع مصرف مواد، عوارض مختلفی از بیماری‌های عفونی، بیش مصرفی (اور دوز) و مرگ و میر تا رفتارهای مخاطره آمیز جنسی دارد بنابراین ارائه امکانات و خدماتی به معتادان مانند اتاق تزریق، مصرف او را مدیریت خواهد کرد این مساله به معنای «مصرف مدیریت شده برای کاهش آسیب» است.
ما براساس این فلسفه یک دهه است که پذیرفته‌ایم معتادی که در برنامه کاهش آسیب قرار گرفته اما آمادگی ورود به درمان را ندارد به او سرنگ و سوزن می‌دهیم و به او می‌گوییم برو تزریق خود را به صورت بهداشتی انجام بده و کاندوم به او می‌دهیم تا رفتار جنسی بهداشتی داشته باشد، آموزش و غذا نیز به او می‌دهیم.
برنامه کاهش آسیب را پذیرفته‌ایم پس باید بطور کامل و مبتنی بر شواهد اجرا شود یکی از این حلقه های برنامه پازل کاهش آسیب که در دنیا تجربه موفقی داشته است و اثربخشی آن را در کاهش عوارض از جمله خشونت و ابتلا به ایدز و اوردوز نشان داده راه اندازی اتاق تزریق یا به عبارت دقیق‌تر اتاق‌های مصرف مدیریت شده است.
- بحث اتاق تزریق چند سال پیش مطرح شد، چرا راه اندازی آن طول کشیده است؟
ما چنین پیشنهادی را از سال‌های قبل مطرح کردیم؛ یک بار حدود دو سال پیش در ستاد مبارزه با مواد مخدر مطرح کردیم اما مقاومت‌هایی در برابر آن اتخاذ شد و موافقت نشد. دفعه دوم با همکاری و موافقت معاونت رفاه وزارت رفاه مطرح کردیم که این بار تصویب شد و چند وقت پیش در جلسه اصلی و جلسه کمیته درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر مقرر شد که به صورت آزمایشی آن را با درنظر گرفتن ملاحظات فرهنگی، اجتماعی، قضایی، حقوقی و انتظامی اجرا کنیم.
- اتاق‌های تزریق در کدام مناطق کشور راه اندازی می شوند؟
مطالعات اولیه راه اندازی اتاق‌های مصرف مدیریت شده انجام شده است به آن معنا که در دنیا مطالعه کردیم که در این اتاق‌ها ، چه کارهایی در حال انجام است و روش و اثربخشی آنها چیست.
این اتاق‌ها در سه استان کرمان، خوزستان و سیستان و بلوچستان به صورت آزمایشی راه اندازی می‌شود.
کارهای مطالعاتی بین‌المللی راه اندازی اتاق‌های مصرف مدیریت شده در این سه استان انجام شده و در حال انجام دادن کارهای مطالعاتی منطقه‌ای آن هستیم و از مدیران کل استان‌ها خواهش کردیم اطلاعاتی جمع آوری کنند و براساس آن اطلاعات، این اتاق‌ها را طراحی خواهیم کرد.
- آیا راه اندازی اتاق تزریق اصلا برای کشور لازم است و نیازی به آن حس شده است؟
راه اندازی این اتاق‌ها فعلا به صورت آزمایشی در حد محدود و با مدیریت و نظارت دقیق است تا بتوانیم مستندسازی خوبی داشته باشیم چون اکنون نمی‌دانیم راه اندازی این اتاق‌ها برای کشور ما لازم هست یا نه.
هرچند که در حال حاضر احساس می‌کنیم راه اندازی چنین اتاق‌هایی لازم است اما باید شواهد را استخراج کنیم ؛ در این مطالعه پایلوت، هدف ما طراحی درست استخراج دقیق شواهد است و بعد براساس آن می‌توانیم بگوییم این طرح خوب است یا نه و اینکه راه اندازی این اتاق‌ها در کشور باید با چه گستره‌ای انجام شود.
- آیا همه معتادان مانند معتادان به شیشه می‌توانند برای مصرف مواد از این اتاق‌ها استفاده کنند یا فقط مخصوص معتادان تزریقی خواهد بود؟
در الگوی اتاق‌های مصرف مدیریت شده، پیش‌بینی ما این است که فعلا فقط معتادان تزریقی از آن استفاده کنند چراکه تعداد معتادان تزریقی در کشور قابل توجه است.
احتمال دارد معیارهایی را برای ورود به این اتاق‌ها قرار دهیم؛ برای استفاده از این اتاق‌ها، ملاک‌هایی خواهیم گذاشت که معتادان را فیلتر کند.
اگر حساب کنیم شیشه هم زیاد مصرف می‌شود ممکن است بعدها شیشه هم به آن، اضافه شود.
ما نشستی خواهیم گذاشت که در آنجا اعلام خواهیم کرد که آیا فقط هروئینی‌های تزریقی در این اتاق باشد یا اینکه شیشه‌ای‌ها هم می‌توانند آنجا باشند.
- آیا تزریق این معتادان در این اتاق‌ها به معنای تجاهر (معتادان متجاهر در ملاء عام مواد مصرف می‌کنند و جرم است) نخواهد بود و نیروهای انتظامی با آن برخورد نخواهند کرد؟
ما در مفهوم تجاهر، براساس تعریفی که در آیین نامه‌های موجود هست دو ملاک مدنظر قرار گرفته شده؛ یکی سوء رفتار که باید توسط پزشک و قاضی احراز شود اما در ملاک دیگر با استناد به اسناد بالا دستی، اگر یک نفر تحت پوشش برنامه‌های علمی و مصوب باشد دیگر متجاهر تلقی نمی‌شود.
یعنی اگر به یک معتاد سرنگ و سوزن، بدهیم و بگوییم که برو و به طور بهداشتی تزریق کن اگر برود زیر پل یا مکان‌های دیگر تزریق کند، متجاهر می شود اما اگر به اتاق‌های مصرف مدیریت شده DCR مراجعه کرده و آنجا تزریق کند دیگر متجاهر نیست. پیشنهاد ما برای راه اندازی این اتاق‌ها اتفاقا برای این است که مفهوم تجاهر کمتر شود و هماهنگی‌های قضایی و انتظامی و حقوقی برای این موارد انجام شده است.
- قرار است اتاق‌های خاصی برای معتادان ساخته شود یا منظور از اتاق تزریق همین خودروهای فعلی سیار بهزیستی است که به پاتوق‌های معتادان مراجعه می‌کنند؟
در دنیا برای اتاق تزریق یا اتاق مصرف مدیریت شده، چند مدل تعریف شده است. یک مدل آن مانند همین ون‌های بهزیستی (که به پاتوق معتادان مراجعه می‌کنند) سیار است که در آن امکانات بهداشتی وجود دارد و یک پرستار آموزش دیده نیز در آن فعالیت می‌کند و در یک ساعت مشخص به محل‌های تجمع معتادان می‌روند و وسایل تزریق بهداشتی را بین آنان توزیع می‌کنند.
یک مدل دیگر آن وابسته به اتاق مصرف مدیریت شده DCR است و ما اکنون می‌خواهیم این اتاق ها را داشته باشیم یعنی یک فضای ثابت که پرستار آموزش دیده در آنجا مستقر است.
- امکانات ارائه شده در اتاق‌های تزریق چیست؟ آیا قرار است در این اتاق‌ها ، مواد نیز در اختیار معتادان قرار بگیرد؟
در اتاق‌های تزریق ، سرنگ و سوزن و دیگر وسایل لازم برای مصرف مواد به صورت رایگان به معتادان داده می‌شود اما عرضه مواد به معتادان در دستور کار ما نیست و مواد را باید خودش بیاورد.
- آیا با راه اندازی اتاق‌های تزریق، پاتوق‌های معتادان جمع می‌شود؟
تا کار شروع نشود نمی‌توان گفت آیا با راه اندازی اتاق‌های مصرف مدیریت شده، پاتوق معتادان جمع می‌شود.
- زمان دقیق راه اندازی این اتاق‌ها کی است؟
روشن پژوه : طرح راه اندازی اتاق‌های مصرف مدیریت شده دو ماه آینده آغاز خواهد شد هرچند که مهلت ما برای راه اندازی این اتاق‌ها سه ماهه است.
نظر شما