افزایش قیمت دلار زیر سایه تعلل در تأسیس بورس ارز

ظرف چند روز گذشته قيمت هر دلار آمريكا به محدوده 3600تومان رسيده است.به گزارش همشهري، نزديك به 5سال است كه از ارائه طرح‌هاي نخست بورس ارز مي‌گذرد، در سال 1391كه بحث طرح تاسيس بورس ارز به‌صورت جدي مطرح شد، جنگ خبري اعضاي اتاق بازرگاني ايران، تهران و بانك مركزي عليه سازمان بورس اين طرح را به‌طور كامل منتفي كرد.

با آغاز به‌كار دولت جديد به‌نظر مي‌رسيد هيأت دولت با طرح تاسيس بورس ارز موافق است و حتي چند‌ماه پيش مقامات مسئول وزارت اقتصاد و سازمان بورس خبر دادند بانك مركزي با طرح تاسيس بورس ارز موافقت كرده است در عين حال حسن اميري، معاون سازمان بورس و اوراق بهادار از تاسيس بورس ارز، در فاز نخست از اوايل پاييز 94خبر داد. حسن اميري پيش از اين به همشهري گفته بود فاز نخست بورس ارز در قالب معاملات آتي ارز از پاييز آغاز به‌كار مي‌كند و اجراي فاز دوم بستگي به تك نرخي شدن قيمت ارز دارد.

• قانون چه مي‌گويد؟

طبق تبصره 3ماده 20قانون خروج از ركود كه در ارديبهشت‌ماه به دولت ابلاغ شده به صراحت وزارت امور اقتصادي و دارايي موظف شده؛ ظرف مدت 3‌ماه با همكاري بانك مركزي، سازمان بورس و اوراق بهادار و بيمه مركزي، آيين‌نامه پوشش نوسانات نرخ ارز را تهيه كند و به‌تصويب هيأت وزيران برساند. اما در شرايطي كه قيمت دلار روزبه‌روز در حال افزايش است و كارشناسان عمده‌ترين دلايل آن را كمبود منابع ارزي بانك مركزي و همچنين قاچاق كالا اعلام مي‌كنند نه خبري از پرونده تاسيس بورس ارز و نه خبري ازآيين‌نامه پوشش نوسان‌هاي ارز است.

• آيا بانك مركزي مخالف است؟

در سال 1391كه بحث تاسيس بورس ارز منتفي شد در ابتدا هم محمد نهاونديان، رئيس دفتر فعلي رئيس‌جمهور كه آن زمان رئيس اتاق بازرگاني ايران بود و هم يحيي آل اسحاق رئيس اتاق بازرگاني، صنايع و معادن تهران به صراحت با طرح تاسيس بورس ارز مخالفت كردند اما مسئولان وقت سازمان بورس در گفته‌هاي غيررسمي خود تأكيد مي‌كردند كه مخالف اصلي طرح، بانك مركزي است.

به زعم كارشناسان در شرايطي كه طبق نظر نهادهاي نظارتي فعاليت بازار فاركس در ايران غيرقانوني تشخيص داده شده است مهم‌ترين مولفه‌اي كه مي‌تواند سرمايه‌گذاران خارجي را به حضور در ايران دعوت كند پوشش نوسان‌هاي ناشي از قيمت ارز است و اين كارفقط در قالب بازار‌هاي متشكلي مانند بورس مبادلات آتي ارز قابل انجام است.

به گفته علي طيب‌نيا، وزير امور اقتصادي و دارايي، ايران براي رسيدن به رشد 6درصدي اقتصاد سالانه به 750هزار ميليارد تومان سرمايه‌گذاري نياز دارد كه بخش قابل توجهي از آن بايد توسط سرمايه‌گذاران خارجي تأمين شود و پوشش ريسك ارز مهم‌ترين عامل تشويق سرمايه‌گذاران خارجي براي حضور در ايران است.با توجه به فعاليت چندساله بازار معاملات آتي سكه در بورس كالا، زير‌ساخت‌هاي لازم براي تاسيس بورس معاملات آتي ارز فراهم است و به گفته مديرعامل بورس كالا اين بورس آمادگي دارد خيلي سريع بورس ارز را تاسيس كند.

• نوسانات اخير ارزي مقطعي است

علي طيب‌نيا، وزير امور اقتصادي و دارايي كه اين روزها بابت افزايش قيمت ارز كمي تحت فشار قرار گرفته بدون آنكه درباره اجرا نشدن طرح تاسيس بورس ارز توضيحي ارائه كند، درباره افزايش قيمت دلار گفت: نوسانات ارزي فصلي بوده و براساس تحليل بانك مركزي، ميزان تقاضا به‌دليل نزديك شدن به ژانويه افزايش يافته، همچنين تقاضاي ارز از سوي اتباع خارجي در بازار محسوس است، اما تغييرات جدي در بازار رخ نداده و در فصل‌هاي مختلف سال شاهد نوسانات نرخ ارز هستيم.

وزير اقتصاد در پاسخ به پرسشي مبني بر اينكه آيا صعود قيمت دلار به محدوده 3هزار و 600تومان به خروج ارز از كشور ارتباطي دارد؟ تأكيد كرد: مجموعه‌اي از عوامل به‌صورت فصلي تقاضاي خريد ارز را افزايش داده‌اند اما فكر نمي‌كنم اثر اين عوامل طولاني‌مدت و قابل ملاحظه باشد. آنچه براي ما در بازار ارز مهم است ثبات پايدار و جلوگيري از بروز التهاب و تلاطم در بازار است.

• همه به جمع‌بندي رسيده‌اند

حامد سلطاني‌نژاد، مديرعامل بورس كالاي ايران در پاسخ به پرسش همشهري درباره زمان تاسيس بورس ارز گفت: براساس قانون خروج از ركود بانك مركزي، بيمه مركزي، وزارت اقتصاد و سازمان بورس مكلف به تاسيس بورس ارز شده‌اند.او افزود:در قانون خروج از ركود به صراحت تأكيد شده است براي معاملات ارز بايد يك بازار متشكل تشكيل شود تا اين بازار امكان پيش‌بيني قيمت ارز را براي فعالان اقتصادي فراهم كند. در عين حال در اين قانون يك زمان 3ماهه نيز تعيين شده است.

او با بيان اينكه به‌نظر مي‌رسد نهاد‌هايي كه در قانون از آنها نام برده شده است در حال تصميم‌گيري در اين‌باره هستند در توضيح اين نكته كه چرا پرونده تاسيس بورس ارز كند پيش مي‌رود، گفت:برخي مولفه‌ها تأثير بسياري بر اقتصاد دارند. مولفه‌هايي چون نرخ سودبانكي، تورم و قيمت ارز از آن جمله‌اند. به همين دليل تصميم‌گيران و سياستگذاران به‌دنبال جلب نظر عموم موافقان و مخالفان هستند تا تصميمي بگيرند كه به صلاح كشور باشد. مديرعامل بورس كالا در عين حال تأكيد كرد: تقريبا همه مراجع ذي‌ربط و كارشناسي براي تاسيس بورس ارز به جمع‌بندي رسيده‌اند.

سلطاني‌نژاد تصريح كرد: طرح تاسيس بورس ارز ازجمله مطالبات دولت و مجلس است و ما نيز سعي كرده‌ايم كه همه ابعاد اين موضوع را باز كنيم و حتي از نظرات مخالف نيز در اين‌باره استقبال كرده‌ايم چون بورس ارز اثر بسيار زيادي در اقتصاد خواهد داشت.