همشهری آنلاین: علی‌ محمد سعیدی در سال ۱۳۱۲ در محله امامزاده یحیی تهران به دنیا آمد.

علی‌ محمد سعیدی

دوران جوانی وی همزمان با جنبش ملی‌ شدن صنعت نفت ایران بود. سعیدی در آن‌ سالها به دلیل فعالیت‌های سیاسی در حمایت از جنبش چند بار بازداشت شد.

وی مدرک لیسانس خود را در سال ۱۳۳۴ در رشته مهندسی‌ شیمی‌ در دانشگاه تازه تاسیس پلی‌تکنیک تهران با رتبه اول و دریافت نشان زرین از وزارت فرهنگ وقت به پایان رساند.

سپس به عنوان مهندس حفاری به استخدام شرکت ملی‌ نفت ایران درآمد و پس از دو سال با دریافت بورسیه تحصیلی‌ وزارت فرهنگ به مدرسه معدن کلرادو به آمریکا رفت و در سال ۱۳۳۸ دوره فوق لیسانس را به پایان رساند.

وی بلافاصله وارد دوره دکتری دانشگاه استنفورد شد و ظرف دو سال و شش ماه دکتری مهندسی‌ نفت و ریاضیات کاربردی را در سال ۱۳۴۰ به اتمام رساند. وی اولین فارغ‌التحصیل دره دکتری مهندسی‌ نفت از دانشگاه استنفورد بود.

دکتر سعیدی پس از بازگشت به ایران به عنوان مهندس مخزن به شرکت نفت بازگشت و در سال ۱۳۴۴ مدیریت اداره مهندسی‌ مخازن شرکت نفت را به عهده گرفت. از همان زمان وی نماینده شرکت نفت در پروژه‌های تحقیقاتی‌ مشترک با شرکت‌های عضو کنسرسیوم بود و در سالهای ۱۳۵۳-۱۳۵۷ مدیریت این پروژه‌ها را به عهده داشت.

در همین سالها با اهتمام و اصرار وی و علیرغم مخالفت‌های فراوان شرکتهای کنسرسیوم به صورت علمی‌ اثبات کرد که تزریق گاز به مخازن نفتی‌ آهکی ایران بهترین روش برای افزایش ذخایر و تولید نفت است.

نهایتاً پروژه تزریق گاز به میدان نفتی‌ هفتکل در دهه ۵۰ آغاز شد. تولید روزانه این مخزن پس از ۴۰ سال کماکان در سطح اولیه باقی‌ مانده است. با اثبات عملی‌ نظردکتر سعیدی ذخایر اثبات شده قابل استحصال نفت ایران حداقل ۳۵ میلیارد بشکه افزایش یافت.

مطالعات دکتر سعیدی در سال ۵۵ نشان داد که در آن زمان مخازن نفت ایران نیاز به تزریق ۲۵۰ میلیون متر مکعب گاز در روز داشتند.

برنامه تزریق ۲۵۰ میلیون مترمکعب گاز به میادین در سال ۱۳۵۵ به تصویب هیات مدیره شرکت ملی نفت رسیده و تمامی تجهیزات آن خریداری شده بود، این در حالی است که به رغم برداشت بیش از ۳۰ میلیارد بشکه از سال ۵۵، آمارهای متفاوتی از زبان کارشناسان و مسوولان در حدود ۱۰۰ میلیون متر مکعب گاز درباره میزان تزریق روزانه گاز به مخازن ارائه می شود.

دکتر سعیدی از سال ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۷ رییس بخش نظارت بر اکتشاف و تولید نفت و گاز شرکت نفت بود و پس پیروزی انقلاب سمت کفیل مدیر اکتشاف و تولید شرکت نفت را بر عهده گرفت.

وی در سال ۱۳۵۸ با گرد آوردن کارکنان پیشین شرکت‌های سرویس خارجی، شرکت ملی‌ حفاری ایران را تاسیس و نخستین رییس هیات مدیره آن شد. دکتر سعیدی پس از بازنشستگی از شرکت نفت در سال ۱۳۵۹ در فرانسه اقامت گزید.

دکتر سعیدی در سالهای ۱۳۶۱-۱۳۶۶ به تشویق مدیر وقت شرکت توتال، کتاب «مهندسی مخازن ترکدار» ( Reservoir Engineering of Fractured Reservoirs) را در فرانسه به رشته تحریر در آورد که یکی‌ از مهمترین منابع تحقیق و آموزش در این زمینه در دنیاست. در همین سالها در اقصی نقاط دنیا به کارهای مشاوره و تدریس برای شرکتهایی نظیر توتال، استات اویل، پمکس، اِلف و...پرداخت.

در دهه ۷۰ و اوایل دهه۸۰، وی یکی‌ از منتقدان قراردادهای بیع متقابل شرکت نفت با شرکت‌های نفتی‌ بین‌المللی بود. به اعتقاد او برنامه‌های توسعه میادین نفتی‌ پیشنهاد شده توسط طرف‌های خارجی‌ با هدف سرمایه گذاری کم و افزایش تولید زود بازده ولی‌ کوتاه مدت طراحی شده که به نفع طرف خارجی‌ و به ضرر منافع ملی‌ ایران است چرا که اصل تولید صیانتی از مخازن را مدّ نظر قرار نمی‌دهد.

وی همچنین معتقد بود گاز تولیدی از میدان مشترک پارس جنوبی باید صرف تزریق در مخازن نفتی‌ قدیمی‌ داخلی‌ شود؛ به این ترتیب با سرمایه گذاری کمتر ارزش افزوده بسیار بیشتری از طریق افزایش ذخایر نفت عاید ایران می‌شود، ضمن اینکه این کار مانع بهره برداری طرف قطری از ذخایر گازی ایران می‌شود. این نظرات در نشریه مرکز پژوهش‌های مجلس با عنوان نفت و منابع ملی‌ در سال ۱۳۸۱ به چاپ رسیده است.

وی در سالهای فعالیت با تدریس در دانشگاه‌های ایران از جمله دانشگاه نفت آبادان، دانشگاه صنعتی‌ شریف، و مدرسه عالی‌ پارس و دیگر دانشگاه‌های دنیا پرداخت دانشجویان بسیاری تربیت کرد و مقالات مهمی نیز به چاپ رساند.

دکتر علی‌ محمد سعیدی از متخصصان برجسته صنعت نفت ایران و جهان ۲۲ مرداد سال ۱۳۹۲ در سن هشتاد سالگی به علت عارضه قلبی در بیمارستانی در پاریس درگذشت.

کتاب وی با عنوان «مبانی مهندسی مخازن شکاف دار» (Reservoir Engineering of Fractured Reservoirs: Fundamental and Practical Aspects) مرجع بین ‌المللی مهندسی مخازن شکافدار در بسیاری از دانشگاه های جهان است.

زنده یاد دکتر سعیدی در سالهای پایانی عمر مشغول نگارش کتاب دیگری با عنوان «Realism of Flow in Reservoirs» در زمینه مهندسی‌ نفت بود.

آخرین بروزرسانی Jan ۱۱, ۲۰۲۳ - چهارشنبه ۲۱ دی ۱۴۰۱

کد خبر 227350
منبع: همشهری آنلاین

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار فرهنگ عمومی

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز