ثبت جهانی آیین قالیشویان در فهرست یونسکو

سازمان میراث فرهنگی کشور در خبری که برای رسانه‌ها ارسال کرده است اعلام کرد: کمیته حمایت از میراث فرهنگی ناملموس یونسکو در جلسه‌ای در محل اصلی این سازمان، 16آیین جدید از کشورهای مختلف ازجمله ایران را به فهرست میراث فرهنگی ناملموس بشریت اضافه کرد که مراسم قالیشویان در مشهد اردهال کاشان نیز یکی از آیین‌های به‌ثبت‌رسیده در فهرست جدید یونسکو است.

انتقال یک آیین

برگزاری آیین قالیشویان در مشهد اردهال کاشان همزمان با سالروز شهادت حضرت سلطان علی بن امام محمدباقر(ع) در دومین جمعه از مهرماه انجام می‌شود. برگزاری این آیین به‌منظور بزرگداشت مقام «سلطان علی» و در بقعه ایشان صورت می‌گیرد. براساس آنچه در روایت‌های قدیمی آمده است می‌گویند، پیکر سلطان‌علی درحالی‌که در یک قالی پیچیده‌ شده بود، برای غسل دادن به رودخانه برده شد. به همین دلیل است که در این مراسم یک فرش در میان ازدحام جمعیت در یک رودخانه مقدس شسته می‌شود.

براساس آنچه خبرگزاری ایسنا نقل کرده، مردم کاشان برای پاشیدن گلاب روی فرش شسته‌شده که نمادی از پیکر سلطان علی است در گروهی انبوه جمع می‌شوند و پس از آن، فرش به مردم شهر فین تحویل داده می‌شود و آنها فرش را دوباره در رودخانه جاری می‌شویند و آن را گلاب‌ا‌فشانی می‌کنند.

فرش ایرانی، پیکر نمادین

براساس گزارش‌ها، مهرماه هر سال در روز سیزدهم اهالی روستای فیـن کاشان یکی از قالی‌های درون بنای امامزاده را به‌عنوان سمبل قالی‌ای که کالبد سلطان علی را پس از مرگ در آن پیچیده بودند، به‌صورت لوله‌شده بر دوش می‌گیرند و جوانان این قالی را به سوی چشمه‌ای در حدود چند صد متری شرق بنا می‌برند. به‌دنبال این گروه، گروهی دیگر که هر یک چوبدستی بلندی در دست دارند، حرکت می‌کنند و با تکان دادن چوبدستی در هوا به نبرد نمادین با قاتل امامزاده می‌پردازند. قالی کنار چشمه به زمین می‌آید و آب چشمه را به نشانه غسل دادن امامزاده بر آن می‌افشانند و آنگاه دوباره آن‌را با شور و هیجان به سوی بنا بازمی‌گردانند. پیش از ورود قالی به آرامگاه، آنها که چوبدستی در دست دارند با دویدن و تکان دادن چوب‌ها و فریاد و شعارهای مهیج، نبرد با قاتل امامزاده را دنبال می‌کنند. رسیدن حاملان قالی به درگاه ورودی امامزاده و سپردن آن به گروهی دیگر که می‌باید آن‌را به درون ببرند نیز همراه با تشریفات خاصی صورت می‌گیرد که جذابیت این مراسم را دوچندان کرده است.این مراسم منحصراً توسط اهالی روستای فیـن کاشان برگزار می‌شود و دیگران حق شرکت در آن‌را ندارند و تنها تماشاچی هستند.

ثبت دهمین اثر معنوی ایران در جهان

معاون میراث فرهنگی کشور در ارتباط با ثبت پرونده قالیشویان مشهد اردهال به‌عنوان دهمین اثر میراث فرهنگی معنوی (ناملموس) ایران در هفتمین اجلاس کمیته میراث معنوی یونسکو گفت: در این اجلاس که در پاریس در حال برگزاری است، پرونده مراسم قالیشویان مشهد اردهال از طرف جمهوری اسلامی ایران ارائه شد و به ثبت جهانی رسید.

مسعود علویان‌صدر با اشاره به‌وجود 36اثر فرهنگی برای ثبت جهانی در این اجلاس افزود: جمهوری اسلامی ایران یکی از 148عضو کنوانسیون میراث فرهنگی معنوی یونسکو است که تاکنون موفق به ثبت 10اثر فرهنگی - معنوی خود در این نهاد بین‌المللی شده است.

ثبت میراث معنوی؛ از بلژیک تا عمان

جدای از تأیید پرونده مراسم قالیشویان مشهد اردهال کاشان و افزودن آن به میراث فرهنگی ناملموس جهان در یونسکو، پرونده‌های نوعی رژه نظامی در بلژیک‌، فستیوال و مراسم آتش‌بازی «ایشا‌پکناپیستا» در بولیوی‌، فستیوال «فروو» در برزیل،‌ فستیوال «سینت فرانسیس» در کلمبیا، آیین آوازخوانی «کلاپا» در کرواسی‌، مراسم بافت کلاه حصیری در اکوادور‌، فستیوال موسیقی «منست نو» در فرانسه‌، یک مراسم هنری مربوط به کاتولیک‌های مجارستان،‌ مراسم آوازخوانی بودایی در هند،‌ مراسم ساخت ویلن در ایتالیا‌، یک مراسم مذهبی‌ هنری در جشن آتش‌بازی ژاپنی‌ها‌، فستیوال گیلاس در مراکش، مراسم فرهنگی مربوط به «بالافون‌ها در مالی‌، مراسم راهپیمایی و مرثیه‌خوانی «العزی» در عمان و مراسم آوازخوانی سنتی «ایرنگ» در کره‌جنوبی نیز تأیید شد. هفتمین اجلاس کمیته میراث معنوی یونسکو از سوم دسامبر (13آذرماه) در مقر اصلی این سازمان در پاریس آغاز شد و دیروز به پایان رسید.