مهدی تهرانی: جان لوکاره نویسنده شهیر انگلیسی در سال ۱۹۷۳ رمان تعمیرکار، خیاط، سرباز، جاسوس را روانه بازار نشر کرد و به فاصله چند سال پس از آن این رمان تبدیل به یکی از منابع اصلی در ژانر پر طرفدار جاسوسی برای ساخت و سازهای سینمایی، تلویزیونی و حتی رادیویی شد.

توماس آلفردسون کارگردان 47 ساله سوئدی با ساخت فیلمی اقتباسی از مهمترین اثر جان لوکاره یعنی تعمیرکار، خیاط، سرباز، جاسوس خود را در زمره بهترین فیلمسازان قرار داد. 

تریلر آلفردسون یک فیلم جاسوسی است و طبیعتا و طبق قوانین این ژانر باید به طرح معماها و داستان‌های زاویه‌دار بپردازد و سرانجام با دادن اطلاعات به قول معروف قطره چکانی تمام داده‌ها و یافته را کنار هم چیده و سرانجام به حل راز اصلی داستان برسد. با این همه اگرچه تعمیرکار، خیاط، سرباز، جاسوس تمامی این فاکتورها را دارد اما در نوع روایت و اصلا در چینش آنها طبق قواعد ژانر عمل نمی کند و در نهایت آلفردسون فیلمی را روایت کرده که در اوج سردی و بیگانگی ذاتی در داستانک‌هایش، بشدت قابل پیگیری از سوی تماشاگر است.

تلویحا گفته می‌شود که در ژانر جاسوسی سهم اکشن و تعقیب و گریز امری حتمی است. فیلم جاسوسی بدون داشتن هنرپیشه‌های گردن کلفت و کاربلد تقریبا ساختنش محال بوده است و معروفترین ساخت و ساز ژانر جاسوسی یعنی سری فیلم های جیمزباند همگی از این عناصر بصری و اکشن استفاده‌ها کرده اند. با این حال در فیلم آلفردشون از این بازی ها خبری نیست.

فیلم داستان پیچیدگی یک سری عملیات در اوج جنگ سرد را روایت می‌کند. جایی که ام آی 6 انگلستان تمام همت خود را مصروف این مهم می‌کند تا بنواتد بر نیروهای روسی و به ویژه رئیس کاریزماتیک آنها یعنی کارلا وفوق یابد. در این بین رئیس تشکیلات ام آی 6 با نام مستعار کنترل (با بازی‌گیرا و جذاب جان هارت) درگیر دسیسه دیگر همکارانش شده و به همراه معاونش جورج اسمایلی (بابازی اسکاری و فراموش نشدنی گری اولدمن) از تشکیلات ام آی 6 اخراج می شوند. مدتی بعد مشخص می‌شد که شک کنترل به برخی از مدیران رده بالایش (که آنها را با اسامی مستعار تعمیرکار، خیاط، سرباز، جاسوس می‌نامیده) شک معقولی بوده است. در ادامه کنترل می‌میرد و دولت تصمیم می‌گیرد جورج اسمایلی را دوباره به سرکار بیاورد تا او بتواند در سایه، عملیاتی پیچیده و مخفی را رهبری کرده بلکه بتواند جاسوس اصلی و رابط کا گ ب را بدام بیاندازد. روندی نفس‌گیر که حتی باعث می‌شود در مقاطعی به خود اسمایلی به عنوان جاسوس اصلی نگاه شود.

تعمیرکار،خیاط،سرباز،جاسوس

ساختار شکنی و به روایت ساده تر کلیشه شکنی آلفردسون در ساخت این فیلم بسیار قابل تقدیر است. او با قصد و غرض و با برنامه‌ای حساب شده از هیجان تکراری و بی‌حساب و اکشن مفرط استفاده نکرد و لحن سرد و غریب فیلم را بر هر چیز دیگر برتری داد و خطر پذیری او نیز با توجه به استقبال منتقدان و تماشاگران از فیلم جوابگو بود.

دنیای جاسوسان و ماموران مخفی و نوع روایت داستان‌های آنها به گونه‌ای نیست که بتوان در سینما زیاد به ساختار شکنی در این باب پرداخت با این همه تعمیرکار، خیاط، سرباز، جاسوس فضای خاکستری و سرشار از بدگمانی را به شیوایی به تماشاگر منتقل کرد. در یک دنیای اینچنینی در یک نگاه می توان مظلوم بی گناهی را تاسرحد یک جاسوس خطرناک معرفی کرد و یک دشمن ملت و جاسوس چند جانبه را می‌شود در لباس یک مرد خانواده و یک میهن‌پرست واقعی جلوه گری بخشید. در فیلم نیز این تغییر رویه به سبب ذات داستان بارها بروز و ظهور می نماید تا جایی که خود اسمایلی نیز از نگاه تماشاگر تا اواخر فیلم می تواند همان جاسوس نابکار باشد.

بسیاری از منتقدان سهم بازیگر کاراکتر جورج اسمایلی یعنی گری اولدمن را در موفقیت زبانی و تصویری فیلم بسیار تعیین کننده دانسته‌اند. اگر فیلم را دیده باشید احتمالا با نظر این دسته از منتقدین همراه خواهید شد، سردی بی حد و خونسردی و اعتقاد به باورهای حرفه‌ای و فلسفه خاص این نوع زندگی را می‌توان واقعا در نوع بازی "متد اکتینگ" گری اولدمن دید و لذت برد. او بهترین جورج اسمایلی تمام تاریخ سینما است. به ویژه اینکه اولدمن برای این نقش آفرینی نامزد دریافت اسکار بهترین بازیگر مرد نیز شد.

یک نکته دیگر درباره اثر بزرگ جان لوکاره، استفاده از این منبع نوشتاری در تلویزیون و سینما است. شبکه بی بی سی در سال 1979؛ امتیاز این اثر را خرید و نهایتا یک سریال خوش ساخت 7 قسمتی از روی آن ساخت که بازیگر فقید سینمای جهان سرآلک گینس در نقش جورج اسمایلی عالی ظاهر شد.

شبکه 4 رادیوی بی بی سی نیز دوبار طی سالهای 1988 و 2009 به صورت نمایشنامه رادیویی این اثر را تولید کرد که علاقمندان و شنوندگان خاص خودش را پیدا کرد و با اقبال روبرو گردید.

شناسنامه فیلم

Tinker Tailor Soldier Spy 

کارگردان:توماس آلفردسون/اقتباس از رمان جان لوکاره به همین نام/فیلمنامه:بریجیت اوکانر،پیتر استراکان/اکران:10 ماه پیش (سپتامبر 2011)/بودجه فیلم:21 میلیون دلار/فروش فیلم:80 میلیون دلار

بازیگران:گری اولدمن(جورج اسمایلی)،کولین فرٍث(بیلی هایدن)،تام هاردی(ریکی تار)،مارک استرانگ(جیمی پریدوکس)،جان هرت(کنترل)


جان هارت در نقش کنترل (ریاست ام آی 6)پایه گذار اسامی تعمیرکار،خیاط،سرباز،جاسوس
برای افرادی که به زعم او جاسوس شوروی بودند و به کارلا اطلاعات می دادند.

تعمیرکار،خیاط،سرباز،جاسوس

گری اولدمن بازیگر نقش جورج اسمایلی 

تعمیرکار،خیاط،سرباز،جاسوس

آخرین جلسه مدیران ام آی 6 به ریاست کنترل

تعمیرکار،خیاط،سرباز،جاسوس

تام هاردی در نقش ریکی تار

تعمیرکار،خیاط،سرباز،جاسوس

مارک استرانگ در نقش جیمی پریدوکس،در سکانس پایانی فیلمجایی که جاسوس اصلی
یعنی بیلی هایدن توسط جورج اسمایلی شناسایی شده و قرار است صمیمی ترین دوستش جیمی با گلوله اسنایپر  مغزش را بپراند.

تعمیرکار،خیاط،سرباز،جاسوس

کد خبر 182563

برچسب‌ها

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز