در فناوری باران مصنوعی، با تزریق موادی به لایه‌هایی از جو، باران مصنوعی تولید می‌شود بدون اینکه ابری در آن منطقه وجود داشته باشد اما در فناوری بارورسازی ابرها، شرایط ابرها بررسی شده و با تزریق موادی اقدام به بارورسازی ابرها کرده و باران ایجاد می‌شود. قرار است فناوری باران مصنوعی در منطقه ارومیه به‌کار گرفته شود. در همین ارتباط مجید نامجو، وزیر نیرو درخصوص برنامه‌های وزارت نیرو برای انجام طرح باروری ابرها در کشور به‌ویژه در حوزه‌های نیازمند ایجاد بارش مصنوعی مانند حوضه دریاچه ارومیه، گفت: ما برای این منظور مصوبه شورای‌عالی آب را در اختیار داریم.
وزیر نیرو به مهرگفت: این موضوع علاوه بر پیگیری از سوی وزارت نیرو، توسط محیط‌زیست نیز پیگیری می‌شود. آنچه اطلاعات ما نشان می‌دهد این است که باروری مصنوعی ابرها، باعث افزایش میزان بارندگی در منطقه به میزان 15درصد می‌شود.باروری ابرها و ایجاد بارش‌های مصنوعی در چند سال اخیر همزمان با افزایش خشکسالی در کشور مورد توجه برنامه‌ریزان و سیاستگذاران این حوزه قرار گرفته است.
مقامات وزارت نیرو معتقدند توانسته‌اند تکنولوژی ایجاد باران از طریق باروری مصنوعی ابرها را در کشور بومی کنند. وقوع خشکسالی‌های پی در پی در ایران باعث شد تا مسئولان وزارت نیرو تصمیم بگیرند تکنولوژی باروری ابرها را در سال 74به ایران وارد کنند. استفاده از یدید نقره و یخ خشک دو روش مهم در باروری ابرهاست که هم‌اکنون در بسیاری از کشورها از جمله ایران به‌کار گرفته می‌شود.
دکتر رسول زرگر، مشاور وزیر نیرو در امور آب و آبفا در این زمینه به خبرنگار همشهری گفت: تقریبا از 15سال گذشته با انتقال تکنولوژی بارورسازی ابرها از روسیه و بومی‌سازی آن و در اختیار داشتن تجهیزات و هواپیماهای مخصوص و دانش فنی این کار، اکنون قادر به انجام آن توسط متخصصان ایرانی هستیم و عملیات بارورسازی در بخش‌هایی از کشور انجام شده است.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا بارورسازی فقط برای افزایش میزان بارندگی صورت می‌گیرد؟گفت: هر چند در ایران عمل بارورسازی ابرها فقط برای تولید و باراش باران انجام می‌شود ولی از این تکنولوژی برای جلوگیری از بروز بعضی بلایای طبیعی از قبیل سیل، تگرگ، رعد وبرق، انتقال زمانی و مکانی بارش، زدودن مه مزاحم، تعدی آب وهوا، جلوگیری از آلودگی هوا و رفع آن و ایجاد بارش برف در ارتفاعات هم استفاده می‌شود.
دکتر رسول زرگر در پاسخ به این سؤال که این تکنولوژی تا چه میزان بارش را افزایش می‌دهد؟اظهار داشت: تجربیات دنیا و نیز تحقیقاتی که در ایران انجام شده نشان می‌دهد بارورسازی ابرها دارای عملکرد محدودی است، یعنی در منطقه‌ای که این عمل صورت گیرد حداکثر بین 10تا 15درصد افزایش باران را در آن منطقه نسبت به دوره مشابه به همراه خواهد داشت.
مشاور وزیر نیرو اظهار داشت: ابرهایی که باران‌زا هستند ولی فاقد یکی دو مولفه ریزش باران باشند برای بارورسازی مناسب هستند در این صورت بارورسازی یا توسط هواپیما در آسمان یا توسط سیستم‌های شلیک از روی زمین صورت می‌گیرد و با این کار فقدان عوامل ریزش باران به‌طور مصنوعی رفع و به نوعی ابرها وادار به ریزش باران در مناطق مورد نظرمی‌شوند.
وی در پاسخ به این سؤال که چه روش‌های دیگری برای افزایش بارش در یک منطقه وجود دارند؟گفت: طی یک دهه گذشته روش مدرن‌تری در دنیا مطرح شده که هنوز در مرحله آزمایشگاهی است و به‌صورت موردی و محدود و با احتیاط در برخی کشورها انجام می‌شود و اثرات احتمالی مخرب آن بر محیط‌زیست نیز مورد بررسی قرار نگرفته و روشن نشده است.
این روش بسیار جدید یونیزاسیون هوا نام دارد که هم در فضای پایین جو مانند ارتفاع 10تا 15کیلومتری از سطح زمین و هم در فضای بالای جو و در ارتفاع 100کیلومتری امکان‌پذیر است. در این روش امواجی به جو مورد نظر فرستاده و باعث یونیزه شدن هوای آن منطقه می‌شود و بدون آنکه ابری در آن منطقه وجود داشته باشد و دیده شود به‌خاطر واکنش‌های صورت گرفته باران شروع به بارش می‌کند. البته شنیده شده سازمان محیط‌زیست کشور با نصب تجهیزات لازم در دریاچه ارومیه اقدام به یونیزاسیون جو در ارتفاع پایین کرده است و چون محیط‌زیست اقدام کرده متوجه تبعات احتمالی منفی آن هست.
وی همچنین درباره خطرناک بودن ترکیبات نقره برای محیط‌زیست اظهار داشت: یدور نقره هم ممکن است خطرناک باشد، شکی در این نیست که میزان یدور نقره اگر از حدی بالاتر رود تبعات زیست‌محیطی خواهد داشت ولی میزان یدور نقره‌ای که در بارورسازی ابرها استفاده می‌شود، بنا بر تحقیقات مراجع بین‌المللی در حدی نیست که برای محیط‌زیست خطرناک باشد.
طاهره ساعدی
