مدیریت فرهنگی شهر در چارچوب راهبردهای کلان، چشم‌انداز برنامه‌های جامع و تدوین‌شده شورای محترم اسلامی شهر و استفاده از نظر اندیشمندان، برنامه‌ریزان فرهنگی و اجتماعی، شخصیت‌های مطرح در حوزه دینی و جامعه‌شناسان در قالب شوراهای راهبردی چندگانه و فعالیت در محلات تهران را ارائه و تصویب کردند. کلانشهر تهران دارای 374محله است که درگذر زمان و با نگاه مدیریت تمرکزگرا در برنامه‌ریزی‌های فرهنگی و اجتماعی به حاشیه سپرده شده بود. نگاه مدیریت جدید شهر به هویت‌بخشی محلات و استفاده از ظرفیت‌توانمند اعضای متعلق به محله در چارچوب حکمرانی محلات به تعیین شورایاری‌ها و در امتداد این سیاست به اجرای سیاست مدیریت محله منتهی شد.
2-مدیریت محله، آخرین حلقه از واحد مدیریت فرهنگی شهر در سلسله مدیریت شهری و در عین حال هسته مرکزی اجرای برنامه‌های فرهنگی، اجتماعی، ورزشی و سلامت در شهر است. در برنامه‌های راهبردی و تدوین شده مدیریت شهری 374محله تهران دارای سرای محله خواهند شد که اجرای برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی را برعهده خواهند داشت. تعلق خاطر به محله سبب جلب و جذب مشارکت حداکثری شهروندان در برنامه‌ها می‌شود که این امر خود از دلایل و فلسفه تشکیل سراهای‌محله در شهر تهران است. همین امر به توسعه پایدار و هدفمند برنامه‌های فرهنگی اجتماعی به‌عنوان مکمل برنامه‌های مساجد و دیگر نهادهای فعال در حوزه فرهنگی، دینی و بهداشت یاری خواهد کرد.
3-روند حرکت از گسترش کالبدها به سوی جذب مشارکت اجتماعی و فرهنگی شهروندان و شهروند‌مداری در نتیجه طراحی و اجرای برنامه‌های مناسب محقق شده و درنتیجه نهاد اجتماعی شکل خواهد گرفت که مشارکت حداکثری مردم و شهروندان، شاخص مهم و تعیین‌کننده در روند شکل‌گیری و تبدیل یک سازمان خدماتی به نهاد اجتماعی است. برای تأمین برنامه و اجرایی شدن آن طی تجربیات گذشته، میل شهروندان به شرکت در جشنواره‌های رقابتی نتیجه‌ای بود که از نظرسنجی‌های علمی در شهر تهران به‌دست آمد و مشخص شد که درصد بالایی از شهروندان به شرکت در برنامه‌ها در قالب جشنواره‌های رقابتی که آنها نیز سهم و نقشی در برگزاری داشته باشند رغبت بیشتری دارند.
مدیریت فرهنگی شهر در راستای تحقق اهداف فوق اقدام به طراحی مجموعه جشنواره شمسه در سال گذشته نمود. مجموعه جشنواره شمسه که با وام‌گیری از مفاهیم شهروند، محله، سرمایه‌اجتماعی و هویت در هشت موضوع قرآن و زندگی، نهج البلاغه در زندگی، نقاشی و تندیس، سرود و موسیقی، شعر و ادب، فیلم، نمایش و عکس در 374محله تهران طراحی و اجرا شد نخستین نمونه مجموعه جشنواره فرهنگی هنری به لحاظ محتوا و ساختار در نوع خود بود. ساختار جشنواره شمسه نیز در جای خود یک تجربه نو و در نوع خود کم‌سابقه بود.
دخالت و مشارکت مردمی و نهادهای مردم‌نهاد و پیوند آن با مدیریت فرهنگی شهر ازجمله دستاوردهای ابتدایی در مدیریت مجموعه جشنواره شمسه بود. مجموعه جشنواره‌های شمسه درمجموع باعث مشارکت بی‌نظیر بیش از 150هزار نفر از شهروندان در این رقابت فرهنگی و هنری شد. فقط در بخش شفاهی قرآن که قسمت‌های قرائت و حفظ راشامل می‌شد بیش از 50هزار نفر مشارکت کرده‌اند. برگزاری جلسات توجیهی توسط دبیران تخصصی هر رشته که هریک از آنان در رشته‌های خود از نام‌آوران و نام‌آشنایان هستند و در اینجا، جا دارد از زحمات همه آن عزیزان که در اجرای برنامه‌های شمسه نقشی سازنده و ماندگار داشتند تشکر و قدردانی کنم، زمینه مساعد، درک درست و دریافت علمی از جشنواره را به برگزارکنندگان و شرکت‌کنندگان منتقل کرد که بخشی از موفقیت این جشنواره از همین درک متقابل ناشی شد.
4- دستاوردها و تجربیات سازنده و مثبت مجموعه جشنواره شمسه، خود نیز انگیزه طراحی و برنامه‌ریزی برای برگزاری جشنواره‌های دیگری شد که هریک از آنها بخشی از نیاز‌های ورزشی، علمی، آموزشی و همچنین آشنایی با فناوری‌های روز و سلامت را سرلوحه کار خود قرار داده‌اند.
به همین منظور جشنواره‌های شکوفا با شعار شهروند کارآمد و فناوری اطلاعات در حوزه رایانه و فضای مجازی، تسنیم ویژه بانوان (چرا که از حیث جنسیتی گرچه همه اقشار می‌توانند و توانسته‌اند در جشنواره شمسه شرکت کنند ولی طراحی جشنواره ویژه بانوان نیز می‌تواند در جلب و جذب مشارکت این بخش مهم و تأثیرگذار جامعه، مؤثر باشد.)، مشکات با شعار علم در عرصه زندگی و جشنواره پویا در موضوع تفریحات ورزشی طراحی شده‌اند که معرفی هریک از آنها ظرفیت‌ها و برنامه‌های متنوع مدیریت فرهنگی شهر را در پوشش و مشارکت حداکثری شهروندان و بسط عملی آرمان‌خواهی و تحقق عدالت فرهنگی را در شهر هویدا خواهد کرد و این برنامه‌ها با استفاده و آموختن از تجربه‌موفق مجموعه جشنواره شمسه طراحی شده است.
البته نقش حمایتی شورای محترم اسلامی شهر تهران از این مجموعه جشنواره‌ها جای سپاس دارد. خصوصاً در اینجا لازم می‌دانم از حمایت و تلاش‌های بی‌دریغ ریاست محترم کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و زیست شهری شورا در طرح الزام شهرداری‌های کشور به برگزاری مجموعه جشنواره‌های فرهنگی، هنری و آیینی شهری با رویکرد شمسه را که در مجمع مشورتی و نشست روسای کمیسیون‌های فرهنگی، اجتماعی و زیست‌شهری کلانشهرها و مراکز استان‌ها نهایی و به تصویب رسید، تقدیر نمایم.
این حمایت‌ها و توجهات طی برگزاری مجموعه جشنواره‌های شمسه سبب شد تا دست‌اندرکاران مجموعه جشنواره شمسه در دوره جدید، شمسه را در سال 91، در 12رشته برگزار کنند.شمسه‌های دعا و نیایش، خوشنویسی، گرافیک و کاریکاتور از دیگر عناوین افزوده شده به مجموعه جشنواره‌های شمسه هستند که در انتظار مشارکت شهروندان خواهد بود.پرداختن به موضوع و محتوای جشنواره‌های دیگر در ادامه همین سلسله مقالات خواهد آمد.
* معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران
