بسیاری از کارشناسان نیز معتقدند که کم تحرکی در جامعه باعث بروز چاقی در میان زنان و افزایش احتمال سکته قلبی در آنان شده است.اخیرا دکتر مرضیه وحید دستجردی در سخنانی در مراسم روز جهانی اهدای خون به این معضل اشاره کرد و گفت: بیش از 28درصد مردم ایران که دچار بی‌تحرکی هستند از بیماری‌های قلبی، عروقی، فشار خون، دیابت و حتی برخی سرطان‌ها رنج می‌برند.
این اظهارات وزیر بهداشت درباره آمار بی‌تحرکی در ایران سبب شد تا به‌منظور آشنایی با تعریف بی‌تحرکی و کم تحرکی و آگاهی از دلایل آمار بالای کم تحرکی در ایران و راه‌حل‌هایی که برای حل این معضل می‌تواند وجود داشته باشد، گفت‌وگویی با دکتر محمد حسنی، فوق تخصص قلب و عروق انجام دهیم که در پی می‌آید.
- آمارهای ارائه شده از سوی کارشناسان نشانگر آن است که 60درصد دانش‌آموزان کشور کم‌تحرک هستند.این کم تحرکی چه تأثیری بر سلامت افراد و قلب و عروق آنان دارد؟
زمانی که آمار کم تحرکی در دانش‌آموزان 60درصد است، آمار کم تحرکی در جامعه به‌دلیل وجود قشر سالمند که طبعا تحرک کمتری نسبت به قشر نوجوان دارند بالاتر است. درهرحال همه آحاد جامعه باید از یک میزان تحرک برخوردار باشند؛ البته تحرک یک کلمه کلی است زیرا حرکت فردی از یک اتاق به یک اتاق دیگر نیز تحرک نام دارد، اما منظور از تحرک به معنای اخص آن داشتن یک برنامه ورزشی روزانه منظم است. برخی از کارشناسان بر این باورند که حداقل باید هفته‌ای سه روز و به‌طور میانگین در هر هفته یک ساعت ورزش کرد.
- آیا کارشناسان در این زمینه نظر یکسانی دارند؟
البته درباره ورزش و تحرک در میان کارشناسان اختلاف نظرهایی وجود دارد. برخی گفته‌اند دست‌کم افراد باید روزانه 20دقیقه ورزش کنند، برخی نیز کمتر از یک ساعت ورزش در روز را کافی نمی‌دانند، البته مفهوم ورزش و تحرک در سنین مختلف نیز متفاوت است. قطعا میزان تحرکی که برای یک کودک پنج ساله درنظر گرفته می‌شود با میزان تحرکی که یک انسان 65سال به بالا باید داشته باشد متفاوت است. بنا بر تعریف انجمن قلب آمریکا افراد سالم زیر 65سال باید روزی 30دقیقه ورزش کنند. ورزش در اینجا به معنای انجام حرکات بدنی به قصد ورزش کردن است نه فعالیت بدنی که فرد در زمان کار خود انجام می‌دهد؛ ورزش‌هایی مانند ایروبیک، تند راه رفتن، دویدن و شنا کردن.
وقتی تحرک فرد از حداقل میزانی که کارشناسان درنظر دارند کمتر شد، اصطلاحا گفته می‌شود فرد دچار کم تحرکی است. اگر معنای تحرک و کم تحرکی به‌طور دقیق برای مردم تعریف نشود آنها نخواهند فهمید زمانی که سخن از تحرک به معنای فعالیت ورزشی به میان می‌آید، منظور دقیقا چیست. به‌طور کلی فرد باید سه روز در هفته و هر روز به‌مدت 30دقیقه ورزش شدید کند و نه ورزش به قصد تفریح و درصورتی که فرد از این میزان کمتر ورزش کند کم تحرک محسوب می‌شود.
- چرا در جامعه ما کم تحرکی زیاد است و هنوز فرهنگ ورزش کردن و پیاده‌روی به‌ویژه در پارک‌ها مانند برخی از کشورهای توسعه یافته جهان جا نیفتاده است؟
به‌نظر می‌رسد تا زمانی که ما بستر فرهنگی لازم را فراهم نکنیم، کم تحرکی در جامعه کاهش نیابد؛ چرا که میل طبیعی بشر به سمت استراحت است. برای برطرف کردن برخی از نیازها، بشر به‌طور طبیعی به میل خود اقدام می‌کند، مانند غذاخوردن. کسی در واقع فردی را به غذا خوردن ترغیب نمی‌کند و درواقع به‌دلیل اینکه غذا خوردن برای فرد لذتبخش است، خود وی به‌طور اتوماتیک به‌دنبال این است که روزی سه نوبت غذا مصرف کند. این مسئله در مورد گوش‌دادن به موسیقی یا سفرکردن و دیدن مناظر زیبا از طبیعت صدق می‌کند، اما افراد ورزش را با لذت انجام نمی‌دهند و افراد کمی هستند که با طیب خاطر ورزش می‌کنند.
در واقع برای انجام فعالیت ورزشی باید افراد را ترغیب کرد. افراد تنها به‌دلیل حفظ سلامتی خود به اجبار ورزش می‌کنند. به‌طورکلی میل انسان به سمت کم تحرکی است، زیرا پیشرفت‌های تکنولوژیک نیز به آن سمت می‌رود که میل استراحت در انسان بیشتر شود.
عوامل کم تحرکی
ممکن است برخی افراد در گذشته ورزشکار بوده‌اند یا تحرک زیادی داشته‌اند، اما به‌تدریج به‌دلیل بیشترشدن گرفتاری‌های زندگی از تحرک آنها کاسته شود. به‌ویژه پس از ازدواج تحرک افرادبسیار کم می‌شود، چرا که مشکلات کاری، مالی و دغدغه‌های فردی افزایش می‌یابد. از دیگر دلایل کم تحرکی در دسترس نبودن محل مناسب انجام فعالیت‌های ورزشی است. البته ورزش را می‌توان با هزینه‌ای برابر صفر انجام داد.
به‌عنوان مثال ورزش‌هایی نظیر پیاده روی تند و دوندگی از جمله ورزش‌هایی هستند که هزینه‌ای در بر ندارند، البته باز هم باید برای ترغیب افراد به ورزش کردن بستر مناسبی ایجاد شود. راه‌حل برطرف کردن بحران کم‌تحرکی در جامعه فرهنگ‌سازی ، الگو‌سازی و برنامه‌ریزی برای دانش‌آموزان است؛ به‌گونه‌ای که دانش‌آموز تصور نکند که به اجبار از وی خواسته شده ورزش کند. همچنین باید امکاناتی را فراهم کرد که محیط‌های ورزشی در دسترس باشند.
