قصه بی‌سابقه در تلویزیون

همین موارد بهانه‌های خوبی برای گفت‌وگو با سازندگان این سریال بود که زمان تولید بسیار کمی را به‌خود اختصاص داد و در مدت زمان کوتاهی (از 20 بهمن تا 10 فروردین) ساخته شد؛ آنچه در ادامه می‌خوانید گفته‌های سازندگان این سریال است.

سیروس مقدم: ماجراهای «چک برگشتی» یک داستان معمولی نبود

سیروس مقدم که سال گذشته با پایتخت به تلویزیون آمد و در کارنامه خود کارگردانی آثاری نظیر تا ثریا، زیر هشت، رستگاران، نرگس، پلیس جوان و... را دارد، درباره چک برگشتی می‌گوید: ساخت سریال پایتخت 2 برای خود ما خیلی جدی بود و صحبت‌های اولیه آن هم انجام شده بود. ما صحبت‌های اولیه را هم با بازیگرانی نظیر خانم رامین‌فر، آقای خمسه و حتی دو قلوها انجام دادیم، قرارداد نگارش بسته شد و آقای تنابنده 5الی 6 قسمت هم نوشتند منتها با پروژه آقای مجیدی تداخل پیدا کرد.

آقای مجیدی فیلمشان را شروع کردند و آقای تنابنده نیز تعهدشان را آغاز کردند. ما خیلی تلاش کردیم تا هماهنگی به‌وجود بیاید که آقای تنابنده در هر دو کار حضور داشته باشد ولی این اتفاق نیفتاد و آقای مجیدی هم خیلی اصرار داشتند که بازیگرانشان در کنارشان باشند، با چنین شرایطی خودبه‌خود پروژه منتفی شد و شرمندگی آن برای ما ماند.

بعد از پخش ثریا دوستان به ما پیشنهاد ساخت سریال عید را دادند. چند وقت پیش طرح یک خطی چک برگشتی را داشتیم که تله فیلم بود و از همان زمان بحث سریال شدن آن مطرح شد، ولی چون ما قبل از آن تجربه ساخت چنین موضوعی را نداشتیم ترجیح دادیم که در حد تله فیلم باقی بماند و پس از نگارش نیز به شبکه تحویل داده شد و آنجا هم به بایگانی سپرده شد و خاک می‌خورد. تا زمان بحث نوروز که گفتند چه بسازیم. من سه راه پیشنهاد دادم، اول اینکه شبکه کار را به گروه دیگری بسپارد، دوم اینکه یک طرح به ما بدهند تا بسازیم و سوم اینکه طرحی را خودمان انتخاب کنیم و بسازیم البته ضمانتی هم برای رسیدنش وجود ندارد. آن زمان بحث چک برگشتی را هم مطرح کردم که از طرف مدیران مورد استقبال قرار گرفت و گفتند همین را بسازید.

بعد از آن هم به آقای صحت گفتیم که آن را تبدیل به سریال کند، آن زمان هم گفتم این داستان درصورتی موفق خواهد بود که داستان مقابل لطیف یک داستان بسیار خوب باشد و موقعیت شکننده خوب برایش طراحی کنیم. وقتی بحث کاندیدای نمایندگی مجلس بودن طرف مقابل به تصویب رسید آن زمان گفتیم خوب حالا می‌شود یک داستان خوب مطرح کرد.طرح نیز برای نخستین بار به انتخابات و مسائل اینچنینی می‌پرداخت و به‌شدت در تلویزیون تابویی بود که یا کسی به سراغش نرفته بود یا از دور و خیلی شعاری به آن پرداخته بودند، نیاز داشت که تصمیم‌گیری دیگری هم درباره آن انجام شود. بعد از حدود 5 الی 6 روز و تصمیم‌گیری‌های مدیران بالاتر و عالی‌تر قرار شد تحت کنترل و نظارت بیشتری با حضور خانم شوشتریان ناظر کیفی کار اجرایی شود. نقطه نظرات را گرفتیم و کار را آغاز کردیم.

تنها چیزی که این انگیزه را به‌خود من داد و این نیرو را در من ایجاد کرد این بود که نخستین کسی باشم که در تلویزیون بیایم و سریالی را بسازم که با موضوعی کاملا اجتماعی و سیاسی سر و کار دارد و قرار است که در عید هم پخش شود، چون اگر قرار بود به پس از نوروز موکول شود دیگر لطفی نداشت. این سریال یک داستان معمولی نبود، یک موضوع جدی است که موضوع روز مردم نیز هست و الان خوشحالم که توانستیم بدون شکستن خطوط قرمز و با موفقیت آن را به پایان برسانیم.

امیر جعفری: لطیف ربطی به زیر هشت ندارد

امیر جعفری که به‌عنوان یکی از بازیگران اصلی در این سریال ایفای نقش می‌کند، ضمن گلایه از برخی منتقدین راجع به شباهت نقش لطیف با نقشی که در مجموعه زیرهشت بازی کرده است، عنوان داشت: اصولا یک ایرادی است که باید به منتقدان گرفت که 2قسمت نگاه می‌کنند و بعد نقد می‌نویسند که به‌نظر من کار درستی نیست.

تمام قسمت‌ها باید کامل دیده شود تا نقد شود، من در جلسه‌ای بودم که یک منتقد ندیده کارم را نقد کرد و خیلی دوست دارم با منتقدان اینچنینی بحث کنیم. به‌نظر من لطیف چک برگشتی هیچ ربطی به داستان زیرهشت ندارد و حتی شخصیت من کاملا متمایز با آن است.

ریما رامین فر: جسارت فیلمنامه من را به حضور در چک برگشتی ترغیب کرد

ریما رامین فر همسر امیر جعفری به‌رغم کارنامه پربارش در تئاتر، تنها در سه سریال من یک مستاجرم، پایتخت و چک برگشتی ایفای نقش کرده و توانسته در همین سه سریال به خوبی خود و بازی ‌اش را به مخاطبان نشان بدهد، او درباره حضورش در مجموعه چک برگشتی چنین توضیح می‌دهد: بیشتر ترجیح می‌دهم از کاری که انجام می‌دهم لذت ببرم. در انتخاب نقش‌هایم نیز ابتدا فیلمنامه برایم مهم است بعد سبقه کارگردان و افرادی که قرار است با آنها کار کنم و مدتی را با هم زندگی کنیم. وقتی این پازل کامل می‌شود من به راحتی می‌توانم در آن کار حضور پیدا کنم و لذت ببرم، چون لذت بردن از کار برایم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

در حقیقت آقای سیروس مقدم به خوبی می‌تواند اعتماد بازیگر را جلب و ا و را مجاب کند تا با تمام انرژی خود کار کند. از این طریق او بهترین نتیجه را هم در کمترین زمان به دست می‌آورد.

گروه بازیگران هم که بیشتر تئاتری و از دوستان قدیمی من بودند، همه این موارد را بگذارید کنار جسارتی که در فیلمنامه بود. این موضوع برایم بسیار مهم و تحسین برانگیز بود. دو فرد جسور یعنی آقای مقدم و آقای فرجی مدیر شبکه یک تصمیم گرفته بودند که این سریال ساخته شود و خوشبختانه هم به بهترین شکل ممکن ساخته شد.

سریال چک برگشتی یک سریال کاملا مردانه بود و من از همان ابتدا می‌دانستم که در کاری شرکت می‌کنم که کاملا مردانه است و اصل آن درباره ارتباط با کاندیدای نمایندگی مجلس است، حتی نقش احمد نیز تکمیل‌کننده آن بود. من هم بودم و به اندازه‌ای که باید حضور داشتم و دیده شدم شاید اگر حضورم پر رنگ‌تر بود، به کار لطمه می‌زد.

ما همین قدر دیدیم که اکرم زنی است که تا به حال چندین بار می‌خواسته بچه‌دار شود ولی این اتفاق برایش نیفتاده است. او یک شوهر بسیار بچه دوست و خانواده دوست دارد که بسیار جذاب است، همین تصویر کافی است و شاید بیشتر شدنش از جذابیت نقش آن می‌کاست.

هدایت هاشمی: نقشی که تا به حال بازی نشده است

هدایت هاشمی که در فیلم یه حبه قند به کارگردانی رضا میرکریمی نقش حمید را ایفا می‌کرد، سال گذشته برای نخستین بار در سریال بچه‌ها نگاه می‌کنند حضور پیدا کرد، حضوری که البته به گفته خودش به‌دلیل ضعف در فیلمنامه چندان دیده نشد. این بار اما همای سعادت بر دوش هاشمی نشست تا نقش یک کاندیدای نمایندگی مجلس را بازی کند. نقشی که تا به حال هیچ کس بازی نکرده است.

او درباره انتخابش از سوی سیروس مقدم و همچنین نقشی که ایفا کرده اظهار داشت: سال‌ها بود که آقای مقدم از من دعوت کرده بود برای چند کارشان، یک دوره که من به‌صورت بسیار فشرده‌ای درگیر تئاتر بودم، یک دوره کاری دیگر هم در سینما بودم، بنا بر این هیچ وقت نشد که با هم کار کنیم. بعد از ناکام ماندن اجرای تئاتر افسانه ببر که من پس از دوری 2 ساله‌ام در تئاتر به سراغش رفته بودم، اتفاق ناخوشایندی که برایش افتاد و بعد هم نمایش خوب اصغر دشتی با نام رپرتوار آثار دن کیشوت با رونمایی از محسن، بعد از آن تصمیم داشتم که یک ماه به خارج از کشور سفر کرده و استراحت کنم که آقای مقدم با من تماس گرفت. نخستین باری بود که در این 8 الی 9 سال پیشنهادی از آقای مقدم دریافت می‌کردم و واقعا در آن زمان هم کاری را نداشتم.

کمی از خسته بودن خودم ترسیدم و گفتم شاید نتوانم کامل و آن طور که سلیقه سیروس مقدم می‌پسندد در کار حاضر شوم، ولی به سبب حضور احمد مهرانفر، محسن تنابنده و امیر جعفری و بقیه دوستانی که سال‌هاست با هم گروه هستیم و کار می‌کنیم، این موارد خاطر مرا جمع کرد که می‌توانم در سریال حضور داشته باشم. خیلی وسوسه کار کردن با سیروس مقدم را به‌عنوان بهترین کارگردان تلویزیون داشتم، بعد از آن هم این نقش بود که مرا وسوسه می‌کرد.گفتم این نخستین نقشی است که وارد تلویزیون می‌شود و نکات شگفت انگیز بسیاری با خود دارد که برای من چالش دارد. این بود که آمدم و مشغول شدم. الان هم بسیار از نتیجه کار راضی هستم و فکر می‌کنم بسیار بهتر از چیزی شد که در تصور من بود.

بخشی از نقش کریم در گپ و گفت‌هایی که با کارگردان داشتیم به دست آمد، بخشی هم متریالی بود که در فیلمنامه وجود داشت و خیلی مورد استفاده ما قرار گرفت. همه هم می‌دانند که تکنیک من به‌عنوان یک بازیگر تکنیک تقلید و مشاهده است. من نمونه‌های اجتماعی را به‌شدت زیر نظر می‌گیرم، خوشبختانه با اینکه فرصت کوتاهی را تا انتخابات داشتم، ولی چون بحث انتخابات داغ بود و مجلس در حال طرح سؤال از رئیس‌جمهور بود و به‌شدت اخبار مجلس روی آنتن بود و نمایندگان مجلس دائم در شبکه‌های مختلف تلویزیونی حرف می‌زدند، اینها را به سرعت و دقت پیگیری می‌کردم. حتی می‌توانم بگویم خیلی از حرکات دست من از روی حرکات کدام نماینده فعلی مجلس گرفته شده است و از مثلا رفتارهای تبلیغاتی که در همان ایام تبلیغات کاندیداهای نمایندگی مجلس داشتند، الگوبرداری کردم.

از هرکدام این موارد را برداشت کرده و از فیلتر خودم عبور می‌دادم و آن را ایفا می‌کردم. اما نکته خیلی مهمش بی‌سابقه بودن این نقش در تلویزیون است. این بی‌سابقه بودن شما را وادار به یک تالیف ناخواسته می‌کند. شما مجبور هستید که تالیف کنید و هرآنچه انجام بدهید بعد از آن تالیف شما به شمار می‌آید و یک نمونه برایش وجود دارد. واقعا تمام تلاش خود را در ایفای نقش کریم کردم و در کارم کم فروشی نکردم. از نیمه‌های کار هم تقریبا خستگی از یادم رفت.

بهاره رهنما: نقش دخترهای دم بخت دیگر برای من جذاب نیست

بهاره رهنما خلاف ریما رامین‌فر که تنها 3تجربه تلویزیونی دارد، کارنامه‌ای پر تعداد در تلویزیون دارد و در سریال‌ها و تله‌فیلم‌های بسیاری ایفای نقش کرده است. این بازیگر تقریبا بیشتر ژانرهای تلویزیونی را تجربه کرده و در آثار مناسبتی نظیر زیرزمین و مرد هزار چهره نیز ایفای نقش کرده است. راجع به ایفای نقش در سریال چک برگشتی به‌رغم حضور اندکش در مقابل دوربین بسیار خرسند است و معتقد است حضور در سریال‌های سیروس مقدم سرنوشت کاری بازیگران را تغییر می‌دهد: فکر می‌کنم چک برگشتی نخستین سریال مستند برگرفته از حوادث مستند اجتماعی و به روزی است که داشتیم. حتی نزدیک به این ژانر، سری اول داستان یک شهر بود که آقای فرهادی می‌ساخت که متاثر از مجموعه حوادث یک دهه بود و به‌اندازه چک برگشتی تا این حد به روز نبود. این سریال در حقیقت نزدیک می‌شود به تئاتر مستند که آن هم به تازگی در ایران جریان پیدا کرده است. مثلا من در خانه موضوع مهریه بالای 110سکه را شنیدم و همان موقع وقتی سر کار آمدم دیدم این موضوع وارد داستان سریال شده است.

من حدود 4سال است که بعد از سریال گاوصندوق در هیچ سریالی بازی نکرده‌ام و دلایل خودم را هم داشته‌ام، چون در سنی هستم که نمی‌خواهم هر کاری را بپذیرم. مخصوصا در تلویزیون که بیشتر مورد انتقاد یا نظر خاص مردم قرار می‌گیرد. وقتی به‌عنوان یک بازیگر زن اواسط دهه 30 هستی، باید یک خط‌مشی را به‌عنوان بازیگر برای خود مشخص کنی تا بتوانی همان را ادامه بدهی. دیگر نقش دخترهای شیطان و سربه‌هوا و دم بخت برای من جذاب نیست و برای مردم هم قابل باور نیست.
بهترین انتخابی که داشتم با توجه به اینکه در شبکه‌های دیگر نقش‌های اصلی‌تری به من پیشنهاد شده بود، چک برگشتی بود. من معتقدم هر بازیگری که دوست دارد در سینما با مهرجویی کار کند سرنوشت کاری‌‌اش تغییر می‌کند، حضور در آثار تلویزیونی آقای مقدم هم همین حکم را دارد.

با اینکه حضورم در قسمت‌های اول سریال کم بود ولی مطمئن بودم که آقای مقدم کار خودش را به نحو احسن انجام می‌دهد و نقش‌رؤیا هیچ ضربه‌ای نمی‌بیند همانطور که در طول سریال هم دیدیم، حضورش در سریال کاملا روند منطقی را پیمود.

سروش صحت: باورم نمی‌شود چک برگشتی در این مدت کم ساخته شد

سروش صحت نویسنده و کارگردان تلویزیون تجربه‌های بسیاری را پشت‌سر گذاشته که چک برگشتی از آخرین موارد آنها به شمار می‌رود. او در ساخت آثار طنز توانمند است و نامش در تیتراژ آثار به مخاطب این نوید را می‌دهد که کار، کار خوبی خواهد بود. سروش صحت هنوز هم باورش نمی‌شود که سریال چک برگشتی در این مدت زمان ساخته شده و در این باره می‌گوید: طرح اولیه این کار متعلق به آقای تنابنده بود، طرح اولیه درباره یک چک برگشتی متعلق به یک طلبه بود که به دست یک شرخر می‌افتد. ما اول آن را به‌صورت یک تله فیلم نوشتیم بعد که خانم غفوری و آقای مقدم آن را خواندند اعلام کردند که قابلیت سریال شدن دارد، ولی در ادامه فراموش شد.

بعد از اینکه ساخت پایتخت2 منتفی شد، به این فکر کردیم که آن را با همان شکل اولیه که طرف شرخر یک روحانی بود بسازیم اما در طول جلساتی که داشتیم فکر کردیم که حالا با توجه به انتخابات، مجلس فضای داغ تری دارد، این طرح را تبدیل کنیم و آن را به روز کردیم و شخصیت را یک کاندیدای مجلس قرار دادیم. بعد از نگارش 4‌قسمت نیز کار انتخاب بازیگران شروع شد و هربار که اسم بازیگران انتخاب شده را می‌شنیدیم یک فصل شادی می‌کردیم و برایمان بسیار هیجان‌انگیز بود. این ماجرا باعث شد تا ما موتورمان گرم شود و با انگیزه بالاتری بنویسیم.

او درباره دیالوگ‌های جسورانه این سریال نیز گفت: ما اگر بتوانیم بدون اینکه خط قرمزها را بشکنیم در همان فضا بدون شکسته شدن حرمت‌ها کارمان را انجام بدهیم قطعا موفق خواهد بود. به‌نظرم آقای فرجی مدیر شبکه یک سیما کار بسیار مهمی انجام دادند و آن هم اعتماد به گروه بود. ایشان اجازه دادند که ما بدون توهین به کسی این سریال را بسازیم.