در همین راستا شهرداری تهران با راه‌اندازی حدود 100 وب‌سایت، پورتال و ساب‌پورتال، اقدام به ارائه خدمات الکترونیک و اطلاعات مورد نیاز شهروندان کرده است. هر‌ساله به‌منظور ایجاد رقابت میان این پورتال‌ها، جشنواره‌ای در تهران برگزار می‌شود. تاکنون 3 دوره از این جشنواره‌ها برگزار شده و هم‌اکنون دوره چهارم آن در حال برگزاری است که مراسم نهایی آن 17اسفند در سالن همایش‌های برج میلاد برگزار می‌شود. به بهانه برگزاری چهارمین جشنواره سابپورتالهای شهرداری تهران، با جعفر حبیبی، دبیر علمی این جشنواره به گفت‌وگو نشسته‌ایم. وی رئیس دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی شریف و علاوه برآن، رئیس انجمن کامپیوتر ایران است.
- هدف از برگزاری جشنواره سابپورتالهای شهرداری تهران چیست؟
هدف از برگزاری این جشنواره که چهارمین جشنواره ساب‌پورتال‌هاست، خودآموزی و آموزش غیرمستقیم است. به بیان بهتر، هدف این است که ساب‌پورتال‌ها، نقاط ضعف و قوت خود را بشناسند و بر آن اساس، به بازبینی خود بپردازند. از سوی دیگر، اگر قرار است، سرویس‌ها و خبررسانی الکترونیک داشته باشیم، باید بدانیم که در چه جایگاهی قرار‌داریم؟ بنابراین، باید برای رسیدن به جایگاه مطلوب، بررسی و ارزیابی درستی از وضعیت موجود داشت. از طرف دیگر، از آنجا که مطمئن هستم آقای دکتر قالیباف علاقه‌مند به این هستند که شهرداری تهران، جزو شهرداری‌های برتر دنیا در زمینه ICT شود و دارای استراتژی در این زمینه نیز هستند، شناسایی نقاط قوت و ضعف ساب‌پورتال‌ها، یک ضرورت است و در این راستا، شناخت توانایی‌ها و پیشرفت‌های دیگران هم می‌تواند مفید فایده باشد. با این نگرش تاکنون 3جشنواره برگزار شده است.
- در ارزیابی ساب‌پورتال‌ها، هیأت داوران چه ملاک‌ها و شاخص‌هایی را مورد توجه قرار داده است؟
براساس تجربیاتی که از جشنواره‌های قبلی داشتیم و همچنین مطالعات و تحقیقاتی که انجام شد، هیأت داوران یکسری شاخص‌هایی را ملاک ارزیابی قرار داد.
- تجربیات کدام جشنواره‌ها و چه شاخص‌ها و ملاک‌هایی؟
به‌دنبال تجربیاتی که از 3 جشنواره قبلی سابپورتالهای شهرداری تهران کسب کردیم و علاوه برآن، در جشنواره پورتال‌های دولتی که شورای‌عالی اطلاع‌رسانی 2سال قبل برگزار کرد، شاخص‌هایی به‌دست آمد. پس از بررسی شاخص‌های به‌دست آمده، شاخص‌ها را پالایش کردیم و در نهایت، تعدادی شاخص، معیار ارزیابی قرار گرفت. البته تعداد شاخص‌ها زیاد است ولی در هرحال، دیدگاه ما این بود که شاخص‌هایی ملاک ارزیابی قرار گیرند که عمدتا بحث سرویس‌دهی به مردم در آنها قابل مشاهده باشد.
- گفتید تعداد شاخص‌ها زیاد است. اگر امکان دارد به تعدادی از آنها اشاره کنید.
بحث تعاملی بودن یکی از شاخص‌هاست؛ به‌عبارت دیگر بحث ارتباط سایت با کاربر و کنش‌مجازی، اینکه آیا امکان ارسال اطلاعات برای دیگران وجود دارد؟ آیا مشاوره آن‌لاین ارائه می‌شود؟ امکان تبادل نظر کاربران با دیگران وجود دارد؟ سرعت بارگذاری چه مقدار است؟ امکانات بازخورد وجود دارد؟ از سیستم ای‌میل اتوماتیک بهره گرفته شده است؟ امکانات خاص برای کاربران خاص مثل نابینایان وجود دارد؟ آموزش الکترونیک، درگاه خدمات و فرم‌های خدماتی و خدمات وب 2 چگونه است؟ در زمینه به روز رسانی و ایجاد انگیزش در کاربران چه وضعیتی وجود دارد؟ همچنین طراحی و کاربرپسندی، یکی دیگر از شاخص‌هاست. اینکه چه نوآوری‌هایی در این باره صورت گرفته است؟ به‌عنوان نمونه، یکی از مقیاس‌های این شاخص این است که آیا امکان انجام تنظیم‌های شخصی در وبگاه توسط کاربر وجود دارد؟ در زمینه طراحی آیا قلم‌های مناسب و خوانا برای متن و عنوان‌ها انتخاب شده است؟ جامعیت محتوا هم شاخصی دیگر است که ازجمله مقیاس‌های آن می‌توان به قابل فهم بودن عنوان سرفصل‌ها، همپوشانی نداشتن محتوای صفحات با یکدیگر، همراه بودن متون با عکس، نمودار، صدا و تصویر اشاره کرد. شاخص دیگر، بحث پاسداشت خط و زبان فارسی است که برخی از مقیاس‌های آن شامل نداشتن خطاهای نگارشی و نحوی، رعایت قوانین خط و نوشتار مصوب فرهنگستان است. علاوه بر این، اطلاع رسانی الکترونیک شامل ارائه خدمات الکترونیک، خدمات اطلاع‌رسانی، نحوه خبرگزاری، خدمات چندرسانه‌ای و مسیرهای ارتباط حضوری با مقیاس‌های خاص خود، از دیگر شاخص‌های مورد ارزیابی است.
- هیأت داوران چهارمین جشنواره سابپورتالهای شهرداری تهران چه کسانی هستند؟
هیأت داوران ترکیبی از استادان دانشگاه‌های صنعتی شریف، تهران، و امیرکبیر هستند که همگی از متخصصان این حوزه هستند. البته چون مسئولیت این جشنواره به دانشگاه صنعتی شریف داده شده است، بنده هم به‌عنوان دبیر علمی جشنواره انتخاب شده‌ام.
- فرایند داوری به چه شکل است؟
در فرایند داوری تلاش شده که تعامل‌پذیری وجود داشته باشد و سازوکارهای داوری در 3 مرحله انجام می‌شود؛ به‌عنوان نمونه، در مرحله اول پس از مشخص شدن شاخص‌ها و مقیاس‌های آن، از پورتال‌ها خواسته می‌شود که خودشان در مورد خود، اظهارنظر و داوری کرده و به‌خود نمره دهند. از سوی دیگر، در مراحل بعد، از پورتال‌ها خواسته می‌شود هرکدام در مورد 3پورتال دیگر، نظر داده و آنها را ارزیابی کنند و در نهایت اینکه همکاران سازمان فناوری اطلاعات و کمیته داورانی که به اعضای آن اشاره شد و همگی خارج از مجموعه شهرداری هس تند، داوری خود را اعمال می‌کنند. در هرحال، سعی شده تا از ساز و کارهایی در امر داوری بهره‌گرفته شود که درتمام مراحل، اصل عدالت ساری و جاری شود.
- پورتال شهرداری را در مقایسه با سایر پورتال‌های ایران چگونه ارزیابیمی‌کنید؟
در 2جشنواره پورتال‌های دولتی که شورای‌عالی اطلاع رسانی تحت عنوان تسما برگزار کرد، شهرداری در هر دوسال، مقام اول را کسب کرد و این امر بیانگر آن است که شهرداری در حوزه‌های اطلاع‌رسانی و آی‌تی از بقیه دستگاه‌ها جلوتر است و در این زمینه وضعیت مطلوبی دارد.
