پیدا شدن اسنادی از وجود ردیف آوازی ایران در دوره زندیه

به گزارش همشهری‌آنلاین آقای کاظمی این خبر را در نشست کارگاه آواز دوره قاجار ،که عصر سه‌شنبه،17‌آبان در محل فرهنگستان هنر برگزار شده بود،‌اعلام کرد و گفت تا دو ماه دیگر اسناد و ردیف‌هایی که آواز ایرانی را به دوره زندیه ارجاع می‌دهد انتشار عمومی خواهد یافت.

سخنان این پژوهشگر مو سیقی در حالی عنوان می شود که تا کنون قدیمی ترین مرجع موجود صوتی موسیقی ایران به میانه های دوران قاجار باز می گردد.

در این کارگاه که نخستین کارگاه از پنج جلسه کارگاه آواز دوره قاجار به شمار می‌رفت، بهروز مبصری،فراهانی و کاظمی و وهرزپور درباره ویژگی‌ها آوازهای دوره قاجار نکاتی را بیان کردند.
کاظمی در بخشی از سخنان خود گفت که آوازهای امروزی در مقایسه با آوازهای دوره قاجار کوچکتر و کم ‌تنوع‌تر شده‌اند.

کاظمی تعزیه،روضه‌خوانی،نوحه‌خوانی و مطرب‌خوانی را چهار منبع اصلی موسیقی‌آوازی دوره قاجار نام نهاد وگفت:یکی از دلایل محو شدن راست‌پنجگاه و نوا از دستگاه‌های موسیقی این بود که رسیدن به مقام راست‌خوانی و نوا منحصر به امام‌خوانان بود و هرکسی نمی‌توانست به چنین جایگاهی برسد و به همین دلیل خود به خود بخشی از منابع آوازی ما مفقود شد تا زمانی که در مرکز حفظ و اشاعه روی این دو دستگاه کارشد.

فراموشی برخی از فواصل و به کنار گذاشتن برخی از نت‌های شاهد و اصلی در آوازهای امروزی در مقایسه با دوره قاجار از دیگر مسائلی بود که مورد بحث و طرح این نشست قرار گرفت.
بهروز مبصری که در زمینه ضبط و مسائل صوتی موسیقی دوره قاجار تحقیقات فراوانی صورت داده است،‌گزارشی از آغاز ضبط موسیقی ارائه کرد و سپس به مسافرت‌های هنرمندان به کشورهای دیگر برای ضبط اثارشان پرداخت.

بهمن کاظمی از کوتاه بودن تصنیف‌های قبل از دوره قاجار در مقایسه با تصنیف‌های کنونی نام برد و در پاسخ به این سوال خبرنگار همشهری آنلاین که برایش از تصنیف‌های طولانی دوره عبدالقادر مراغی نام برد گفت: منظور من از کوتاه بودن، تنوع ملودیک اثر است، وگرنه به لحاظ شعری امکان دارد شما چند ملودی را با همان اوج و فرود‌ها در قالب ده‌ها بیت شعر بخوانید اما به صورت تکراری.

کاظمی در پاسخ به سوال یکی از حاضران درباره مکتب‌‌های آوازی گفت: هنوز جمع‌بندی خاصی درباره مکتب صورت نگرفته است،اما به نظر می‌رسد که نمی‌توان این واژه را به هر چیزی منتسب کرد. حتی هنرمندان شاخص مکتب اصفهان همانند تاج،ادیب و طاهرزاده به رغم آنکه هر‌سه آنها شاگرد سیدرحیم بودند،اما تنها این صدای طاهرزاده است که نزدیک به 85 درصد آوازش شبیه سید رحیم است و این در حالی است که طاهرزاده به صورت واسطه آواز را از سید رحیم فرا گرفت.

به گزارش همشهری‌آنلاین در میانه‌های برنامه آقای فراهانی به همراه وهرز‌پور برخی از ویژگی‌های موسیقی‌آوازی دوره قاجار را برای حاضران پخش کردند.