قرار است این مرکز اسلامی به یک استخر، سالن بسکتبال، سالن نمایش فیلم، فضای برگزاری نمایشگاه هنری و کلاس‌های آشپزی، اتاق‌های برگزاری جلسات، سالن همایش با ظرفیت 500نفر، یک باشگاه ورزشی و یک رستوران مجهز شود. از وقتی که شورای شهر منهتن نیویورک ساخت مسجد و مرکز فرهنگی نزدیک مرکز تجارت جهانی سابق را به تصویب رسانده، جنجال‌ها در مورد ضرورت ساخت این مرکز در این محل معروف به «گراند زیرو» که در جریان حملات 11سپتامبر بیش از 3هزارنفر جان خود را در آن از دست دادند، بیشتر شد. این شورا پس از هفته‌ها بحث و بررسی با 29رأی موافق، یک رأی مخالف و 10رأی ممتنع با ساخت این مسجد موافقت کرد؛ اگرچه این مسجد برای ساخته شدن نیازی به مجوز این هیأت نداشت. این محل بعد از حملات 11سپتامبر به نمادی از آمریکایی که هنوز خود را در جنگ با گروه‌های تروریستی احساس می‌کند و با شک و تردید به اسلام می‌نگرد، تبدیل شده است. ساخت این مسجد در کشوری که بعد از حوادث 11سپتامبر اتحاد از دست رفته خود را بازیافته بود بار دیگر تفرقه افکننده است.
واکنش مخالفان و موافقان
کاخ سفید تا مدت‌ها از هرگونه اظهارنظر در این رابطه خودداری کرده و ترجیح می‌داد که این موضوع را یک مشکل مربوط به شهر نیویورک بداند و حل آن را برعهده سیاستمداران و جامعه مدنی این شهر بگذارد اما این ماجرا به این سادگی حل نشد و بحث و اختلاف نظر در این رابطه روز به روز شدت یافت. ساخت این مرکز با ارزشی بیش از 100میلیون دلار در این محل نه تنها جامعه یهودیان نیویورک را در رأس مخالفان این پروژه معرفی کرد، بلکه در سراسر ایالات متحده نوعی تفرقه در میان عقاید آمریکایی‌ها به‌وجود آورد و در بسیاری از شهرهای این کشور جنبش‌های مختلفی به‌منظور مبارزه با ساخت مسجد یا مراکز اسلامی شکل گرفت. این مخالفت‌ها در شهر نیویورک حتی به‌صورت تبلیغات وسیع روی اتوبوس‌های سطح شهر نمایان شده‌اند. در فاصله کوتاهی تصویر هواپیمایی که بعد از برخورد با یکی از برج‌های دوقلو آتش گرفته در کنارعبارت «مسجد بزرگ مرکز تجارت جهانی چرا در همان محل؟» روی همه اتوبوس‌های این شهر حک شد. واشنگتن پست در مقاله‌ای به قلم چارلز کراتامر، برنده جایزه نوبل که ستون هفتگی ثابتی در این نشریه دارد، نوشت که راه قانونی آخرین شانس ممکن برای متوقف ساختن پروژه ساخت این مرکز خواهد بود.
ماه گذشته هم یک نظرسنجی مؤسسه راسموسن، 58درصد نیویورکی‌ها را مخالف ساخت این مسجد و مرکز اسلامی نشان می‌داد. این درحالی است که مایکل بلومبرگ، شهردار نیویورک جزو موافقان ساخت این مسجد به شمار می‌رود و با تأکید بر روحیه دمکراسی و ضرورت تساهل از ساخت این مسجد دفاع کرده است. بلومبرگ گفته است: «منصفانه نیست که اگر شخصی برای ساخت کلیسا یا کنیسه تلاش کند، هیچ کس صدایش را بلند نکند اما در رابطه با ساخت مسجدی از سوی مسلمانان چنین بردباری وجود نداشته باشد و این حق از آنها دریغ شود.» در جبهه مخالفان هم اظهارات سارا پیلین، فرماندار سابق آلاسکا و معاون اول جان مک کین در رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا که طرح ساخت یک مرکز و مسجد در نزدیکی محل انفجارهای 11سپتامبر را اقدامی غیرضروری خوانده بود، بازتاب وسیعی داشت. پیلین در صفحه شخصی خود در سایت توییتر نوشته بود: «مسلمانان صلح‌طلب! لطفا این نکته را درک کنید که ساخت مسجد در این محل اقدامی غیرضروری و تحریک‌کننده و مثل نمک بر زخم پاشیدن و تازه کردن داغ دل خانواده قربانیان است. لطفا این طرح را در راستای التیام زخم‌ها رد کنید.» بعد از پیلین نوبت نیوت گینگریچ، رئیس سابق مجلس نمایندگان آمریکا، یکی دیگر از مخالفان این طرح بود که در نشستی که اخیرا برای بیان دیدگاه‌های ساکنان نیویورک در این رابطه شکل گرفت، اعلام کرد «تا زمانی‌که هیچ کلیسا یا کنیسه‌ای در عربستان سعودی وجود ندارد، نباید هیچ مسجدی در نزدیکی محل برج‌های دوقلو در نیویورک احداث شود.»
جبهه‌گیری در رسانه‌ها
مبارزه با ساخت این مسجد از چند هفته پیش آغاز شده و حتی از مرزهای نیویورک هم فراتر رفته و به‌تدریج به‌صورت یک معضل ملی هویدا شده است. نبرد بین مخالفان و موافقان این طرح خیلی زود به رسانه‌ها هم کشیده شد. طی هفته‌های گذشته شبکه‌های مهم ان‌بی‌سی و سی‌بی‌اس از پخش یک تبلیغ ضد‌اسلامی وابسته به یک سازمان محافظه کار آمریکایی که هدف آن دفاع از ارزش‌های ملی این کشور عنوان شده بود، خودداری کردند. مسئولان این شبکه‌ها اعلام کردند که در متن این تبلیغ سرمایه‌گذاران پروژه این مرکز اسلامی با افرادی که به برج‌های دوقلوی تجارت جهانی حمله کرده بودند، یکی دانسته شده‌اند. ضمن اینکه ریک لاتزیو، از جمهوریخواهان شناخته شده‌ای که قصد دارد برای پست فرمانداری ایالت نیویورک کاندیدا شود، خواهان انجام یک تحقیق قضایی در مورد اینکه چه کسی سرمایه‌گذاری 100میلیون دلاری این پروژه را برعهده خواهد گرفت شده است. سناتورهای جمهوریخواه آمریکایی هم بعد از اینکه فیصل عبدالرئوف از متولیان ساخت این مسجد در مورد سیاست خارجی ایالات متحده پس از حوادث 11سپتامبر در برنامه تلویزیونی «60 دقیقه» اظهاراتی به زبان آورد، از درخواست ریک لاتزیو حمایت به‌عمل آوردند. امام رئوف گفته که او و همکارانش با تروریسم مخالف هستند و هدفشان صرفا گره زدن مسلمانان آمریکا با جریان جاری جامعه خواهد بود.
طبق اظهارات او این مرکز به‌روی همه افراد بدون توجه به دین و مذهبشان باز خواهد بود و به کل مردم نیویورک تعلق خواهد داشت. اما گزارش‌های نادرستی که بسیاری از خانواده‌های قربانیان یازدهم سپتامبر را به این فکر انداخته که ساخت این پروژه حمایت و رضایت مسلمانان از حوادث 11سپتامبر را نشان می‌دهد باعث تأسف طراحان این پروژه شده است. خانواده‌های قربانیان حمله به برج‌های دوقلو که از مخالفان این طرح هستند، معتقدند که این مسجد بنایی برای فعالیت تروریست‌ها خواهد بود. این درحالی است که طراحان اصلی این پروژه (سازمانی که در توسعه روابط اسلام و غرب شکل گرفته) در پاسخ به انتقادها و اعتراض‌های جمهوریخواهان، هدف از ساخت یک مرکز اسلامی و مذهبی را عاملی برای کمک به همه مسلمانان برای هرچه بهتر جا افتادن آنها در جامعه آمریکا و افزایش صبر و بردباری مردم این کشور عنوان کرده‌اند. این مسجد در محل یک ساختمان قدیمی متعلق به قرن نوزدهم که بعد از خسارت‌های وارده بعد از حوادث 11سپتامبر به‌طور کامل تخلیه شد، ساخته می‌شود. طراحان این پروژه گفته‌اند که این مرکز تفاوت چندانی با دیگر مراکز موجود در منطقه نظیر مرکز جامعه یهودیان واقع در آپروست ساید منهتن نخواهد داشت.
طراحان پروژه چه افرادی هستند؟
طراح و ایده پرداز اصلی این مرکز دکتر فیصل عبدالرئوف است که با بسیاری از سازمان‌های اسلامی فعال در ایالات‌متحده ارتباط نزدیکی دارد. امام رئوف 52 ساله از والدینی مصری درکویت متولد شده و به‌مدت 25 سال امام جمعه یکی از مساجد این کشور بوده تا اینکه در سال1997 انجمنی تحت عنوان انجمن توسعه مسلمانان که هدف آن کمک به مسلمانان برای پیوند خوردن هرچه سریع‌تر آنها با جامعه آمریکاست را راه‌اندازی کرده است. رئیس این انجمن دایسی‌خان همسر امام رئوف، معماری با اصلیت هندی است. سال2003 امام رئوف پروژه کوردوبا که یک سازمان دیگر با هدف ایجاد شرایط گفت‌وگو میان مسلمانان و دنیای غرب است و در ایالات متحده و کوالالامپوردفاتر مختلفی دارد را نیز تأسیس کرد. رئوف که یک ستون ثابت در روزنامه واشنگتن پست در اختیار دارد، گفته‌است که می‌خواهد تمام زندگی خود را صرف یک ماموریت که نشان‌دادن چهره میانه روی دین و مذهب وی است، کند. این درحالی است که مخالفان وی و طرح ساخت این مرکز اسلامی که عمده آنها را جامعه یهودیان نیویورک شکل می‌دهند به ارتباط‌های پنهان عبدالرئوف و حماس اشاره داشته‌اند و معتقدند که دفتر سازمان او سال‌ها در همان طبقه‌ای که دفاتر شورای روابط اسلام و آمریکا- از شاخه‌های حماس در ایالات متحده - واقع شده بود، قرار داشته و سالیان سال این دو انجمن هر روز در ارتباط مستمر با یکدیگر بوده‌اند.
تحقیقاتی که در مورد منابع مالی ساخت این پروژه صورت گرفته نشان داده که بخشی از این هزینه از سوی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس تأمین می‌شود ولی عمده این منبع از سوی انجمن‌ها و مؤسسات غربی مثل مؤسسه هلندی Millenium Development Goal و Carnagie Corporation تهیه خواهد شد.
به‌رغم دراختیار داشتن این اطلاعات، مخالفان این پروژه همچنان به راهپیمایی‌های اعتراض‌آمیز خود در نیویورک و شهرهای دیگر ایالات متحده ادامه می‌دهند. با این اوصاف و با توجه به اینکه اظهارات باراک اوباما هم نتوانست جمهوریخواهان این کشور را نسبت به ساخت این مرکز اسلامی در گراند زیرو متقاعد کند، ابهامات در مورد سرنوشت این طرح کماکان ادامه خواهد داشت.
