آنان هنگامی که در جست‌وجوی اینترنتی پایگاه اطلاع‌رسانی شهرداری را می‌یابند امیدوارند بتوانند در قسمتی از این سایت، فرمی را پیدا کنند که با پر‌کردن آن کارشان پیش برود. با این‌که هر 10 کلانشهر ایران یعنی تهران، مشهد، شیراز، تبریز، اصفهان، کرج، قم، اهواز، کرمانشاه و رشت سایت اینترنتی دارند، سایت برخی کلانشهرها، بیشتر شامل چند خبر از سخنرانی‌های شهردار است.
در این پایگاه‌های اطلاع‌رسانی مجازی، برای هر منطقه شهرداری یک گزینه قرار داده شده است که گاهی در این صفحه نیز به جز چند خبر قدیمی، اطلاعات دیگری به چشم نمی‌خورد و حتی کاربر هنگام انتخاب نقشه شهر، به صفحه نقشه گوگل پرت می‌شود و امکان دیدن نام دقیق خیابان‌ها و نقشه استاندارد شهری با تغییرات جدید را از دست می‌دهد. این در حالی است که تاکنون درباره الکترونیک شدن شهرداری‌ها بسیار سخن گفته شده است و دست‌کم قرار بود مدیران کلانشهرهای ایران تلاش کنند سایتی برای شهرداری طراحی شود که تمام اطلاعاتی را که یک شهروند لازم است از شهرش کسب کند، در آن قرار دهند. سری به پورتال شهرداری کلانشهرها زده‌ایم تا ببینیم چقدر ایده شهر الکترونیک واقعیت یافته است.
مهم‌ترین امکانی که سایت جامع شهرداری باید دارا باشد، بخش‌هایی است که به تعامل با شهروندان آن شهر منجر می‌شود. «تماس با ما» عنوان گزینه‌ای است که در سایت تمام کلانشهرها به چشم می‌خورد، اما هنگامی که کاربر این گزینه را انتخاب می‌کند، تنها می‌تواند یادداشتی برای مسئولان بگذارد و عاقبت این تماس‌ها نیز مشخص نیست. سایت شهرداری شیراز، علاوه بر امکان یادداشت‌نویسی، نشانی و شماره تلفنخانه شهرداری را در صفحه «تماس با ما» قرار داده است. شماره تمام اداره‌های این شهرداری را نیز می‌توان در قالب یک دفترچه تلفن از سایت دانلود کرد.
در قسمت یادداشت‌نویسی سایت شهرداری اصفهان، در بخش «نظام پیشنهادات» اطلاعات تکمیلی شهروندان حتی میزان تحصیلات نیز پرسیده و شماره تماس مخاطب هم گرفته می‌شود تا درصورت لزوم با آنان ارتباط برقرار شود. در سایت شهرداری کرج امکان یادداشت گذاشتن وجود ندارد و تنها نشانی و شماره تلفن شهرداری درج شده است. در سایت شهرداری قم تعدادی از یادداشت‌ها و تذکرات شهروندان روی سایت گذاشته شده است. در سایت شهرداری اهواز نیز با این‌که صفحه تماس وجود دارد، امکان ارتباط با شهرداری نیست.
در سایت همه کلانشهرها به جز تبریز، امکان جست‌و‌جو وجود دارد و در برخی سایت‌ها از جمله شهرداری قم و شیراز امکان کاوش موضوعی نیز قرار داده شده است. برخی از سایت‌ها تلاش کرده‌اند که جایی برای نظرسنجی در سایت باز کنند. در سایت شهرداری شیراز، از شهروندان پرسیده شده است که از کدام یک از خدمات شهرداری رضایت بیشتری دارند. در سایت شهرداری رشت نیز درباره پیشرفت فیزیکی تقاطع میدان شهدای گمنام نظر‌خواهی شده است. سایت‌های شهرداری‌های مشهد، اصفهان، کرج، قم و اهواز نظرسنجی ندارند.
عکس و اطلاع‌رسانی
اطلاع‌رسانی یکی از وظایف مهم پایگاه‌های اطلاع‌رسانی به‌شمار می‌رود. اطلاعاتی درباره تاریخچه، فرهنگ و آداب و رسوم شهر در سایت‌های کلانشهرها به‌جز کرمانشاه به چشم می‌خورد. در سایت شهرداری مشهد اطلاعات بسیار کمی در این زمینه وجود دارد، اما در سایت شهرداری تبریز، صفحات مفصلی با عنوان «زندگی در تبریز» قرار داده شده است.
به‌جز سایت شهرداری قم، سایت شهرداری سایر کلانشهرها گزینه مستقیمی اغلب با نام «گالری عکس» دارد. در سایت شهرداری کرج عکس‌ها بسیار معدود و کلی است و حتی چند عکس از درخت و طبیعت بدون هیچ شرحی که مکان را معرفی کند، وجود دارد. در این میان، در سایت شهرداری اصفهان عکس‌ها به‌صورت موضوعی، با تاریخ و در تعداد بسیار زیاد قرار داده شده‌اند.
نقشه شهری، یکی از ضروریات اطلاع‌رسانی در سایت شهرداری‌ها‌ست. در میان 10 کلانشهر ایران، تنها سایت شهرداری اهواز است که در آن با وجود دارا بودن گزینه نقشه، از نقشه شهری خبری نیست. در سایت تعدادی از شهرداری‌ها گزینه نقشه شهر به سایت‌های دیگر همچون «گوگل مپ»، «گوگل ارث» و «ویکی‌مپیا» متصل می‌شود. در سایت شهرداری کرج نقشه‌ای بسیار کلی قرار داده شده که عملا استفاده از آن غیرممکن است.
نقشه شهر شیراز در سایت شهرداری
ایـن شهر، قابلیت دانلود دارد. نقشه سایت شهرداری رشت فقط در 2 اندازه کوچک و بزرگ قابل دسترسی است، اما سایت شهرداری اصفهان نقشه‌ای بسیار دقیق، کاربردی و آنلاین دارد که می‌توان به آسانی از آن استفاده کرد.
معرفی طرح‌ها
شهرداری‌های کلانشهرها مدام در حال انجام طرح‌های شهری و طراحی های جدید هستند که معرفی این طرح‌ها در نشان دادن تلاش‌های مدیران شهری بسیار مؤثر است و می‌تواند به شهروندانی که مشتاقند بدانند شهر و چشم‌اندازش در چه وضعی است، کمک کند. سایت شهرداری کرج قسمتی برای معرفی طرح‌های شهری ندارد و در گزینه طرح‌های سایت شهرداری اهواز محتوایی قرار داده نشده است.
در سایت شهرداری مشهد، گزینه مشخصی برای معرفی طرح‌های شهری در نظر گرفته نشده است، اما بخشی به‌نام «فردا چه خبر» در این سایت به چشم می‌خورد که درباره تاریخ افتتاح طرح‌های شهری اطلاع‌رسانی می‌کند. آخرین تاریخ افتتاح طرح در این سایت به اوایل خرداد‌ماه باز می‌گردد.
در سایت شهرداری رشت، از شهروندان علاقه‌مند به بازدید از طرح‌های شهری ثبت‌نام می‌شود. سایت شهرداری کرمانشاه معرفی طرح‌های شهری را «به روایت تصویر» انجام داده است و کنار هر عکس، هر طرح با چند عدد و رقم مختصر معرفی شده است.
در سایت شهرداری‌های قم و تبریز طرح‌های شهری به‌ترتیب منطقه شهرداری معرفی شده‌است. در سایت شهرداری‌های شیراز و تبریز، «طرح‌های هدف 90» که طرح‌های کلان چند سال آینده شهرداری به‌شمار می‌رود، معرفی شده است. در سایت شهرداری اصفهان افزون بر معرفی طرح‌های هر منطقه شهرداری ، طرح‌های کلانشهری مانند تقاطع‌های غیرهمسطح و پارکینگ‌های طبقاتی، در گزینه «طرح‌های شاخص» قرار گرفته‌اند.
خدمات الکترونیک
شهرداری الکترونیک هنگامی واقعا در دسترس است که شهروندان بتوانند با ورود به سایت، کارهایی را که تا پیش از آن صرفا حضوری انجام می‌شد، انجام دهند. از پایگاه اینترنتی تهران که بگذریم، می‌توان گفت سایت شهرداری‌های کلانشهرها یا این امکان را ندارند یا خدمات الکترونیک‌شان بسیار محدود است. در سایت شهرداری کرمانشاه، گزینه‌هایی برای خدمات شهرداری قرار داده شده که به شهروندان می‌گوید با حضور در شهرداری از چه خدماتی می‌توانند بهره‌مند شوند.
در سایت شهرداری قم، گزینه‌ای با عنوان «راهنمای شهروندان» وجود دارد که تنها به معرفی مــراحل گرفتن پروانه ساختمان، پایان کار و غیره بسنده شده است. در سایت شهرداری رشت گزینه‌ای با عنوان خدمات الکترونیک وجود ندارد و در مورد شهرداری کرج نیز فقط اطلاعات مراکز خدمات شهرداری موجود است. تنها در سایت شهرداری‌های شیراز، اصفهان و تبریز 2، 3 مورد از خدمات الکترونیک ارائه می‌شود.
در مورد سایت شهرداری اصفهان، شهروندان می‌توانند برای انجام کارهای مربوط به عوارض خودرو و عوارض نوسازی به سایت مراجعه کنند. همه فرم‌های لازم برای خدمات مختلف شهرداری نیز در سایت موجود است. در سایت شهرداری تبریز خدمات عوارض خودرو و امکان تشکیل پرونده در شهرداری مهیاست. در سایت شهرداری شیراز نیز سامانه عوارض خودرو قرار داده شده است. در سایت شهرداری مشهد، شهروندان امکان بهره‌برداری از خدمات الکترونیک شهرداری را ندارند، اما می‌توانند با ورود به سایت، از کتابخانه الکترونیکی آن استفاده کنند.
در شهرداری الکترونیک خدمت‌رسانی با استفاده از اینترنت نقطه آرمانی به‌شمار می‌رود و نباید به اطلاع‌رسانی اکتفا کرد. اگر شهروندان نتوانند با مراجعه به سایت اینترنتی شهرداری‌ها، بخشی از کار خود را پیش ببرند و باز هم ناچار باشند حضوری به شهرداری مراجعه کنند، سایت شهرداری و تلاش برای ایجاد شهرداری الکترونیک ثمر چندانی نخواهد داشت.
