دکتر ساغر صالح‌پور با اشاره به اینکه بهترین و مطمئن‌ترین روش پیشگیری از حاملگی در ابتدای ازدواج، استفاده از قرص‌های جلوگیری از حاملگی است، افزود: برخلاف بعضی از شایعات خرافی و نادرست مصرف این قرصها باعث نازایی نمی‌شود.
این عبارات در حالی از سوی این متخصص زنان و زایمان بیان می‌شود که به گفته اکثر کارشناسان در مورد عوارض و فواید قرص‌های ضدبارداری همیشه مطالب ضد‌و نقیضی بیان شده است؛ چون نظر عده‌ای همیشه روی عوارض این قرصها بوده و برعکس، نظر گروهی دیگر روی فواید آنها.
دکتر فاطمه ناهیدی، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این‌باره به همشهری می‌گوید: اگر به جای پرداختن به عوارض صرف یا فواید صرف قرص‌های ضدبارداری، راه‌های مناسب تنظیم خانواده را به زنان معرفی کنیم و با فواید و مضرات این قرصها آنها را آشنا کرده و حق انتخاب به آنها بدهیم، شاید سردرگمی و تناقض در مورد استفاده از این روش‌ها در آنها کاهش یابد.
وی توضیح می‌دهد: اگر بخواهیم فقط روی عوارض قرص‌های ضدبارداری تأکید کنیم در خانم‌ها اضطراب ایجاد می‌شود و این اتفاق مطمئنا منجر به قطع قرص خواهد شد. در نتیجه ممکن است در چنین افرادی بارداری ناخواسته اتفاق بیفتد و همین بارداری ناخواسته منجر به عوارض، روحی، جسمی و روانی مختلفی در فرد خواهد شد.
در ضمن به گفته این متخصص زنان اگر در یک رسانه فقط به این بپردازیم که این قرصها مضر هستند، با این کار اعتماد فرد استفاده‌کننده را نسبت به متخصصی که این قرصها را برایش تجویز کرده، از بین برده‌ایم، بنابراین باید با احتیاط به این قضیه نگاه کرده و در کنار عوارض و فواید قرص‌های ضدبارداری بحث‌های تنظیم خانواده را هم معرفی کنیم.
«البته در مورد روش‌های تنظیم خانواده هم به هیچ وجه نمی‌توان حکم کلی داد. برای همین است که تأکید می‌کنیم قبل از استفاده از این روش‌ها خانم‌ها حتما به مشاور مراجعه کنند و بعد تصمیم بگیرند که باید از این روش‌ها استفاده کنند یا نه.»
دکتر ناهیدی با بیان این عبارات همچنین خاطرنشان می‌کند: مثلا ممکن است دستگاه IUD برای فردی مناسب باشد ولی برای خانمی که خونریزی شدید دارد کاملا ضرر داشته باشد. پس در چنین شرایطی ما فقط توصیه می‌کنیم که باید آموزش‌های لازم را در زمینه استفاده از این قرصها به زنان بدهیم تا با این کار جلوی مصرف خودسرانه آنها را هم که به‌شدت متداول شده بگیریم.
مزایا بیش از مضرات
با این اوصاف به عقیده متخصصان زنان و نازایی قرص‌های ضدبارداری در کنار فوایدشان می‌توانند مضراتی هم به‌دنبال داشته باشند.
دکتر ناهید خداکرمی، دبیر انجمن مامایی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این باره به همشهری اینطور توضیح می‌دهد: اگر بخواهیم به مزایای این قرصها اشاره کنیم، مهم‌ترین مزیت مصرف قرص‌های ضدبارداری که معمولا هورمونی هستند، حاملگی با برنامه‌ریزی است. البته این قرصها مزیت‌های دیگری هم دارند از قبیل اینکه در کاهش خونریزی سیکل بسیار مؤثرند. به‌خصوص در کشور ما که اکثر خانم‌ها دچار کم‌خونی از نوع فقر آهن هستند، برای پیشگیری از بارداری این قرصها برایشان بسیار مفید است.
به عقیده دکتر خداکرمی همچنین در کسانی که دچار تخمدان پلی‌کیستیک هستند هم مصرف قرص‌های ضدبارداری توصیه می‌شود چون این قرصها از متعدد شدن کیست و پیشرفت اندازه آن جلوگیری می‌کند.
دبیر انجمن مامایی با تأکید بر اینکه این قرصها در کاهش بروز سرطان رحم و سرطان تخمدان، تا 50 درصد در فرد استفاده‌کننده کمک می‌کنند، می‌افزاید: البته این قرصها مضرات خودشان را هم دارند. به‌طوری که گاهی می‌توانند سبب افزایش سرطان سینه و دهانه رحم شوند. البته به‌طور قاطع نمی‌توان در این زمینه حکم کلی داد چون برخی معتقدند مصرف طولانی این قرصها چنین بیماری‌هایی را به همراه دارند.
دکتر خداکرمی در این باره خاطرنشان می‌کند: برای همین است که ما توصیه می‌کنیم بعد از 5 تا 7 سال مصرف، یک سال از مصرف این قرصها جلوگیری شود و روش‌های دیگر مثل IUD را جایگزین آن کنند. در این میان نکته جالب این است که بعد از قطع مصرف در این دوره، خطر ابتلا به بیماری‌های نامبرده به‌طور کامل از بین می‌رود.
ممنوعیتی برای چاق‌ها نیست
« تا قبل از این برخی معتقد بودند که مصرف این قرصها در زنان مبتلا به فشار خون یا بیماران دیابتی یا افراد چاق توصیه نمی‌شود ولی الان نسل جدید این قرصها یا حتی IUD حاوی هورمون که این زنان هم می‌توانند زیر نظر پزشک از آنها استفاده کنند در بازار در دسترس است.»
این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران همچنین تأکید می‌کند: پس مصرف قرص‌های ضدبارداری به جز کسانی که مبتلا به نارسایی کبد، نارسایی کلیه و همچنین بیماری‌های فوق کلیه دارند و در کسانی که از داروی هپارین استفاده می‌کنند بی‌خطر است.
به گفته وی این داروها البته عوارض جانبی حین مصرف هم دارند از قبیل اینکه ممکن است فرد حین استفاده از آنها دچار تهوع، استفراغ و سردرد شود که با مصرف در دراز مدت این عوارض هم از بین خواهند رفت.
در ضمن فراموش نشود که در افرادی که چاقی مفرط دارند، کسانی که بیش از 10 عدد در روز سیگار مصرف می‌کنند یا در بیماران با بیماری‌های قلبی-عروقی شناخته شده این داروها باید حتما زیر نظر پزشک استفاده شوند.
